Wydatki ponoszone w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego a koszty uzyskania przychodów - uchwała siedmiu sędziów NSA
Taką uchwałę podjął Naczelny Sąd Administracyjny w dniu 24 stycznia 2011 r. (sygn. akt II FPS 6/10 - orzeczenie prawomocne). O uchwale tej sygnalizowaliśmy w poprzednim numerze Biuletynu Informacyjnego. Zgodnie z wcześniejszą zapowiedzią, omawiamy ją szerzej.
Wielokrotnie na łamach naszego Wydawnictwa zwracaliśmy uwagę na wątpliwości dotyczące zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków ponoszonych w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego. Wątpliwości te dotyczyły kwestii: czy wobec faktu, że przychody otrzymane przez spółkę w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego, na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy o PDOP, nie stanowią przychodu, to wydatki związane z takim podwyższeniem nie powinny stanowić kosztów uzyskania przychodów? Zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne prezentują w tej sprawie niejednolite stanowisko. Problem został dostrzeżony przez NSA i przekazany do rozstrzygnięcia rozszerzonemu składowi siedmiu sędziów NSA.
W omawianej uchwale NSA rozróżnił dwie kategorie wydatków ponoszonych w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego. Pierwsza z nich to wydatki bezpośrednio związane z ww. podwyższeniem, bez poniesienia których operacja ta nie byłaby możliwa. Nie stanowią one kosztów uzyskania przychodów. Według NSA, do wydatków tych zalicza się: opłaty notarialne, sądowe, podatek od czynności cywilnoprawnych. W przypadku podwyższenia kapitału zakładowego w drodze emisji akcji, będących przedmiotem oferty publicznej objętych prospektem emisyjnym, do kategorii tej zalicza się dodatkowo ponoszone w związku z tym opłaty giełdowe, koszty druku dokumentów akcyjnych, koszty sporządzenia, drukowania oraz dystrybucji prospektu emisyjnego lub jego skróconej wersji oraz koszty oferowania papierów wartościowych.
Natomiast pozostałe wydatki, stanowiąc koszty ogólne funkcjonowania spółki kapitałowej, podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, na zasadach ogólnych.
NSA stwierdził:
"(...) wydatki bezpośrednio powiązane z tym przychodem (przychód otrzymany na powiększenie kapitału zakładowego - przyp. red.) i warunkujące jego wystąpienie w postaci wniesienia podwyższonego kapitału nie mogą zostać uznane za koszty uzyskania przychodów. Ocena ta nie może jednak zostać rozciągnięta na tę część wydatków ogólnych spółki kapitałowej, których poniesienie tego rodzaju związku już nie cechuje tzw. koszty ogólne funkcjonowania osoby prawnej służące do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów i niewykazujące związku z konkretnym przychodem. Zgodzić należy się zatem z oceną, że wydatki związane z nabyciem usług w celu emisji akcji należy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Są one typowymi kosztami pośrednimi związanymi z prowadzoną działalnością gospodarczą, której efekty podlegają opodatkowaniu.
Od redakcji:
Stanowisko zaprezentowane w uchwale siedmiu sędziów NSA jest korzystne dla podatników, wynika z niej bowiem, że można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki pośrednio związane z emisją akcji (np. na doradztwo inwestycyjne, usługi marketingowe, na pomoc prawną, itp.).
Jeżeli podatnik nie ujął w kosztach podatkowych wydatków pośrednio zwianych z emisją akcji, to omawiana uchwała może mu posłużyć jako argument do ubiegania się o stwierdzenie nadpłaty w podatku dochodowym, w związku z zaniżeniem kosztów uzyskania przychodów.
Uchwała siedmiu sędziów NSA odnosi się wprawdzie do wydatków na podwyższenie kapitału zakładowego w spółkach akcyjnych, naszym zdaniem jednak może ona posłużyć również do kwalifikacji kosztów związanych z podwyższeniem kapitału zakładowego w spółkach z o.o.
Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych Nr 9 z dnia 2011-03-20