Zespół szybkiej interwencji

Ustawa obejmie swoim działaniem funkcjonariuszy Straży Granicznej. Nowelizacja ustawy została opracowana w związku z koniecznością dostosowania przepisów ustawy o ochronie granicy państwowej, ustawy o Straży Granicznej oraz ustawy o broni i amunicji do przepisów rozporządzenia (WE) nr 863/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. ustanawiającego mechanizm tworzenia zespołów szybkiej interwencji na granicy oraz zmieniającego rozporządzenie Rady (WE) nr 2007/2004 w odniesieniu do tego mechanizmu i określającego uprawnienia i zadania zaproszonych funkcjonariuszy. Rozporządzenie (WE) nr 863/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. wprowadza mechanizm służący zapewnieniu szybkiej pomocy operacyjnej przez ograniczony czas w postaci zespołów szybkiej interwencji na granicy, tworzonych przez Agencję FRONTEX w skład, których wchodzą funkcjonariusze straży granicznych państw członkowskich.

Oznacza to, iż wprowadza możliwość dla państw członkowskich, w przypadku nagłej i wyjątkowej presji. Zwłaszcza ma to zastosowanie w przypadku masowego napływu obywateli państw trzecich usiłujących przedostać się nielegalnie na terytorium państwa członkowskiego na określonych odcinkach granic zewnętrznych, do zwrócenia się do Agencji FRONTEX, utworzonej rozporządzeniem Rady (WE) nr 2007/2004 z dnia 26 października 2004 r. ustanawiającym Europejską Agencję Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej, o oddelegowanie jednego lub więcej zespołów szybkiej interwencji na granicy złożonych z funkcjonariuszy oddelegowanych z innych państw członkowskich w celu wspomożenia działań organów ochrony granicy państwa wnioskującego o oddelegowanie takiego zespołu. Decyzję o oddelegowaniu zespołu szybkiej interwencji na granicy podejmuje Dyrektor Wykonawczy Agencji FRONTEX.

Czas powołania takiego zespołu jest określony maksymalnie na 5 dni, ponieważ jest to mechanizm służący do jak najszybszego wykorzystania, np. w przypadku, gdy na granicy jednego z państw członkowskich sytuacja stanie się na tyle skomplikowana i wrażliwa, że zdecyduje się ono wystąpić do Agencji o oddelegowanie takiego zespołu. Przedmiotowe rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady określa między innymi zadania, jakie mają być wykonywane przez członków zespołów szybkiej interwencji na granicy, oraz uprawnienia, z jakich mogą oni korzystać podczas prowadzenia działań w państwie członkowskim, do którego został oddelegowany zespół.

Określa także ich status, prawa i obowiązki, dokument akredytacyjny, jakim będą się posługiwać w trakcie wykonywania zadań w ramach zespołu szybkiej interwencji na granicy, odpowiedzialność cywilną i odpowiedzialność karną. Przepisy rozporządzenia określają także, że to Agencja FRONTEX pokrywać będzie koszty związane ze szczepieniami, koszty związane ze specjalnym ubezpieczeniem, z opieką zdrowotną, diety dzienne oraz koszty zakwaterowania. Pokrywać będzie także koszty związane z wyposażeniem technicznym należącym do Agencji. Jednakże zgodnie z decyzjami 9/2007 Rady Zarządzającej Agencją FRONTEX oraz 44/2007 Dyrektora Wykonawczego Agencji FRONTEX koszty te są ponoszone najpierw przez państwa członkowskie, a następnie Agencja zwraca je w 100 %. Kolejne zmiany wiążą się z koniecznością wskazania organu, który ze strony Rzeczypospolitej Polskiej pełni funkcję krajowego punktu kontaktowego oraz uzgadnia plan operacyjny regulujący warunki oddelegowania do Rzeczypospolitej Polskiej zespołów szybkiej interwencji na granicy. Ze względu na zadania i kompetencje jako właściwy organ został wskazany Komendant Główny Straży Granicznej. Ponadto zostało nadane nowe brzmienie upoważnieniu ustawowemu do wydania przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych rozporządzenia dotyczącego przywrócenia kontroli granicznej na granicy państwowej stanowiącej granicę wewnętrzną.

Upoważnienie odpowiada zakresowi działań podejmowanych w takiej sytuacji przez państwo członkowskie Unii Europejskiej i zostało dostosowane do przepisów kodeksu granicznego Schengen. Kodeks graniczny Schengen w art. 24 stanowi o zakresie proponowanego przywrócenia kontroli granicznej na granicach wewnętrznych. Ze względu na potencjalne zróżnicowanie przyczyn przywrócenia kontroli granicznej jest niezbędne wprowadzenie regulacji, która umożliwi władzy krajowej działającej w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej elastyczne określenie zakresu przywrócenia kontroli granicznej. Komendant Główny Straży Granicznej jako organ powołany do ochrony granicy państwowej oraz jednocześnie jako przełożony wszystkich funkcjonariuszy ma za zadanie określenie składu krajowej rezerwy ekspertów, delegowane lub odmowy delegowania funkcjonariuszy Straży Granicznej do wykonywania zadań w ramach zespołu szybkiej interwencji na granicy.

Włączenie funkcjonariusza w skład krajowej rezerwy ekspertów będzie następować za jego pisemną zgodą. Ze względu na specyfikę działania zespołów szybkiej interwencji na granicy, zespoły takie będą działać wyłącznie w granicach Unii Europejskiej; ich cechą wyróżniającą jest elastyczność i szybkość tworzenia. Zgodę pisemna funkcjonariusza na włączenie w skład krajowej rezerwy ekspertów obejmuje także delegowania do zespołów szybkiej interwencji na granicy. Przepisy rozporządzenia stanowią o stosowaniu do funkcjonariuszy skierowanych do zespołów szybkiej interwencji na granicy przepisów dotyczących służby w kontyngentach Straży Granicznej regulujących czas pełnienia służby, uposażenie funkcjonariusza oraz świadczenia z tytułu uszczerbku na zdrowiu, a także badania lekarskie i psychologiczne oraz przypadki, w których funkcjonariuszowi przysługuje skierowanie na turnus leczniczo-profilaktyczny.