Zmiany w zasadach odpowiedzialności z gwarancji przy sprzedaży
Od 25 grudnia 2014 r. zmieniły się nie tylko zasady odpowiedzialności sprzedawców z rękojmi za wady, ale też reguły odpowiedzialności z udzielanej gwarancji. Odpowiedzialność z gwarancji trwa obecnie dwa lata, chyba że inny termin wskazano w dokumencie gwarancyjnym.
Zmiana przepisów
Przepisy regulujące gwarancję jakości zmieniły się 25 grudnia 2014 r., gdy weszła w życie ustawa o prawach konsumenta, zmieniająca m.in. przepisy Kodeksu cywilnego o rękojmi i gwarancji. Co istotne, nowe przepisy nie mają zastosowania do gwarancji udzielonych przed ich wejściem w życie. Obecnie gwarancja uregulowana w Kodeksie cywilnym dotyczy zarówno gwarancji udzielanych konsumentom, jak i podmiotom niebędącym konsumentami (np. przedsiębiorcom).
Odpowiedzialność z rękojmi za wady ponosi sprzedawca i wynika ona wprost z Kodeksu cywilnego. Natomiast odpowiedzialność z gwarancji ponosi gwarant (najczęściej producent lub importer, rzadziej sprzedawca), który zdecydował się na udzielenie gwarancji. Zasady tej odpowiedzialności z reguły są szczegółowo opisane w dokumencie gwarancyjnym.
Obowiązki gwaranta
Kodeks cywilny przewiduje, że obowiązki gwaranta powinny zostać wskazane w dokumencie gwarancyjnym. Mogą one w szczególności polegać na zwrocie zapłaconej ceny, wymianie rzeczy bądź jej naprawie oraz zapewnieniu innych usług.
Nie zmieniono zasady, że jeśli została udzielona gwarancja jakości, a dokument gwarancyjny nie określa, jakie uprawnienia z niej wynikają, to uznaje się w razie wątpliwości, że gwarant jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, o ile wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w oświadczeniu gwarancyjnym. Bez zmian pozostawiono też regułę, że jeżeli w gwarancji inaczej nie zastrzeżono, odpowiedzialność z tytułu gwarancji obejmuje tylko wady powstałe z przyczyn tkwiących w sprzedanej rzeczy.
Termin na wykonanie obowiązków
Co się zmieniło w gwarancji? Został jasno określony termin, w jakim gwarant ma obowiązek wykonać swoje obowiązki wynikające z gwarancji. Powinien to zrobić w terminie wynikającym z treści gwarancji. Jeśli terminu tego nie określono w gwarancji, obowiązki powinien wykonać niezwłocznie, ale nie później niż w terminie 14 dni, licząc od dnia dostarczenia rzeczy przez uprawnionego z gwarancji.
Przed zmianą przepisów mowa była tylko o tym, że gwarant powinien wykonać swoje obowiązki wynikające z gwarancji "w odpowiednim terminie".
Dwa lata zamiast roku
Ważną zmianą jest wydłużenie terminu odpowiedzialności z gwarancji. Do 24 grudnia 2014 r. obowiązywała zasada, zgodnie z którą jeśli z gwarancji nie wynikało nic innego, to gwarant odpowiadał za wady, które ujawniły się w ciągu terminu określonego w gwarancji. Jeśli w gwarancji nie zastrzeżono innego terminu, termin wynosił jeden rok licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana. Od 25 grudnia 2014 r. obowiązuje dłuższy termin: jeżeli nie zastrzeżono innego terminu, termin gwarancji wynosi dwa lata, licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana.
Nie oznacza to, że gwarancje udzielone przed 25 grudnia 2014 r. zostały automatycznie wydłużone do dwóch lat. Nowe przepisy mają zastosowanie tylko do tych gwarancji, które zostały udzielone od 25 grudnia 2014 r. Wymaga też podkreślenia, że dwuletni termin z gwarancji ma zastosowanie tylko wtedy, gdy inny termin nie wynika z treści gwarancji.
Jak powinna wyglądać gwarancja?
Nowe przepisy przewidują, że udzielenie gwarancji następuje przez złożenie oświadczenia gwarancyjnego, które określa obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w tym oświadczeniu. Oświadczenie gwarancyjne może zostać złożone w reklamie.
Nowe przepisy doprecyzowują, jak powinno wyglądać oświadczenie gwarancyjne. Powinno ono zostać sformułowane w sposób jasny i zrozumiały, a gdy rodzaj informacji na to pozwala - w powszechnie zrozumiałej formie graficznej. Jeżeli rzecz jest wprowadzana do obrotu w Rzeczypospolitej Polskiej, oświadczenie gwarancyjne sporządza się w języku polskim. Wymogu używania języka polskiego nie stosuje się do nazw własnych, znaków towarowych, nazw handlowych, oznaczeń pochodzenia towarów oraz zwyczajowo stosowanej terminologii naukowej i technicznej.
W oświadczeniu gwarancyjnym powinny znaleźć się podstawowe informacje potrzebne do wykonywania uprawnień z gwarancji, w szczególności nazwa i adres gwaranta lub jego przedstawiciela w Rzeczypospolitej Polskiej, czas trwania i terytorialny zasięg ochrony gwarancyjnej, uprawnienia przysługujące w razie stwierdzenia wady, a także stwierdzenie, że gwarancja nie wyłącza, nie ogranicza ani nie zawiesza uprawnień kupującego wynikających z przepisów o rękojmi za wady rzeczy sprzedanej.
Gwarancja, która nie spełnia powyższych wymogów, jest ważna. Z art. 5771 § 3 K.c. wynika, że uchybienia wymaganiom co do formy i treści gwarancji nie wpływają na ważność oświadczenia gwarancyjnego i nie pozbawiają wynikających z niego uprawnień. Warto jednak przestrzegać nowych przepisów, bo niestosowanie się do nich w gwarancjach udzielanych konsumentom może zostać uznane za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów, co grozi karami ze strony Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Uprawniony z gwarancji może żądać od gwaranta wydania dokumentu gwarancyjnego, czyli oświadczenia gwarancyjnego utrwalonego na papierze lub innym trwałym nośniku.
Jeśli na rzecz została udzielona gwarancja, to sprzedawca ma obowiązek wydać kupującemu wraz z rzeczą dokument gwarancyjny, sprawdzić zgodność znajdujących się na rzeczy oznaczeń z danymi zawartymi w dokumencie gwarancyjnym oraz stan plomb i innych umieszczonych na rzeczy zabezpieczeń.
Gwarancja a rękojmia
Doprecyzowany został wzajemny stosunek roszczeń z rękojmi i z gwarancji. Tak jak dotychczas, kupujący może wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji. Dodano, że wykonanie uprawnień z gwarancji nie wpływa na odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi.
Jeśli zatem kupujący zdecyduje się na zgłoszenie roszczeń na podstawie gwarancji (np. wobec producenta), a ten odmówi naprawy, to nie ma przeszkód, aby kupujący zwrócił się do sprzedawcy z żądaniami opartymi na rękojmi. W interesie kupujących wprowadzono zasadę, że w razie wykonywania przez kupującego uprawnień z gwarancji bieg terminu do wykonania uprawnień z tytułu rękojmi ulega zawieszeniu z dniem zawiadomienia sprzedawcy o wadzie. Chodzi o to, aby kupującemu nie minął termin na skorzystanie z rękojmi, gdy czeka na rozstrzygnięcie, czy roszczenia z gwarancji zostaną uznane. Termin na wykonanie uprawnień z rękojmi biegnie dalej od dnia odmowy przez gwaranta wykonania obowiązków wynikających z gwarancji albo bezskutecznego upływu czasu na ich wykonanie. Daje to kupującym nieco więcej czasu na skorzystanie z rękojmi. Należy jednak pamiętać o tym, aby zawiadomić sprzedawcę o wadzie rzeczy. Jeśli kupujący zgłosi wadę tylko producentowi (z gwarancji) i nie zgłosi wady sprzedawcy, to bieg terminu na wykonanie uprawnień z rękojmi nie zostanie automatycznie zawieszony.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.)
autor: Andrzej Janowski
Gazeta Podatkowa nr 8 (1153) z dnia 2015-01-26