Czas na Catalyst!

Na rozwiniętych rynkach kapitałowych funkcjonują duże rynki obligacji nieskarbowych, które pełnią funkcję katalizatora wzrostu gospodarczego. Kryzys finansowy na świecie, spowodował zacieśnienie polityki kredytowej i wzrost zainteresowania alternatywnymi źródłami finansowania.

Wg agencji Fitch Polska SA na koniec I kwartału 2010 r. łączna wartość obligacji oraz krótkoterminowych papierów dłużnych wyemitowanych przez przedsiębiorstwa, banki i jednostki samorządu terytorialnego (JST) przekroczyła po raz pierwszy 50 mld zł, co oznacza wzrost o 19,3 proc. w ciągu 12 miesięcy. Lecz nie wszyscy zapracowali na tak świetny wynik.

Liderem wzrostu są jednostki samorządowe emitujące obligacje komunalne, których wartość w I kwartale 2010 r. kwota była o 61,5 proc. wyższa niż rok wcześniej. Zadłużenie z tego tytułu wzrosło z 4,4 mld zł do 7,1 mld zł. Przybyło 51 nowych emitentów spośród miast, gmin, powiatów - i ostatecznie w I kwartale tego roku było ich już 417. Samorządowcy coraz częściej dochodzą do wniosku, że szansę rozwoju swoich regionów mogą powiększyć, poszukując kapitału poza sektorem bankowym. Kapitał pozyskany przez emisję obligacji pozwoli również na uzyskanie dofinansowania projektów z funduszy unijnych.

Jednostki samorządu terytorialnego mogą emitować obligacje na podstawie ustawy o obligacjach oraz ustawy o finansach publicznych, a szczegółowe uwarunkowania w tym zakresie zawierają przepisy ustaw o samorządzie gminnym, powiatowym i wojewódzkim. Zadłużenie jednostki samorządu terytorialnego na koniec roku budżetowego nie może przekroczyć 60 proc. wykonanych dochodów ogółem tej jednostki w tym samym roku budżetowym. Ponadto łączna kwota przypadających w danym roku budżetowym spłat kredytów i pożyczek, wykupów dłużnych papierów wartościowych wraz z odsetkami oraz spłat wynikających z udzielonych poręczeń i gwarancji nie może przekroczyć 15 proc. planowanych na dany rok budżetowy dochodów jednostki samorządu terytorialnego.

- Pozyskiwanie kapitału przez emisję obligacji ma wiele zalet w porównaniu do kredytu bankowego, co nie zawsze było doceniane - mówi Jakub Bartkiewicz, prezes zarządu Domu Inwestycyjnego Investors. - W przypadku emisji obligacji istnieje wielu dawców kapitału, rozproszonych i dysponujących nieraz skromnymi środkami, ich indywidualne udziały stanowią niewiele w kwocie potrzeb. Nawet niewielkie kwoty pozyskane od pojedynczych osób składają się na duże sumy, pozwalające finansować duże kosztowne przedsięwzięcia, np. budowy dróg, mostów, oczyszczalni - wymienia Bartkiewicz. Nie zawsze można wymaganą kwotę kredytu uzyskać w banku, który może stawiać trudne warunki, nieraz nie do spełnienia. Emitent obligacji określa wysokość i zasady ustalania oprocentowania zaciąganego przez siebie zadłużenia na rynku kapitałowym, a także okres spłaty zadłużenia, transze, sposób zabezpieczenia zobowiązania, czyli interesów nabywców obligacji. Może wyemitować również obligacje częściowo lub w ogóle niezabezpieczone. W przypadku kredytu to bank dyktuje reguły gry - ustala sposób oprocentowania i jego wysokość, harmonogram spłaty, rodzaj i wartość zabezpieczenia kredytu, najczęściej żąda zabezpieczenia o wartości znacznie przekraczającej kwotę zaciągniętego kredytu. Klient musi spłacać raty w okresach, zazwyczaj miesięcznych. Zawierają one część kapitałową i odsetkową, co stanowi obciążenie przedsiębiorstwa, kiedy projekt, na który zaciągnięto kredyt, nie daje jeszcze przychodów. Inaczej kształtują się przypływy finansowe realizowane przy spłatach zobowiązań wynikłych z obligacji. Tu obciążeniem emitenta są tylko odsetki płacone co pół lub raz na rok, rzadziej co kwartał. Dług jest spłacany dopiero przy wykupie obligacji.

Cały materiał w nr 2/2010 kwartalnika Kurier Finansowy

Jan Mazurek