GPW będzie mieć konkurenta!

Jedna z trzech ustaw zastępujących Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi umożliwi tworzenie ATS (Alternative Trading Systems), czyli alternatywnych systemów obrotu.

Nowa konkurencja

Według KPWiG, nowe rozwiązanie będzie szansą na pozyskanie kapitału dla mniejszych firm, dla których koszty wejścia na giełdę są zbyt wysokie. Jak uważają specjaliści, wprowadzenie ATS nie powinno jednak wpłynąć negatywnie na rynek regulowany.

ATS powstały w USA. Były odpowiedzią na informatyczne braki tamtejszych giełd, gdzie transakcje zawierane były głównie między gestykulującymi i krzyczącymi maklerami. Nowe platformy pozwoliły obniżyć koszty transakcji. Z tego powodu ok. 80% inwestorów instytucjonalnych korzysta w USA z ATS. W Europie zaledwie 5% (w samej Wielkiej Brytanii powstało ponad 20 platform). Rynki na Starym Kontynencie jednak dużo szybciej niż za Atlantykiem zostały zinformatyzowane. - Przy obecnym zaawansowaniu technologicznym GPW, alternatywne systemy obrotu przyjmą się w Polsce w podobnym stopniu, jak w innych krajach Europy. Nie ma raczej szans, by ich skala była taka jak w USA - mówi Piotr Szeliga, wiceprezes GPW. - Trzeba zawsze się liczyć z potencjalną konkurencją. Będziemy konkurować jakością usług, przejrzystością rynku, a także obniżać opłaty - dodaje.

Brokerzy czekają

Domy maklerskie na razie nie myślą o tworzeniu nowych platform obrotu, ale nie wykluczają, że kiedyś powstaną. - Jest za wcześnie, by mówić o ATS. Z czasem może pojawić się i u nas - uważa Mariusz Sadłocha, prezes DM BZ WBK. - Upłynie sporo miesięcy, zanim ATS ujrzy światło dzienne - twierdzi Rafał Abratański, wiceprezes IDMSA.pl. Brokerzy uważają, że WARSET jest wystarczający, biorąc pod uwagę płynność papierów na polskim rynku. Przeszkodą dla wprowadzenia ATS są też koszty związane z uruchomieniem nowego systemu informatycznego. - Oszczędności z wprowadzenia nowego rozwiązania musiałyby być o wiele większe niż opłaty, jakie teraz ponosimy na rzecz GPW - twierdzi Marek Słomski, prezes ING Securities. Wtóruje mu Krzysztof Polak, dyrektor BM Banku BPH. - ATS to nowy obszar działania dla brokerów, a także szansa na niższe prowizje dla inwestorów. O uruchomieniu platform zadecydują koszty.

Pakietówki do lamusa

Kolejnym rozwiązaniem zwiększającym konkurencję na rynku będzie odejście od konieczności zawierania transakcji pakietowych na GPW. Zgodnie z nowym prawem, transakcje między osobami prawnymi lub prawnymi i fizycznymi nie będą musiały być dokonywane na giełdzie i za pośrednictwem domu maklerskiego. Oznacza to, że do historii przejdą tzw. transakcje pakietowe, na czym straci GPW. - Gdyby nie przymus rynku regulowanego, to transakcji pakietowych w ogóle by nie było - wyjaśnia Mariusz Sadłocha. Do tej pory zawieranie transakcji pakietowych było ograniczone. W przypadku akcji spółek z WIG20 wartość nie mogła być niższa niż 3 mln zł. GPW pobierała prowizję, która przy transakcji do 20 mln zł wynosiła 0,043% wartości. Giełda na likwidacji pakietówek może więc stracić nawet ok. 2 mln zł przychodów rocznie. Te w 2004 r. wyniosły 96,4 mln zł. Inwestorzy zawierali też umówione transakcje na sesji. Tak było, gdy np. ich wartość była zbyt niska, aby nadawała się na "pakietówkę". Można więc oczekiwać, że te transakcje będą teraz zawierane poza rynkiem regulowanym. Inwestorzy będą też mogli handlować akcjami po cenach, które mogą odbiegać od aktualnych notowań.

Pod kontrolą KPWiG

Regulacje dotyczące alternatywnych rynków w Polsce będą tworzone przez instytucje organizujące obrót. Zatwierdzać je będzie KPWiG. Systemy obrotu będą mogły tworzyć banki, domy maklerskie, zagraniczne firmy inwestycyjne, zagraniczne osoby prawne z państw OECD lub WTO oraz podmioty organizujące na terenie Polski rynek regulowany.

Jerzy Wójcik

Robert Maciejewski