Małe reaktory jądrowe? Tak, ale chcemy coś w zamian. Orlen przedstawia wyniki zleconych badań
Polacy w większości nie obawiają się technologii SMR i budowy małych reaktorów jądrowych. To wnioski Orlenu z badań zleconych przez spółkę. Zgodnie z wynikami prawie połowa respondentów nie miałaby nic przeciwko temu, żeby SMR powstał w ich sąsiedztwie. A akceptacja społeczna dla projektu jest jeszcze większa, jeśli da się go powiązać z osobistymi korzyściami dla ankietowanych.
48 proc. ankietowanych nie obawia się obecności małych reaktorów jądrowych w ich miejscowości lub gminie. Tak wynika z badań zleconych przez Orlen i przeprowadzonych IBRiS.
Koncern PKN Orlen zlecił badania dotyczące stosunku do reaktorów na poziomie ogólnopolskim i lokalnym przed rozpoczęciem kampanii dotyczącej swojej nowej inwestycji. Badania społeczne to jeden z elementów przygotowań do budowy pierwszych SMR-ów. Orlen oraz Synthos, koncern chemiczny z którym będzie realizowana inwestycja, zapewniają, że w razie sprzeciwu społecznego i wątpliwości, których nie uda się rozwiać, będą odstępować od budowy SMR-ów.
- Ważny dla nas jest dialog społeczny w myśl zasady "nic o was bez was". Zleciliśmy przeprowadzenie bardzo dokładnych badań, jak Polacy oceniają kwestie SMR-owe. Polskie społeczeństwo chce tańszej energii, polskie społeczeństwo chce tańszego ciepła - mówił podczas ogłoszenia wyników badań Daniel Obajtek, prezes PKN Orlen.
W 2021 roku koncern energetyczny PKN ORLEN oraz koncern chemiczny Synthos Green Energy podpisały umowę inwestycyjną dotyczącą projektu budowy i komercjalizacji małych reaktorów jądrowych typu SMR. Projektem ma zająć się spółka powołana wspólnie przez firmy czyli Orlen Synthos Green Energy (OSGE).
Podstawowym typem reaktora, nad którego wykorzystaniem w Polsce ma pracować spółka, będzie BWRX-300 GE Hitachi Nuclear Energy. Firma pracuje nad tą technologią - wykorzystując wcześniejsze osiągnięcia - od 2017 roku. Małe reaktory typu SMR mają być szybsze i tańsze w budowie niż tradycyjne reaktory, a dzięki temu zwiększać możliwości korzystania z energetyki jądrowej. Polska ma być drugim krajem, po Kanadzie, gdzie powstaną reaktory BWRX-300.
Firmy planują, że pierwszy SMR ma powstać w Polsce na przełomie 2028 i 2029 roku. Na początku 2023 roku prezes Orlenu Daniel Obajtek zapowiedział, że w "ambitnych planach" Orlenu jest uruchomienie łącznie 76 SMR-ów w 26 lokalizacjach do 2038 roku.
W kwietniu Obajtek ogłosił pierwsze wstępne lokalizacje dla reaktorów SMR w Polsce. Zastrzegł, że miejsca te będą musiały być poddane trwającym ok. 2 lat badaniom. Podanymi wtedy lokalizacjami mają być Włocławek, Ostrołęka, Kraków - Nowa Huta, Dąbrowa Górnicza, Tarnobrzeska Strefa Ekonomiczna, Stawy Monowskie oraz okolice Warszawy. Wstępne lokalizacje kolejnych reaktorów mają być znane pod koniec roku. Jak wskazał podczas publikacji wyników badań społecznych na temat SMR-ów Obajtek, analizowanych jest obecnie kolejnych kilkanaście lokalizacji. Według wstępnych analiz nie wszystkie będą nadawały się jako potencjalne lokalizacje małych reaktorów - zaznaczył prezes Orlenu. Docelowo do końca roku koncern chciałby ogłosić 13 nowych miejsc, w których mogą powstać SMR-y.
Jeśli chodzi o szacowane koszty, to zgodnie z informacjami przekazanymi na środowej konferencji przez wiceprezesa OSGE Dawida Jackiewicza, inwestycje konieczne przy budowie pierwszych kilku reaktorów mają wynieść po ok. 1,3 mld euro. Następnie koszt każdego reaktora ma zmaleć do 1 mld euro lub poniżej miliarda. To nieco mniej niż podawano do tej pory. Wcześniej szacowano, że koszty mają wynieść 1,5 mld euro przy pierwszych reaktorach i ok. 1 mld euro przy kolejnych.
Badania akceptacji społecznej dla SMR-ów, których wyniki przedstawiono na środowej konferencji, były przeprowadzone przez IBRiS na zlecenie Orlenu na grupie dwóch tysięcy osób. Ankietowano co najmniej po 200 osób z każdej z siedmiu wstępnych lokalizacji małych reaktorów podanych w kwietniu.
Ankietowanym zadano pytania, czy uważają nowoczesne elektrownie jądrowe za bezpieczne i czy ich budowa w danym województwie czy gminie budzi w nich uczucie strachu czy bezpieczeństwa. Zgodnie z wynikami badań, na poziomie ogólnopolskim 57 proc. osób wskazało, że takie elektrownie są bezpieczne. Mniej więcej co piąty (19 proc.) ankietowany wskazywał, że jego zdaniem nie są bezpieczne. Badanych pytano także, czy w ogóle słyszeli o technologii małych SMR-ów - zetknęła się z informacjami o niej więcej niż połowa respondentów.
IBRiS pytał o podejście do małych reaktorów także mieszkańców konkretnych lokalizacji, w których mają powstać SMR-y. Jak wynika z badań, akceptacja społeczna takich reaktorów jest wyższa, jeśli powiąże się je z konkretnymi korzyściami. Np. na pytanie o podejście do budowy małej elektrowni jądrowej w Dąbrowie Górniczej pozytywnie odpowiedziało 44 proc. respondentów z tego miejsca. Na pytanie o stosunek do SMR w sąsiedztwie, jeśli budowa takiego reaktora wiązałaby się z mniejszymi kosztami za energię, pozytywnie odpowiedziało już 58 proc. ankietowanych z Dąbrowy Górniczej.
W każdej z analizowanych lokalizacji w przypadku powiązania budowy SMR z niższymi rachunkami za prąd na jego budowę w sąsiedztwie zgodziłoby się ponad 50 proc. ankietowanych. Jak podał IBRiS, to odpowiednio:
- 52 proc. w Ostrołęce (41 proc. bez powiązania budowy reaktora z niższymi rachunkami),
- 58 proc. w Warszawie (43 proc. bez powiązania),
- 58 proc. w okolicach Oświęcimia (51 proc. bez powiązania),
- 58 proc. w Dąbrowie Górniczej (44 proc. bez powiązania),,
- 60 proc. w Krakowie (51 proc. bez powiązania),
- 62 proc. we Włocławku (41 proc. bez powiązania),
- 65 proc. w Stalowej Woli-Tarnobrzegu (41 proc. bez powiązania).
- Dobre wyniki tych badań nie wzięły się znikąd. To efekt ciężkiej pracy, jaką od lat wykonują zarówno agendy rządowe, ministerstwo, ale od kilku miesięcy wykonujemy także my - jako ORLEN i OSGE. Rozmawiamy z instytucjami, samorządami, przedstawicielami biznesu, wreszcie z mieszkańcami zarówno na poziomie lokalnym, jak i ogólnopolskim. Przekonujemy, odpowiadamy na pytania, dyskutujemy nad rozwiązaniami, ale także intensywnie realizujemy projekt - prowadzimy badania terenowe, złożyliśmy już 6 wniosków o decyzję zasadniczą, w planach mamy kolejne - komentuje wyniki pierwszy wiceprezes OSGE Dawid Jackiewicz.
Orlen i Synthos podają, że akceptacja społeczna dla ich projektu jest bardzo ważna.
- Tam, gdzie nie uda się rozwiać wątpliwości, odstąpimy od projektu - mówił Jackiewicz na środowej konferencji. - Akceptacja jest dość wysoka i będzie zapewne wzrastała - dodał.
PKNORLEN
- Otwarcie 66,5800
- Max 68,0900
- Min 66,5500
- Kurs odniesienia 67,0500
- Suma wolumenu 2 043 440
- Suma obrotów 137 474 418,41
- Widełki dolne 59,9300
- Widełki górne 73,2300
Martyna Maciuch
