O rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych
Skuteczność i bezpieczeństwo działania powiązanych ze sobą systemów płatności oraz rozrachunku papierów wartościowych w krajach Unii Europejskiej było celem Dyrektywy 98/26/EC.
Szczególnym zadaniem wynikającym z tej dyrektywy było wyeliminowanie skutków upadłości jednego z uczestników systemu dla pozostałych. Ma to wpływ na stabilność rynku finansowego i na skuteczność polityki pieniężnej banków centralnych. Projekt ustawy o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami ma na celu wdrożenie tej dyrektywy do polskiego prawa.
Założeniem projektu ustawy było objęcie całej problematyki wynikającej z Dyrektywy 98/26/EC, tj. w stosunku do prowadzonych obecnie systemów płatności (prowadzonych przez Narodowy Bank Polski lub innego operatora), potencjalnych nowych systemów płatności, a także w stosunku do istniejących, a także nowych systemów rozrachunku papierów wartościowych, prowadzonych przez krajowy Depozyt Papierów Wartościowych, NBP lub inne podmioty. W konsekwencji regulacja kompleksowa zastąpi fragmentaryczne przepisy, zawarte dotychczas w prawie polskim (m.in. art. 139 Prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, Prawo bankowe). Wejście w życie ustawy zlikwiduje np. brak regulacji prawnych w zakresie rozliczeń pieniężnych prowadzonych przez NBP.
Skuteczność projektowanej ustawy zależeć będzie od jakości systemów płatności oraz systemów rozrachunku papierów wartościowych, a także od sposobu przekazywania informacji o funkcjonowaniu systemów i ich uczestnikach, zwłaszcza o ogłoszeniu upadłości jednego z nich. W celu uproszczenia procedur proponuje się, by organem uprawnionym do otrzymywania i przekazywania takich informacji był jedynie Narodowy Bank Polski. Jednocześnie określono zasady, dokonywania oceny ocenie istniejących systemów i licencjonowania nowych przez właściwe organy, tj. NBP i KPWiG.
Ze względu na znaczenie dla skuteczności, bezpieczeństwa i stabilności polskiego systemu finansowego przepisów zawartych w tej ustawie, przewiduje się jeszcze przed wejściem Polski do Unii Europejskiej wprowadzenie w życie tych przepisów, które umożliwiają bieżącą ocenę systemów. Chodzi zwłaszcza o ocenę tzw. ryzyka systemowego, tj. wystąpienia sytuacji, że niewywiązanie się uczestnika ze zobowiązań pociąga za sobą analogiczny skutek u innych uczestników.
