Rola obligacji w portfelu inwestycyjnym
Zmiany cen na rynkach finansowych mają nieprzewidywalny charakter, dlatego ocena ryzyka jest bardzo istotna przy podejmowaniu każdej decyzji inwestycyjnej. W celu zmniejszenia ryzyka inwestycji w instrumenty finansowe warto jest zdywersyfikować swój portfel, czyli zainwestować w większą liczbę instrumentów finansowych i przykładowo wprowadzić do portfela akcje różnych spółek lub inne klasy instrumentów finansowych.
Podstawowymi cechami każdej inwestycji są stopa dochodu oraz ryzyko. W 1952 r. Harry Markowitz zwrócił uwagę, że ceny różnych akcji w portfelu nie zmieniają się w ten sam sposób. Im mniejsza jest współzmienność stóp zwrotu z akcji w portfelu (tak zwana korelacja stóp zwrotu) tym mniejsze jest ryzyko całego portfela. Ryzyko portfela zależy zatem nie tylko od ryzyka pojedynczych inwestycji znajdujących się w portfelu, ale także od stopnia powiązania stóp zwrotu z tych inwestycji. Niska wartość współczynnika korelacji (niska współzmienność stóp zwrotu) jest korzystna dla zmniejszania ryzyka całego portfela, ponieważ jeśli stopy zwrotu instrumentów są słabo ze sobą powiązane, spadkom stóp zwrotu z jednego instrumentu towarzyszą wzrosty stóp zwrotu lub tylko nieznaczne spadki stóp zwrotu z drugiego instrumentu. Zatem dywersyfikacja umożliwia zmniejszenie ryzyka portfela przy danej oczekiwanej stopie zwrotu. Należy jednak pamiętać, że w okresach gwałtownego załamania cen na rynkach finansowych ma miejsce wzrost korelacji stóp zwrotu między różnymi inwestycjami co skutkuje zmniejszeniem skuteczności dywersyfikacji.
Popularnym i łatwo dostępnym sposobem dywersyfikacji portfela akcji jest dołożenie do niego obligacji. Dane historyczne z amerykańskiego rynku akcji i obligacji potwierdzają, że obligacje charakteryzują się niższą oczekiwaną stopą zwrotu niż akcje przy jednocześnie niższym ryzyku. Jak mówi angielskie powiedzenie "There is no such thing as a free lunch", czyli nie ma zysku bez ryzyka.
Patrząc na dane historyczne za ostatnich osiem lat z polskiego rynku akcji i obligacji można zauważyć, że obligacje charakteryzują się niższym ryzykiem niż akcje. Zysk z inwestycji w obligacje w analizowanym okresie był jednak wyższy dla inwestycji w obligacje, co jest zaprzeczeniem tezy, iż nie ma zysku bez ryzyka. Zaprezentowana anomalia wynika z faktu, iż analizowany okres to czas kryzysu na światowych rynkach finansowych, który odbił się również na rynku polskim. Awersja inwestorów do ryzyka spowodowała spadek popytu na ryzykowne instrumenty finansowe, takie jak akcje, co skutkowało spadkiem ich cen i niskimi, często ujemnymi stopami zwrotu. Za to inwestorzy chętnie kupowali skarbowe papiery wartościowe, które postrzegane są jako instrumenty o bardzo niskim ryzyku. Wzrost popytu na obligacje skutkował wzrostem cen obligacji i wyższymi stopami zwrotu z tych instrumentów.
Teoria Markowitza znajduje swoje zastosowanie w praktyce. Inwestor nie musi inwestować tylko w jeden rodzaj aktywów, przykładowo akcje lub obligacje, i w ten sposób decydować, czy woli większy zysk obarczony wyższym ryzykiem, czy zadowoli się niższą stopą zwrotu przy niższym ryzyku. Dzięki temu ilość portfeli o różnych kombinacjach zysku i ryzyka zdecydowanie wzrasta i inwestor nie musi już wybierać jedynie pomiędzy bezpiecznym portfel obligacyjnym, który przynosi potencjalnie niski zysk a ryzykownym portfelem akcyjnym przynoszącym potencjalnie wysoki zysk. Możliwy jest wybór portfela umiarkowanego, który generuje umiarkowany potencjalny zysk przy umiarkowanym ryzyku.
Podsumowując, obligacje emitentów o niskim ryzyku są jedną z najlepszych form zabezpieczenia portfela przed nieprzewidywalnymi zmianami cen na rynkach finansowych i odgrywają ważną rolę w portfelu umożliwiając ograniczenie jego ryzyka.
Magdalena Sadowska, Marta Kupis, analitycy
Pobierz darmowy: PIT 2014
