Spółdzielnia w komisji

Sprawa "grupy trzymającej giełdę" nabiera coraz większych rumieńcow. Już dziś Komisja Papierów Wartościowych i Giełd będzie debatować nad problemem karteli i spółdzielni w największych polskich funduszach emerytalnych i inwestycyjnych. Bodźcem dla komisji były m.in. publikowane od poniedziałku w "PB" artykuły. Szybka reakcja jest jak najbardziej wskazana, ponieważ trafiają do nas coraz to nowe dowody i poszlaki wskazujące na istnienie nieformalnego, koleżeńskiego porozumienia zarządzających pieniędzmi emerytów. To już nie tylko problem sprzedaży akcji Stomilu Sanok, o którym pisaliśmy w poniedziałek, ale kwestie dotyczące wielu innych spółek, w tym m.in. Polfy Kutno, Polimexu Mostostalu Siedlce czy Dudy. Wyjaśnimy je po kolei. Dziś następna odsłona: czyli jak fundusze próbowały wskazać ostatniej z tych spółek, który dom maklerski jest godny zaufania, a który się "nie nadaje", i jak to wszystko rozeszło się "po kościach".

Makler do Dudy

W końcu 2003 r. mięsna spółka Duda postanowiła przeprowadzić emisję 1 mln akcji serii C, które potem z sukcesem sprzedała inwestorom finansowym. Zanim to nastąpiło, musiała jednak przeprowadzić serię rozmów z najważniejszymi instytucjami finansowymi, od których zależało powodzenie emisji. Za taką istotną uznano m.in. emerytalny fundusz Commercial Union (CU), do którego udała się delegacja z firmy - w celu prezentacji założeń emisji. W gronie przedstawicieli CU znalazł się m.in. "bohater" inwestycji w Stomil Sanok - Grzegorz Buchowiecki, uznany wówczas i poważany na rynku zarządzający. Podczas prezentacji, nie wiedząc, kto jest w ekipie Dudy, wyraził opinię, że Internetowy Dom Maklerski (IDM), przez który ma przeprowadzić emisję, jest "niezbyt renomowany" (w rzeczywistości użyto dużo gorszych słów). Pech chciał, że na spotkaniu w ekipie Dudy był akurat Grzegorz Leszczyński, prezes tegoż domu maklerskiego, który zaprotestował przeciwko takim określeniom i którego protesty zostały skwitowane konsternacją. Spotkanie zakończyło się bez konkretnych ustaleń.

Jakiś czas potem przedstawiciele funduszy - za pośrednictwem Andrzeja Błachuta z AIG (również "bohater" afery w Stomilu Sanok), który występował też w imieniu CU, wysłali jednak do Macieja Dudy, akcjonariusza mięsnej spółki, e-mail z informacją, że powinien rozważyć zmianę domu maklerskiego na bardziej renomowany, np. WBK (fundusz emerytalny CU jest związany m.in. z WBK). Zaraz potem do spółki zgłosiła się też - uwaga! - firma Investor Relations Partners (jej pracownik miał niejasny udział w transakcji Stomilu Sanok), która zaoferowała swoje pomocne usługi przy przeprowadzeniu emisji. Przypadek?

Ku zaskoczeniu funduszy, Maciej Duda ani nie przyjął oferty doradcy, ani nie zmienił domu maklerskiego.

- Każdy normalny emitent po prostu przyjąłby "warunki" funduszy, IDM straciłby klienta, Duda zyskał odpowiedniego doradcę, sprzedał akcje i na tym sprawa by się zakończyła. Pech, że trafiło na Macieja Dudę, który miał gdzieś układy i postanowił inaczej to załatwić - komentuje dobrze zorientowany specjalista z rynku kapitałowego.

Maciej Duda zaprotestował wspólnie z Grzegorzem Leszczyńskim przeciwko działaniom zarządzających CU i AIG u prezesów tych funduszy. - Obaj panowie zostali przeproszeni. Do problemu postanowiono nie wracać - mówi nasz informator zbliżony do sprawy.

Buchowieckiemu i Błachutowi włos z głowy nie spadł. Emisja Dudy, przeprowadzona przez IDM, udała się, akcje sprzedano po 43 zł (teraz kosztują ponad 140 zł). CU i AIG nie kupiły akcji serii C.

Nie chcą mówić

Obie strony: Duda i Leszczyński - z jednej, Błachut i Buchowiecki - z drugiej, nie chciały skomentować sprawy. Żaden jednak nie zaprzeczył, że zdarzenia o takim przebiegu nastąpiły.

Duda nie chce mówić, bo jest mu niezręcznie. Leszczyński jest zdania, że ujawnienie tych wydarzeń może zaszkodzić jego spółce, prosił więc o niepisanie o sprawie, bo fundusze mogą "ukarać go" przy interesach. Buchowiecki nie może wypowiadać się jako pracownik CU, a Błachut nie chce rozmawiać. Sprawy nie chcą też komentować oficjalnie analitycy czy przedstawiciele domów maklerskich.

- Wyobraża pan sobie, jakie miałbym problemy, gdybym powiedział prawdę na ten temat? - powiedział nam przedstawiciel jednego z nich. Jeżeli tego typu sytuacje zdarzały się lub zdarzają częściej (a takie mamy informacje), istnienie "grupy trzymającej giełdę" jest coraz bardziej prawdopodobne. Taka grupa mogłaby trząść rynkiem: decydować o powodzeniu emisji, przydziałach akcji, prowizjach domów maklerskich oraz - swoimi sposobami - wzrostach i spadkach kursów akcji.

Problem jest - i nie ma co dalej go ukrywać. Nam pozostaje zadać pytanie, czy prezesi funduszy emerytalnych nadal będą chronić swoich pracowników w wątpliwy etycznie sposób, pomnażając aktywa kierowanych przez nich spółek? Dla przypomnienia, po naszym poniedziałkowym artykule o "grupie trzymającej giełdę" CU - bez żadnego wewnętrznego śledztwa czy sprawdzania pracowników - poinformowała, że problemu nie ma.

- Zawarte w artykule domniemania o nieprawidłowych działaniach odpowiedzialnych za inwestycje pracowników grupy Commercial Union Polska nie są uzasadnione - powiedział Zygmunt Kostkiewicz, wiceprezes CU TUnŻ.