ABC Planu Balcerowicza
Krytykując "plan Balcerowicza", należy zawsze pamiętać o tym, że jego realizacja pozwoliła Polsce opuścić drogę, którą dalej spokojnie podążają takie kraje jak Kuba i Korea Północna.
1. Ustawa o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych
Likwidowała gwarancję istnienia wszystkich przedsiębiorstw państwowych niezależnie od ich efektywności (w PRL przedsiębiorstwa, które nie przynosiły zysku, były finansowane z budżetu) oraz wprowadzała przepisy o postępowaniu upadłościowym przedsiębiorstw nieefektywnych.
2. Ustawa o prawie bankowym i Narodowym Banku Polskim
Zakazywała nieograniczonego finansowania deficytu budżetowego przez bank centralny kredytem nieoprocentowanym. NBP miał prawo kupować papiery dłużne skarbu państwa, lecz tylko do poziomu 2 proc. wydatków budżetu. Odtąd deficyt budżetowy państwa wolno jest finansować tylko kredytami, a nie emisją pieniędzy.
3. Ustawa o uporządkowaniu stosunków kredytowych
Znosiła preferencje kredytowe dla przedsiębiorstw państwowych i wiązała stopę oprocentowania kredytów ze stopą inflacji. W latach 80. coraz wyższa inflacja dawała przedsiębiorstwom złudzenie osiągania zysków. Nisko oprocentowane kredyty stanowiły dla nich stały zastrzyk gotówki. W PRL przedsiębiorstwa, mimo posiadanych zasobów finansowych, stale miały problemy z kupnem maszyn czy komponentów do produkcji - ciągle ich brakowało. Od 1 stycznia 1990 r. NBP ustalał stopy procentowe powyżej wskaźnika inflacji. Firmy po raz pierwszy miały odczuć, co oznacza "twarde ograniczenie budżetowe", czyli brak pieniędzy na sfinansowanie działalności.
4. Ustawa o podatku od wzrostu wynagrodzeń (tzw. popiwek)
Przedsiębiorstwa, które przekraczały dopuszczalny wzrost płac ustalany poniżej wskaźnika inflacji, musiały za każdą złotówkę przekroczenia płacić 2 zł, a jeśli przekroczenie było większe niż 3 proc., nawet 5 zł podatku.
5. Ustawa o nowych zasadach opodatkowania
Wprowadzała jednolity, 40-procentowy podatek we wszystkich sektorach gospodarki oraz podnosiła niektóre stawki podatkowe, urealniając je o inflację.
6. Ustawa o działalności gospodarczej prowadzonej przez inwestorów zagranicznych
Zobowiązywała przedsiębiorstwa zagraniczne do odsprzedawania dewiz państwu po ustalonym przez bank centralny kursie, zapowiadała możliwość wywozu zysków za granicę i zwalniała przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym od płacenia popiwku.
7. Ustawa o prawie dewizowym
Wprowadzała jednolity dla wszystkich podmiotów i wszystkich rodzajów transakcji kurs walutowy. Wymienialność złotego była ograniczona do operacji wewnątrz kraju. Przedsiębiorstwa eksportujące były zobowiązane do odsprzedawania bankom zarobionych dewiz, banki zaś do odsprzedawania nadwyżek (ponad pewien limit) do NBP. Polacy nie mogli bez zezwolenia NBP trzymać dewiz na kontach w zagranicznych bankach; zlikwidowano też sprzedaż za dewizy (w sklepach Peweksu i Baltony).
8. Ustawa o prawie celnym
Wprowadzała jednakowe dla wszystkich podmiotów gospodarczych zasady clenia towarów importowanych.
9. Ustawa o zatrudnieniu
Unieważniała ustawę o osobach uchylających się od obowiązku pracy oraz zmieniała zasady funkcjonowania biur pośrednictwa pracy.
10. Ustawa o szczególnych warunkach zwalniania pracowników
Stwarzała nowe przepisy chroniące ludzi zwalnianych z pracy (zwłaszcza w drodze zwolnień grupowych), zapewniała odprawę finansową przy zwolnieniu i wprowadzała okresowe zasiłki dla bezrobotnych.
