Analiza przeciętnych wynagrodzeń w I kwartale 2001

W rozporządzeniu z 30 listopada 2000 roku Rada Ministrów określiła maksymalny roczny wskaźnik przyrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia na 2000 rok w wysokości 9,2 proc. oraz orientacyjne wskaźniki przyrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w kolejnych kwartałach roku 2001 w stosunku do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z roku poprzedniego. Na:

- I kwartał 7,1 proc.;

- II kwartał 9 proc.;

- III kwartał 9,4 proc.;

- IV kwartał 11,3 proc.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, u przedsiębiorców dynamika przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za I kwartał 2001 roku w stosunku do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za 2000 rok wyniosła:

- w sektorze ogółem 102,5 proc.;

- w sektorze publicznym 102,7 proc.;

- w sektorze prywatnym 102,6 proc.

Ustalony przez Radę Ministrów na I kwartał 2001 roku orientacyjny wskaźnik przyrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w wysokości 7,1 proc. nie został przekroczony.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie zaliczane w ciężar kosztów za I kwartał 2001 roku ukształtowało się na poziomie:

- w sektorze ogółem 2243,95 zł;

- w sektorze publicznym 2410,52 zł;

- w sektorze prywatnym 2157,47 zł.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie za I kwartał 2001 roku w sektorze publicznym rosło nieznacznie szybciej od wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze prywatnym.

Wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w I kwartale 2001 roku był wyższy niż w 2000 roku o 3,9 proc. Zatem nastąpił spadek realnych wynagrodzeń u przedsiębiorców za I kwartał 2001 roku:

- w sektorze ogółem o 1,4 proc.;

- w sektorze publicznym o 1,2 proc.;

- w sektorze prywatnym o 1,3 proc.

Z danych przekazanych przez ministrów i wojewodów wynika, że:

? zmniejszyła się liczba przedsiębiorców przekraczających wskaźnik przyrostu przeciętnego - miesięcznego wynagrodzenia i jednocześnie pogarszających swoją sytuację finansową - z 14,3 proc. za 2000 rok do 5,7 proc. za I kwartał 2001 roku w stosunku do liczby przedsiębiorców objętych oceną w tych okresach.

? Podobną tendencję zaobserwowano u przedsiębiorców pozostających w nadzorze ministrów oraz wojewodów.

? Nie podejmowano żadnych działań dyscyplinujących w związku z występującymi przekroczeniami orientacyjnego kwartalnego wskaźnika przyrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, poza wprowadzeniem zarządu komisarycznego u jednego przedsiębiorcy (wojewoda dolnośląski).

? Skutki finansowe przekroczenia orientacyjnego wskaźnika przyrostu przeciętnego wynagrodzenia u przedsiębiorców, którzy jednocześnie pogorszyli swoją sytuację finansową za I kwartał 2001 roku, wyniosły około 20,7 mln zł.

? Największe skutki finansowe z tytułu przekroczenia wskaźnika za I kwartał 2001 roku wystąpiły u przedsiębiorców nadzorowanych przez ministra skarbu państwa.

Najczęstsze przyczyny przekroczenia wskaźnika:

- opłacenie skutków obligatoryjnej podwyżki najniższego wynagrodzenia oraz wzrostu dodatków liczonych od tego wynagrodzenia;

- finansowanie wzrostu wydajności pracy często spowodowanej wykonaniem zwiększonej produkcji przy zmniejszonej obsadzie;

- opłacenie wzrostu wynagrodzenia za dodatkowe dyżury lekarzy i pielęgniarek w związku ze zmianą ustawy o zakładach opieki zdrowotnej;

- finansowanie zwiększonego wymiaru czasu pracy (godziny nadliczbowe) związanego z możliwością zbytu zwiększonej produkcji lub jej sezonowością;

- wypłaty odpraw emerytalno - rentowych, nagród jubileuszowych, ekwiwalentów za niewykorzystane urlopy;

- zmiana struktury zatrudnienia: zwalnianie pracowników o najniższych wynagrodzeniach;

- wypłata premii rocznej za 2000 rok oraz nagród z tytułu wykrycia nielegalnego poboru energii elektrycznej i nadużyć taryfowych w sektorze elektroenergetycznym, zgodnie z zawartym 5 stycznia 1999 roku protokołem dodatkowym do układu zbiorowego pracy dla pracowników przemysłu energetycznego;

- przeniesienie na 2001 rok skutków płac w II półroczu 2000 roku.

Podsumowanie.

Spośród 1018 przedsiębiorców, objętych oceną za I kwartał 2001 roku, 147 przekroczyło kwartalny wskaźnik przyrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Natomiast 58 nie tylko przekroczyło wskaźnik, ale jednocześnie pogorszyło swoją sytuację finansową.

Z przeprowadzonej analizy kształtowania się przyrostu przeciętnych wynagrodzeń zaliczonych w ciężar kosztów u przedsiębiorców za I kwartał 2001 roku, wynika, że

- nie przekroczono wskaźnika przyrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym, przy czym tempo wzrostu wynagrodzeń w obu sektorach było zbliżone.

- Potwierdza się występowanie zaobserwowanego w latach wcześniejszych zjawiska nieosiągania poziomu wskaźnika w I kwartale, ustalonego przez Radę Ministrów.

- W I kwartale charakterystyczne jest zjawisko wysokiego przekraczania wskaźnika przyrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze elektroenergetycznym.

- Należy zauważyć, że za I kwartał br. nie wystąpił wzrost realnych wynagrodzeń zarówno u przedsiębiorców sektora publicznego, jak i prywatnego.

W ramach dyscyplinowania polityki płacowej wnioskuje się bieżący monitoring przyrostu wynagrodzeń, natomiast u przedsiębiorców sektora elektroenergetycznego, nadzorowanych przez ministra skarbu państwa, prowadzenie bieżących analiz wpływu wzrostu kosztów wynagrodzeń na kształtowanie taryf energetycznych.