Przedsiębiorcy skarżą się, że sądy w Polsce działają nieefektywnie. Średni czas trwania spraw gospodarczych wynosi 10,5 miesiąca w jednej instancji. Dużym problemem jest egzekwowanie roszczeń od kontrahentów. Wystawienie faktury nie gwarantuje bowiem otrzymania należnych pieniędzy w terminie.
"Statystyczna skuteczność egzekucji komorniczych oscyluje od lat w okolicy 20 proc." - wyliczył Robert Szczepanek, pomysłodawca i założyciel platformy Ultima Ratio, czyli elektronicznego sądu arbitrażowego, cytowany przez portal businessinsider.com.pl.
Zespół Brzoski chce walczyć z dłużnikami. Proponuje zmiany w działaniu komorników
Według danych BIG InfoMonitor, aż w 27 proc. przypadków dłużnicy w Polsce nie płacą zaległych faktur. Najczęściej nie wynika to z braku środków, lecz z wykorzystywania niedoskonałości systemu sprawiedliwości przez kontrahentów.
Problem ten dostrzegli eksperci zasiadający w zespole ds. deregulacji, którym kieruje prezes InPostu Rafał Brzoska. Pod koniec lutego wśród przedstawionych propozycji zaproponowano również nowe rozwiązania dotyczące komorniczej egzekucji zaległych faktur.
"Jeżeli mała firma wystawia fakturę dużej firmie, a ta zaksięguje ją, odliczy VAT i podatek dochodowy, to oznacza, że ją zaakceptowała. Powinna zapłacić. Mała firma nie musi czekać latami na decyzję sądu. Komornik od razu może ściągnąć należność" - powiedział w nagraniu opublikowanym w mediach społecznościowych Rafał Brzoska.
Wierzyciele mogliby omijać sądy i od razu kierować niezapłacone faktury do komorników. Wystarczyłoby, aby faktura była wystawiona w Krajowym Systemie E-faktur i zaksięgowana w Jednolitym Pliku Kontrolnym (JPK).
Choć zmiany te mogą wydawać się na pierwszy rzut oka drobne, mogą okazać się rewolucyjne dla przedsiębiorców. Mają przyspieszyć proces odzyskiwania należności, odciążyć sądy przepełnione sprawami gospodarczymi, poprawić płynność finansową małych firm, co pomoże im uniknąć bankructwa, a jednocześnie nie generować dodatkowych kosztów dla budżetu państwa.
Uproszczona droga egzekwowania faktur przyniesie więcej szkód niż pożytku?
Może się jednak okazać, że uproszczona droga egzekwowania faktur przyniesie za sobą spore problemy. Robert Szczepanek w rozmowie z "BI" zwraca uwagę, że zgodnie z konstytucją wymiar sprawiedliwości w Polsce sprawują sądy.
"Trudno sobie bowiem wyobrazić, aby jeden obywatel mógł wykorzystywać przymus i autorytet państwa przeciwko drugiemu obywatelowi bez jakiegokolwiek orzeczenia sądowego"- zauważył. "Pomysł zespołu, aby w sprawach gospodarczych sądy państwowe po prostu ominąć, jest więc w istocie niekonstytucyjny" - dodał. Do tego - jak zauważył - komornicy nie mają ani procedur, ani narzędzi, aby prowadzić egzekucję na podstawie wniosków składanych online.
Takie rozwiązanie mogłoby zatem prowadzić do sporych nadużyć. "A jeżeli po wystawieniu i zaksięgowaniu faktur sam wierzyciel nie zrealizował swojej części umowy? - zawrócił uwagę ekspert. Do tego wiele nieuczciwych firm mogłoby wykorzystywać sytuację i żądać wielomilionowych kwot.
Zdanie eksperta głównym i rzeczywistym problemem jest zapaść w wymiarze sprawiedliwości, a żeby to zmienić, potrzebna jest radykalna cyfryzacja. Jak zauważył, już teraz w Polsce istnieją mniej kontrowersyjne metody osiągnięcia tego samego celu, jak choćby cztery elektroniczne sądy arbitrażowe, które są najbardziej zgodną z prawem alternatywą dla sądów państwowych.
