Ceny nadal spadają
Ceny towarów i usług konsumpcyjnych we wrześniu spadły o 0,8 proc. rdr, a w porównaniu z poprzednim miesiącem ceny spadły o 0,3 proc. - podał Główny Urząd Statystyczny. Według GUS licząc w ujęciu rocznym deflacja we wrześniu wyniosła 0,8 proc., w tym ceny towarów spadły o 1,5 proc., a usług wzrosły o 1,1 proc.
Ceny towarów i usług konsumpcyjnych we wrześniu 2015 r. w stosunku do poprzedniego miesiąca obniżyły się o 0,3% (w tej samej skali zmieniły się ceny zarówno towarów jak i usług)1.
W poszczególnych grupach towarów i usług konsumpcyjnych odnotowano zróżnicowaną dynamikę cen. Największy wpływ na wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem miały w tym okresie niższe ceny w zakresie transportu (o 3,2%), rekreacji i kultury (o 1,8%) oraz mieszkania (o 0,3%), które obniżyły wskaźnik odpowiednio o 0,27 p. proc., 0,12 p. proc. i 0,07 p. proc. Podwyżki cen żywności (o 0,7%), a także odzieży i obuwia (o 0,9%) podniosły ten wskaźnik odpowiednio o 0,15 p. proc. i 0,05 p. proc.
Ceny żywności wzrosły we wrześniu br. w porównaniu z poprzednim miesiącem o 0,7%, wobec spadku o 0,8% w sierpniu br. Najbardziej podrożały warzywa (o 6,6%) i cukier (o 4,2%). Więcej niż przed miesiącem konsumenci płacili za tłuszcze roślinne (o 0,6%) oraz mięso (przeciętnie
o 0,4%, w tym za mięso drobiowe - o 1,3%, wieprzowe - o 0,3%, wędliny - o 0,2% przy utrzymujących się na niezmienionym poziomie cenach mięsa wołowego i cielęcego).
Droższa niż w sierpniu br. była mąka (o 0,2%), a także ryby i owoce morza (o 0,1%). Artykuły w grupie "mleko, sery, jaja" pozostały na poziomie notowanym w poprzednim miesiącu (w tym wzrosły ceny jaj - o 0,7%, mleka - o 0,4%, przy spadku cen jogurtów, śmietany, napojów i deserów mlecznych - o 0,5% oraz serów i twarogów - o 0,2%). Obniżyły się ceny masła (o 1,8%), owoców (o 1,6%), ryżu (o 1,0%) oraz pieczywa (o 0,1%). We wrześniu br. napoje bezalkoholowe potaniały przeciętnie o 0,2%. Tańsze niż przed miesiącem były soki owocowe i warzywne, a także kakao i czekolada w proszku (po 0,5%). Więcej niż w sierpniu br. płacono za herbatę (o 0,3%), kawę oraz wody mineralne lub źródlane (po 0,2%). Zanotowano nieznaczny wzrost cen wyrobów tytoniowych (o 0,1%).
Ceny napojów alkoholowych pozostały natomiast na poziomie notowanym w poprzednim miesiącu.
Koniec wyprzedaży kolekcji wiosenno - letniej, a także wprowadzenie na rynek nowej kolekcji jesienno - zimowej spowodowało, iż we wrześniu br. ceny obuwia i odzieży ukształtowały się na poziomie odpowiednio o 1,5% i 0,7% wyższym niż w sierpniu br.
Ceny towarów i usług związanych z mieszkaniem obniżyły się we wrześniu br. o 0,3%. Potaniało użytkowanie mieszkania lub domu i nośniki energii (o 0,3%). Zanotowano wzrost opłat za zaopatrywanie w wodę oraz usługi kanalizacyjne (po 0,2%), a także wywóz śmieci (o 0,1%). Nieznacznie podniesiono opłaty za najem mieszkania (o 0,1%).
Ceny nośników energii były niższe niż w sierpniu br. o 0,6%. Wprowadzenie nowych taryf za paliwa gazowe wpłynęło na spadek cen gazu (o 3,0%). Więcej niż przed miesiącem płacono natomiast za opał i energię cieplną (po 0,1%). We wrześniu br. ceny towarów i usług w zakresie wyposażenia mieszkania i prowadzenia gospodarstwa domowego obniżyły się o 0,1%. Tańsze niż w sierpniu br. były środki czyszczące i konserwujące (o 0,4%) oraz urządzenia gospodarstwa domowego (o 0,2%). Ceny mebli, artykułów dekoracyjnych, sprzętu oświetleniowego pozostały na poziomie notowanym w poprzednim miesiącu. Więcej niż w sierpniu br. płacono za usługi związane z prowadzeniem gospodarstwa domowego (o 0,2%) oraz artykuły włókiennicze (o 0,1%).
Opłaty związane ze zdrowiem były niższe niż w sierpniu br. o 0,1%. Odnotowano spadek cen wyrobów farmaceutycznych (o 0,3%). Wzrosły ceny usług szpitalnych (o 0,3%). Więcej niż w poprzednim miesiącu należało zapłacić za usługi stomatologiczne oraz urządzenia i sprzęt terapeutyczny (po 0,2%), a także usługi lekarskie (o 0,1%).
Ceny w zakresie transportu były niższe niż w sierpniu br. o 3,2%, głównie w wyniku obniżek cen paliw do prywatnych środków transportu (przeciętnie o 4,8%, w tym benzyny - o 5,2%, gazu ciekłego - o 4,3%, a oleju napędowego - o 4,0%). Mniej niż w poprzednim miesiącu płacono również za usługi transportowe (o 3,4%). Odnotowano natomiast wzrost opłat za samochody osobowe (o 0,7%).
Opłaty związane z łącznością obniżono we wrześniu br. o 0,2%. Sprzęt telekomunikacyjny potaniał o 1,6%, a usługi telekomunikacyjne o 0,2%.
Ceny towarów i usług związanych z rekreacją i kulturą były niższe niż w poprzednim miesiącu o 1,8%. W związku ze zmianą ustawy o systemie oświaty (od września 2015 r. darmowym podręcznikiem objęci zostali uczniowie kolejnych klas szkół podstawowych i gimnazjalnych) ceny książek obniżyły się o 9,5%, w tym podręczników - o 14,6%. Sezonowy spadek popytu na usługi turystyczne wpłynął na obniżki cen w zakresie turystyki zorganizowanej (przeciętnie o 3,3%, w tym za granicą - o 4,4%, a w kraju - o 1,7%).
Nowe cenniki wprowadzane przez operatorów telewizji kablowych i satelitarnych przełożyły się na spadek cen usług związanych z kulturą (o 1,0%). Potaniał także sprzęt audiowizualny, fotograficzny i informatyczny oraz gazety i czasopisma (po 0,3%). Więcej niż przed miesiącem konsumenci płacili natomiast za artykuły piśmienne, malarskie, kreślarskie (o 0,5%).
W związku z rozpoczęciem nowego roku szkolnego, opłaty dotyczące edukacji wzrosły o 0,5%.
We wrześniu br. ceny w restauracjach i hotelach wzrosły o 0,1%. Podniesiono opłaty za wyżywienie w stołówkach o 0,4%. Usługi w zakresie zakwaterowania potaniały o 0,4%.
Spośród innych towarów i usług, we wrześniu br. więcej niż w poprzednim miesiącu płacono za ubezpieczenia (o 0,4%), a także usługi fryzjerskie, kosmetyczne i pielęgnacyjne (o 0,1%).
Spadek cen towarów i usług konsumpcyjnych we wrześniu br., w porównaniu z analogicznym miesiącem ub. roku, wyniósł 0,8% (w tym towarów - o 1,5%, przy wzroście cen usług - o 1,1%). Największy wpływ na ukształtowanie się wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych na tym poziomie miały obniżki opłat związanych z transportem (o 10,0%), niższe ceny odzieży i obuwia (o 4,4%) oraz żywności i napojów bezalko-holowych (o 0,2%), które obniżyły wskaźnik odpowiednio o 0,91 p. proc., 0,23 p. proc. i 0,04 p. proc. Wzrosty cen związanych ze zdrowiem (o 2,3%), a także mieszkaniem (o 0,3%) podniosły ten wskaźnik odpowiednio o 0,12 p. proc. i 0,08 p. proc.
W szacunku flash z końca września, GUS podał, że ceny spadły o 0,8 proc. rdr i o 0,2 proc. mdm.
Wcześniej, ekonomiści ankietowani przez PAP szacowali, że ceny towarów i usług spadły we wrześniu o 0,6 proc. rdr, zaś mdm nie zmieniły się.
Poniżej poszczególne składniki wskaźnika inflacji za wrzesień i sierpień:
wagi | wrzesień | wrzesień | sierpień | sierpień | |
rdr | mdm | rdr | mdm | ||
INFLACJA OGÓŁEM | 100 | -0,8 | -0,3 | -0,6 | -0,4 |
- inflacja towarów | -1,5 | -0,3 | -1,2 | -0,6 | |
- inflacja usług | 1,1 | -0,3 | 1,1 | 0,3 | |
Żywność, napoje bezalkoholowe i alkoholowe oraz wyroby tytoniowe | 30,89 | 0,1 | 0,5 | -0,3 | -0,6 |
- żywność i napoje bezalkoholowe | 24,36 | -0,2 | 0,6 | -0,7 | -0,7 |
-- w tym żywność | 22,18 | -0,1 | 0,7 | -0,7 | -0,8 |
- napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe | 6,53 | 1,0 | 0,0 | 0,9 | 0,0 |
Odzież i obuwie | 5,35 | -4,4 | 0,9 | -4,1 | -2,4 |
Mieszkanie | 25,92 | 0,3 | -0,3 | 0,6 | 0,0 |
- użytkowanie mieszkania i nośniki energii | 21,06 | 0,4 | -0,3 | 0,8 | 0,0 |
-- w tym nośniki energii | 12,04 | -0,5 | -0,6 | 0,2 | 0,0 |
- wyposażenie mieszkania i prowadzenie gospodarstwa domowego | 4,85 | -0,2 | -0,1 | -0,2 | -0,1 |
Zdrowie | 5,2 | 2,3 | -0,1 | 2,7 | 0,4 |
Transport | 9,02 | -10,0 | -3,2 | -8,3 | -1,1 |
- w tym paliwa do prywatnych środków transportu | 5,46 | -15,4 | -4,8 | -12,2 | -2,3 |
Łączność | 5,28 | 0,3 | -0,2 | 0,5 | 0,0 |
Rekreacja | 6,42 | 0,0 | -1,8 | 1,1 | 0,2 |
Edukacja | 1,04 | 1,1 | 0,5 | 1,0 | 0,0 |
Restauracje i hotele | 5,24 | 1,3 | 0,1 | 1,4 | 0,1 |
Inne usługi i towary | 5,65 | 0,0 | 0,2 | -0,3 | -0,1 |
Zgodnie z finalnymi danymi GUS inflacja CPI zmniejszyła się we wrześniu do -0,8% r/r wobec -0,6% w sierpniu, kształtując się zgodnie ze wstępnym szacunkiem GUS i konsensusem rynkowym oraz lekko powyżej naszej prognozy (-0,9%). W kierunku obniżenia inflacji (o 0,2 pp.) oddziaływała niższa dynamika cen paliw (-15,4% r/r we wrześniu wobec -12,2% w sierpniu), będąca konsekwencją kontynuacji spadku cen ropy naftowej na światowych rynkach.
Do obniżenia inflacji (o 0,1 pp.) przyczyniło się również wprowadzenie nowych, niższych taryf za paliwa gazowe, co znalazło odzwierciedlenie w zmniejszeniu tempa wzrostu cen w kategorii "nośniki energii" (-0,5% r/r we wrześniu wobec 0,2% w sierpniu). W kierunku spadku inflacji (o 0,1 pp.) oddziaływała również niższa dynamika cen w kategorii "rekreacja i kultura", która zmniejszyła się we wrześniu do 0,0% r/r wobec 1,1% w sierpniu. Jej spadek był konsekwencją zmiany ustawy o systemie oświaty, zgodnie z którą od września br. darmowym podręcznikiem objęci zostali uczniowie kolejnych klas szkół podstawowych i gimnazjalnych.
W kierunku zwiększenia inflacji (o 0,1 pp.) oddziaływała wyższa dynamika cen żywności, która wyniosła we wrześniu 0,2% r/r wobec -0,7% w sierpniu. Jej zwiększenie wynikało z wyższego rocznego tempa wzrostu cen warzyw we wrześniu, co było efektem mającej miejsce w Polsce suszy (por. MAKROpuls z 15.09.2015). Zgodnie z naszymi szacunkami wzrost rocznej dynamiki cen warzyw pomiędzy wrześniem a sierpniem był jednak wyraźnie niższy niż pomiędzy sierpniem a lipcem, z kolei roczna dynamika cen owoców we wrześniu obniżyła się, co wskazuje, iż wpływ suszy na ceny żywności stopniowo wygasa. Istotnym czynnikiem oddziałującym w kierunku zwiększenia dynamiki cen żywności we wrześniu była wyższa roczna dynamika cen cukru.
Utrzymujące się w ostatnich miesiącach wysokie tempo wzrostu cen cukru jest w naszej ocenie efektem jego wyższych cen na światowym rynku. Ich wzrost jest spowodowany obawami inwestorów o podaż tego surowca z uwagi na negatywny wpływ zjawiska El Nino na produkcję cukru trzcinowego w Indiach, Brazylii oraz Tajlandii.
Zgodnie z naszym szacunkiem inflacja bazowa zmniejszyła się we wrześniu do 0,2% r/r wobec 0,4% w sierpniu.
Prognozujemy, że deflacja w Polsce utrzyma się do grudnia 2015 r., a jej skala będzie się dalej stopniowo zmniejszać. Wzrost wskaźnika inflacji będzie skutkiem zwiększenia dynamiki cen żywności oraz cen paliw, wynikającego w znacznym stopniu z efektów niskiej bazy z 2014 r. Czynnik ryzyka dla naszej prognozy stanowi kształtowanie się cen ropy na światowych rynkach.
Dane o inflacji neutralne dla złotego i cen obligacji.
Dzisiejsze zgodne ze wstępnym odczytem oraz konsensusem rynkowym dane o wrześniowej inflacji są w naszej ocenie neutralne dla kursu złotego oraz rentowności polskich obligacji.
Jakub Olipra
Ekonomista Credit Agricole Bank Polska S.A.