"Czyste Powietrze" zostanie wstrzymane? NFOŚiGW komentuje doniesienia

Jak podała w piątek "PI", powodem planowanego wstrzymania naboru wniosku do "Czystego Powietrza" ma być zbyt duża liczba wniosków i zatory płatnicze w wojewódzkich funduszach ochrony środowiska, które odpowiadają za obsługę klientów programu. 

Na fundusz naciskać ma ministerstwo klimatu, które domaga się wdrożenia reform umożliwiających udrożnienie programu. NFOŚGiW ponoć jednak uważa, że działań naprawczych nie da się wdrożyć bez wstrzymania wniosków na kilka miesięcy. 

Doniesienia o rozważanym wstrzymaniu naboru wniosków do programu "Czyste Powietrze" w ostrych słowach skrytykował prezes stowarzyszenia Krakowski Alarm Smogowy. "To skandal, że po roku od objęcia władzy jedynym pomysłem rządu na zatory płatnicze, piętrzącą się biurokrację, fatalną i przedłużającą się obsługę beneficjentów jest zatrzymanie tego ważnego programu" - skomentował we wpisie opublikowanym na platformie X.

Zamiast tego stowarzyszenie oczekuje od NFOŚiGW usprawnienia i przyspieszenia obsługi beneficjentów, "eliminacji wielomiesięcznych zatorów płatniczych" i wprowadzenia reform, które "pomogą gospodarstwom domowym w dobie wysokich cen energii". 

Przedstawiciel Alarmu Smogowego przypomniał zapisy umowy koalicyjnej rządzących zawartej po wygranych przez koalicję wyborach, w październiku 2023 roku. Partie zobowiązały się do wprowadzenia niezbędnych reform w "Czystym Powietrzu", które umożliwią jego funkcjonowanie. "Będziemy walczyć ze smogiem m.in. poprzez przyspieszenie procesu wymiany źródeł ciepła oraz termomodernizacji" - brzmiał jeden z zapisów umowy koalicyjnej.

Postanowiliśmy zapytać NFOŚiGW, jakie są zamierzenia funduszu co do dalszych losów programu. Zapytaliśmy m.in. o to, czy potwierdza informację o planach zawieszenia naboru wniosków do "Czystego Powietrza", a także z czego wynika ewentualna tak radykalna decyzja. Fundusz nie chciał jednak wprost potwierdzić ani zaprzeczyć tym doniesieniom.

- Program "Czyste Powietrze" przejęliśmy po poprzednikach z niską efektywnością i dużą liczbą nadużyć - przekazało Interii biuro prasowe NFOŚiGW. - Dlatego w tym roku skupiliśmy się na jego naprawie, aby faktycznie doprowadzał do niższych rachunków dla gospodarstw domowych - dodano. W ocenie funduszu zmiany mają służyć przede wszystkim społeczeństwu, a nie narażać ludzi na "rachunki grozy". 

Fundusz tłumaczy, że jego zadaniem jest poprawa jakości powietrza, ale także ochrona przed nieuczciwymi wykonawcami i pośrednikami, którzy mogą narażać na konieczność zwrotu dotacji. - Jednocześnie jesteśmy zobowiązani efektywnie wydawać publiczne pieniądze - przekazał nam NFOŚiGW.

Jak poinformował nas fundusz, obecnie finalizowane są prace nad "gruntowną reformą programu". - Przeprowadziliśmy szerokie konsultacje koniecznych zmian w programie i ogłosimy wnioski z tych rozmów jeszcze w tym roku - zapewnił nas fundusz.  

Program ma być kontynuowany na "nowych, zdrowych zasadach", a "wszystkie wnioski złożone w programie "Czyste Powietrze" zostaną rozpatrzone. 

W weekend pisaliśmy w Interii Biznes, że Ministerstwo Klimatu i Środowiska szuka pieniędzy na finansowanie "Czystego Powietrza", w związku z czym planuje zreformować program. 

Jak informował PAP wiceszef resortu Krzysztof Bolesta, resort zamierza zaproponować stworzenie Funduszu Transformacji, który zapewniłby stałe finansowanie dla programu. Polska zamierza wnioskować o 10 mld zł z Funduszu Modernizacyjnego, ale kluczowe jest wypracowanie długoterminowych mechanizmów wsparcia, by sprostać rosnącym potrzebom programu. 

Więcej na ten temat przeczytasz w naszym wcześniejszym tekście o "Czystym Powietrzu".

Przypomnijmy, w 2024 roku program przeszedł kilka zmian. W połowie czerwca wprowadzono obowiązek przeprowadzenia audytu energetycznego oraz objęcia dotacją jedynie pomp ciepła, które znajdują się na liście zielonych urządzeń i materiałów (ZUM). 

Sebastian Tałach