Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW)

Jednym z najważniejszych zadań NFOŚiGW jest efektywne wykorzystanie środków finansowych pochodzących zarówno z krajowych, jak i zagranicznych źródeł. 

Fundusz aktywnie uczestniczy w realizacji programów finansowanych z Unii Europejskiej, takich jak Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, Norweski Mechanizm Finansowy, Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Krajowy System Zielonych Inwestycji (GIS - Green Investment Scheme), a także unijny Instrument Finansowy LIFE+. 

Głównym celem tych działań jest rozbudowa i modernizacja infrastruktury związanej z ochroną środowiska i gospodarką wodną w Polsce. 

Dzięki realizacji projektów ekologicznych, które otrzymują wsparcie finansowe ze środków zagranicznych i dofinansowanie z Narodowego Funduszu, Polska może osiągać założone efekty ekologiczne i spełniać międzynarodowe zobowiązania. 

Działalność NFOŚiGW opiera się na przepisach prawa, które precyzują jego zadania i strukturę organizacyjną. Podstawy prawne funkcjonowania Funduszu zawarte są w artykułach 400-411a Ustawy Prawo ochrony środowiska z 2001 roku, z późniejszymi zmianami. 

Dodatkowo, statut NFOŚiGW został nadany w drodze rozporządzenia ministra środowiska, co określa szczegółowe zasady działania i organizacji funduszu. 

NFOŚiGW jest zarządzany przez dwa główne organy: Radę Nadzorczą i Zarząd. Rada Nadzorcza składa się z maksymalnie 12 osób, w tym przedstawicieli różnych ministerstw, takich jak Ministerstwo Środowiska, Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Gospodarki, a także organizacji ekologicznych i przedstawicieli samorządów. 

Członkowie Rady Nadzorczej są powoływani i odwoływani przez ministra właściwego do spraw środowiska, który również wyznacza przewodniczącego Rady. 

Zarząd Narodowego Funduszu składa się z Prezesa i zastępców prezesa. Liczba członków Zarządu może wynosić od 3 do 5 osób. Obecnie w skład Zarządu wchodzą: Dorota Zawadzka-Stępniak (prezes), Robert Gajda (zastępca prezesa), Paweł Augustyn (zastępca prezesa), Józef Matysiak (zastępca prezesa) oraz Małgorzata Szafoni. 

Członkowie Zarządu są powoływani przez ministra właściwego do spraw środowiska spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru, na wniosek Rady Nadzorczej. 

NFOŚiGW zarządza środkami publicznymi przeznaczonymi na działalność ekologiczną poprzez tzw. programy priorytetowe. Te programy finansowe są corocznie zatwierdzane przez Radę Nadzorczą i zawierają szczegółowe warunki, które muszą być spełnione, aby uzyskać dofinansowanie. 

Programy określają m.in. terminy i sposób składania wniosków, formy, intensywność i warunki dofinansowania, grupy potencjalnych beneficjentów oraz procedury wyboru przedsięwzięć. 

Środki finansowe są przeznaczane również na zadania wskazane corocznie przez Ministra Środowiska, takie jak badania i ekspertyzy, czy wsparcie Państwowej Służby Hydrologiczno-Meteorologicznej (IMGW-PIB). 

Dodatkowo, na podstawie wieloletnich porozumień z Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji, NFOŚiGW wspiera policję i straż pożarną w zakresie ochrony przeciwpowodziowej oraz zapobiegania i likwidacji nadzwyczajnych zagrożeń. 

NFOŚiGW oferuje różnorodne formy wsparcia finansowego, które są określone w ustawie Prawo ochrony środowiska. Mogą to być zarówno formy zwrotne, jak oprocentowane pożyczki, jak i bezzwrotne, takie jak dotacje. Do głównych form wsparcia należą: 

Narodowy Fundusz udziela wsparcia w wielu kluczowych obszarach związanych z ochroną środowiska. Do najważniejszych z nich należą: 

NFOŚiGW prowadzi samodzielną gospodarkę finansową, korzystając z różnych źródeł finansowania, zarówno krajowych, jak i zagranicznych. Głównym źródłem środków są wpływy z kar i opłat za korzystanie ze środowiska, opłat produktowych, eksploatacyjnych, koncesyjnych oraz opłat wynikających z Prawa energetycznego i ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji. 

Fundusz czerpie również przychody ze sprzedaży jednostek przyznanej emisji gazów cieplarnianych. 

NFOŚiGW zarządza także środkami unijnymi, dbając o efektywne wykorzystanie funduszy z Funduszu Spójności oraz Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. W perspektywie finansowej 2007-2013 Fundusz pełnił rolę Instytucji Wdrażającej dla pięciu osi priorytetowych Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. 

Ponadto, działa jako Krajowy Punkt Kontaktowy dla Instrumentu Finansowego LIFE+ oraz Instytucji Wspomagającej dla Norweskiego Mechanizmu Finansowego i Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego.