Egipt ma szanse na szybką normalizację

Eksperci Noble Funds TFI niejednokrotnie podkreślali w swoich analizach, że Afryka wydaje się szczególnie interesującym kontynentem pod względem perspektyw rozwoju gospodarczego. Akcentowali również, że nie warto zwlekać z inwestowaniem w tym regionie do momentu, kiedy gospodarki Czarnego Lądu określać się będzie jako rozwinięte, gdyż wtedy nadejdzie czas realizacji zysków.

Wniosek z tego płynął taki, że już teraz należy realnie rozpatrywać Afrykę jako region, który w perspektywie kilku lat może przynieść znacznie wyższą stopę zwrotu niż kraje wysoko rozwinięte a nawet kraje BRIC. Zwłaszcza gospodarki krajów Afryki Północnej utwierdzały nas w przekonaniu o potencjale wzrostowym regionu.

Silne napięcia społeczno-polityczne, przetaczające się po krajach tego obszaru od stycznia budzą w opinii publicznej duże wątpliwości co do realizacji tego scenariusza. Dlatego warto spojrzeć chłodnym okiem, jak islamska rewolucja może się przełożyć na życie gospodarcze regionu oraz na atrakcyjność tamtejszych rynków kapitałowych.

Przyjrzyjmy się przede wszystkim sytuacji w Egipcie, czyli największej gospodarce Afryki Północnej. Ostatnie wydarzenia z pewnością będą miały wpływ na tegoroczne wyniki gospodarcze, choć zagraniczni komentatorzy twierdzą, że wpływ protestów na gospodarkę nie był tak duży, jak można twierdzić bazując na przekazach medialnych.

Ważne jest to, że po dłuższym zastoju ta gospodarka zaczyna już prawidłowo funkcjonować i wraca na tory wzrostu. Sytuacja będzie się zapewne dalej poprawiać, gdy obywatele i inwestorzy zagraniczni zauważą w końcu stabilizację sceny politycznej. Ta stabilizacja powoli się wyłania, jednak jest to czasochłonny proces, zwłaszcza dla kraju, który nie ma tradycji demokratycznych.

Bardzo trudno snuć teraz długoterminowe wizje na temat zmian w tym kraju, gdyż przed Egiptem stoją potężne wyzwania. Jednak w dalszym ciągu widoczny jest duży potencjał dla tego rynku. Przy odpowiednio dobranych reformach, akceptowalnych przez naród władzach i przy międzynarodowym wsparciu rozwój wydarzeń może pozytywnie zaskoczyć.

Jak obecnie wygląda sytuacja polityczna w kraju?

Po ustąpieniu 11 lutego ze stanowiska prezydenta Hosniego Mubaraka tymczasowo rządzi Najwyższa Rada Wojskowa (NRW). Rada ta podkreśla, że jej mandat wygaśnie wraz z wolnymi wyborami prezydenckimi, które mają się odbyć w sierpniu. Kroki podejmowane przez wojskowych idą dotąd we właściwym kierunku i zaspokajają żądania protestujących. Po kilku tygodniach roszad w rządzie premiera Ahmeda Szafika (mianowanego 31 stycznia), po serii dymisji ministrów nieakceptowanych przez opozycję i protestujących, ostatecznie 7 marca zaprzysiężono nowy gabinet z powołanym kilka dni wcześniej premierem Essam Szarafem. Rząd zdobył akceptację głównej siły opozycyjnej, czyli Bractwa Muzułmańskiego i jest duże prawdopodobieństwo, że będzie sprawował władzę do czerwcowych wyborów parlamentarnych.

Jednocześnie dobiegają końca prace nad nowelizacją konstytucji, która umożliwi przeprowadzenie demokratycznych wyborów. Niektóre propozycje komisji pracującej nad zmianami to: ograniczenie okresu urzędowania prezydenta do dwóch kolejnych, czteroletnich kadencji (obecnie kadencja trwa sześć lat i nie ma ograniczeń co do czasu sprawowania władzy); ograniczenie stanu wyjątkowego - obowiązującego w Egipcie od 30 lat - do sześciu miesięcy za zgodą parlamentu.

Ze względu na zmianę na stanowisku premiera kolejny raz odroczono wznowienie handlu na kairskiej giełdzie, co miało nastąpić 6 marca. W Egipcie toczy się śledztwo przeciwko obalonej władzy, która zgromadziła prawdopodobnie potężny majątek w sposób niezgodny z prawem. Obecne władze muszą zablokować wszystkie podejrzane konta zanim zdecydują się otworzyć rynek kapitałowy.

Przekładanie otwarcia na pewno szkodzi lokalnej giełdzie wizerunkowo, jednak powód takiego działania jest bardzo istotny. Sama fortuna Mubaraka szacowana jest w dziesiątkach miliardów dolarów. Jeśli nawet niewielka suma z tej kwoty znajduje się na egipskim rynku kapitałowym, a dodatkowo uwzględnimy krajowe fortuny byłych współpracowników, to przy braku zablokowania wszystkich podejrzanych kont na pierwszych sesjach mogłoby dojść po prostu do prania brudnych pieniędzy i sprzedaży na masową skalę. To przełożyłoby się na oderwanie wycen od fundamentów i niesłusznie mogłoby narazić inwestorów na straty. Dlatego należy cierpliwie czekać na otwarcie giełdy obserwując kolejne komunikaty władz, zakazujących handlu na rachunkach konkretnych osób. 6 marca pojawił się bardzo obszerny komunikat, gdzie wśród ogromnej liczby zablokowanych kont, znalazło się w końcu nazwisko Hosniego Mubaraka. Zdecydowanie większe kwoty są prawdopodobnie ulokowane za granicą i tamtejsze konta też są systematycznie blokowane.

Teraz kiedy Egipt musi przeprowadzać kosztowne reformy. Znalezienie znaczących funduszy (nawet ich części), które w trakcie panowania reżimu wyciekły z kraju, byłoby ogromnie pomocne.

Na to, że sytuacja w Egipcie normalizuje się, może wskazywać również to, że zainteresowanie mediów tym co się tam dzieje gwałtownie spadło. Teraz na pierwszym planie pozostaje Libia.

Czy napięcia w rejonie Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu (MENA) mogą mieć istotny wpływ na gospodarkę światową? Przy bardzo negatywnym rozwoju sytuacji tak - poprzez wpływ na rynek ropy, jednak prawdopodobieństwo realizacji takiego scenariusza nie jest wysokie.

W ostatnich miesiącach obserwujemy serię bardzo dobrych raportów makroekonomicznych ze świata. Globalna gospodarka jest w fazie samopodtrzymywalnego wzrostu i to powinno trwać w kolejnych latach, na czym zapewne będą korzystały też i kraje z MENA, w tym Egipt. Ryzyka co do dalszego rozwoju sytuacji oczywiście jak zawsze będą się pojawiać, ale jak na razie świat idzie we właściwym kierunku.

Piotr Zygmunt