Energetyczny magnat dostanie po kieszeni

Jednym z częstych przypadków naruszenia konkurencji jest nadużywanie pozycji rynkowej przez przedsiębiorców działających w sektorach, gdzie decydujący jest dostęp do infrastruktury, której powielenie jest niemożliwe lub nieopłacalne. Antykonkurencyjne praktyki polegają przede wszystkim na próbach wyeliminowania konkurentów oraz blokowaniu wejścia na rynek nowych przedsiębiorców. Przykładem jest sektor energetyczny, w którym od wielu lat trwa proces liberalizacji, mający doprowadzić do swobodnej rywalizacji podmiotów działających na tym rynku. Jednym z jego elementów było umożliwienie końcowym odbiorcom swobodnego wyboru sprzedawcy energii elektrycznej. Od 2004 roku taką możliwość mają wszyscy przedsiębiorcy, a od 2007 roku - również konsumenci.

Postępowanie przeciwko Enionowi - największemu sprzedawcy i właścicielowi sieci dystrybucji energii, m.in. w Małopolsce rozpoczęło się w marcu 2006 roku. Powodem była skarga jednego z niezależnych sprzedawców energii na tym obszarze - spółki Electrabel, która by dostarczać energię swoim kontrahentom musiała korzystać z infrastruktury Enionu.

Postępowanie UOKiK potwierdziło informacje skarżącego i wykazało, że do 2007 roku, korzystając z monopolu na rynku dystrybucji energii na terenie m.in. Małopolski, Enion narzucał swoim kontrahentom niekorzystne warunki umów. Stosowane zasady rozliczeń przedsiębiorców korzystających z sieci dystrybucyjnej spółki narażały ich na straty finansowe. Jednocześnie dzięki swoim praktykom Enion, prowadząc sprzedaż energii, mógł zaoferować odbiorcom lepsze warunki niż jego kontrahenci na rynku dystrybucji i jednocześnie konkurenci na rynku sprzedaży - tacy jak Electrabel. Zdaniem Urzędu, działanie Enion utrudniało przez to swobodę wyboru sprzedawcy, a tym samym rozwój konkurencji na rynku.

Druga zakwestionowana przez Urząd praktyka dotyczyła obowiązku złożenia zabezpieczenia finansowego przez kontrahentów Enion. W przypadku braku gwarancji finansowych spółka groziła swoim kontrahentom wstrzymaniem realizacji umowy dystrybucji. Urząd zakwestionował ustanowienie zabezpieczenia tylko jednostronnie na rzecz Enion, pomimo tego, że ryzyko braku bieżących rozliczeń i utraty płynności finansowej, występowało po obu stronach kontraktu. Taka praktyka stanowi przejaw nadużywania pozycji rynkowej przedsiębiorcy - zgodnie z przepisami, w tym zasadą ekwiwalentności świadczeń obowiązki i prawa stron kontraktu powinny być równe.

Maksymalna sankcja finansowa za naruszenie prawa konkurencji wynosi do 10 proc. przychodu przedsiębiorcy osiągniętego w roku poprzedzającym wydanie decyzji. W tym przypadku została nałożona kara w wysokości 7 301 865 złotych. Okolicznością łagodzącą było zaprzestanie niedozwolonych praktyk w 2007 roku.

Nie jest to pierwsza kara dla spółki Enion nałożona przez UOKiK. We wrześniu 2009 roku Prezes Urzędu uznała, że przedsiębiorca ograniczał konsumentom możliwość reklamowania wadliwie działających urządzeń wskazujących zużycie energii elektrycznej. Przedsiębiorstwa energetyczne były już także karane za nadużywanie pozycji dominującej na rynku - m.in. spółka Enea za bezprawne obciążenie odbiorców energii podwójną opłatą abonamentową za styczeń 2008 roku.

Decyzja nie jest ostateczna. Przedsiębiorca odwołał się do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Jednocześnie warto podkreślić, że w tym roku UOKiK zamierza przyglądać się rynkowi energetycznemu w Polsce. Właśnie przygotowywany jest raport na temat stanu konkurencji na tym rynku i ochrony prawnej konsumentów. Wyniki analiz przedstawimy 15 marca z okazji Światowego Dnia Konsumenta.

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów