Europa: Skąd Kościoły biorą pieniądze?

Biznes INTERIA.PL na Twitterze. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze

Od 1939 roku obowiązuje tu system składek kościelnych wprowadzony przez ówczesne władze nazistowskie. Podobnie jak w niemieckim systemie, składka kościelna jest obliczana na podstawie rocznego dochodu członków Kościoła podlegającego opodatkowaniu. Darowizny na rzecz uznanych Kościołów i wspólnot religijnych są częściowo odliczane od podatku dochodowego jako koszty specjalne.

Ponadto Kościół otrzymuje od państwa coroczne "reparacje", czyli rekompensatę za majątek zagrabiony mu w czasach nazizmu i później nie zwrócony. Stanowią one około 8 procent budżetów diecezji.

Także tu państwo pobiera swego rodzaju podatek kościelny. Nie jest on jednak obliczany na podstawie dochodu, lecz odliczany od podatku dochodowego. Od 1984 r. każdy podatnik ma pełną swobodę decydowania w swoim zeznaniu podatkowym, czy przeznaczyć stałe osiem promili (0,8 procent, "ottopermille") na rzecz państwa czy na rzecz jednej z 12 wspólnot religijnych, które mają obecnie taką umowę z państwem.

Podobne obowiązkowe przeznaczenie udziału w podatku na kościoły lub kulturę istnieje również w Hiszpanii od 1978/82 roku. Każdego roku podatnicy dobrowolnie decydują w zeznaniu podatkowym, czy 0,7 procenta z ich zobowiązania podatkowego ma być przeznaczone na Kościół, czy też na inne cele społeczne lub kulturalne.

Od czasu wprowadzenia w 1905 roku ścisłego rozdziału państwa od Kościoła, Kościół katolicki we Francji nie otrzymuje już żadnych dotacji państwowych; opiera się wyłącznie na datkach wiernych. Księża i biskupi otrzymują od państwa około 950 euro miesięcznie, z czego muszą opłacić zakwaterowanie i wyżywienie.

Kościół anglikański jest państwowym kościołem Anglii, a 26 jego biskupów to urodzeni członkowie Izby Wyższej parlamentu. Jednak ani ten, ani żaden inny Kościół w Wielkiej Brytanii nie otrzymuje państwowego wsparcia, na przykład w formie podatków; podatki kościelne nie istnieją na wyspie.

Od 1979 r. dotowane może być tylko zachowanie budynków. Darowizny na rzecz zarejestrowanych organizacji charytatywnych (w tym kościelnych) są zwolnione z podatku. Z grubsza rzecz biorąc, kościoły w Wielkiej Brytanii są finansowane głównie z datków swoich członków.

W latach 1997-2004 Węgry wprowadziły przepisy narzucające obywatelom dowolnie wybrany, ale obowiązkowy sposób przeznaczania od jednego do dwóch procent podatku na cele kościelne, społeczne, kulturalne lub humanitarne. Stosunkowo hojne finansowanie kościołów przez państwo jest rozumiane jako rekompensata za prześladowania w okresie komunizmu.

Poprzez reorganizację finansowania Kościoła w 2020 roku obecna koalicja rządowa spełniła obietnicę wyborczą - i tym samym zastąpiła obowiązującą jeszcze ustawę z czasów komunistycznych. Dotacje dla 18 uznanych przez państwo kościołów i wspólnot religijnych są obecnie wypłacane w zależności od liczby członków, a nie od liczby duchownych. Państwo nadal przeznacza środki na pensje dla księży, jak również na koszty utrzymania siedziby kościoła.

W Niemczech Kościoły mają konstytucyjne prawo do nakładania podatków na swoich członków. Podatek ten jest najważniejszym źródłem środków na realizację zadań Kościoła w zakresie duszpasterstwa, oświaty i opieki społecznej. Kwota ta jest zwykle oparta na podatku dochodowym i jest pobierana przez państwo, które pobiera z tego tytułu 3 procent ściągniętej kwoty.

Od połowy lat 80. roczne wpływy z podatku kościelnego Kościoła katolickiego przewyższają w Niemczech wpływy Kościoła protestanckiego. Do 1983 r. protestanci mieli przewagę. W 2019 roku Kościół katolicki zanotował rekordowe przychody w wysokości ok. 6,76 mld euro (2018: 6,64 mld euro); Kościół ewangelicki otrzymał 5,95 mld euro (2018: 5,79 mld euro).

Ponad 40 milionów euro rocznie wpływa z budżetu państwa do Funduszu Kościelnego, który powstał w 1950 roku jako rekompensata za wywłaszczenie ówczesnych wspólnot religijnych. Fundusz opłaca składki na emerytury i inne ubezpieczenia społeczne dużej części duchowieństwa wszystkich wyznań, a także koszty utrzymania kościołów. W Polsce nie ma podatku kościelnego. W przeciwnym razie, Kościoły finansują się zatem głównie ze zbiórek i darowizn.

Czytaj również: Ilu Polaków daje na tacę? Najnowszy sondaż

Redakcja Polska Deutsche Welle