Fabryki leków upadną?
W najbliższych latach branża farmaceutyczna w USA mieć będzie kłopoty. Przyczyną jest wygasanie ochrony patentowej na wiele leków. Miejsce tych specyfików zajmą tańsze preparaty generyczne. Straty tamtejszych renomowanych koncernów wyniosą do 2012 roku ok. 67 mld USD.
Już w przyszłym roku wygasa ochrona patentowa na niektóre leki: Risperdal (producent - Johnson & Johnson, maksymalna wartość sprzedaży w USA to 2,5 mld USD) i Fosamax (Merck, 2 mld USD). W 2010 r. dotknie to betablokera Lipitor (Pfizer, 8,7 mld USD), w 2012 r. Seroquel (Astra/Zeneca, 4,1 mld USD).
Reakcją dużych firm była zapowiedź cięcia kosztów - Bristol-Myers Squibb Co. chce zwolnić 10 procent pracowników (4300 osób). Nie wyklucza też sprzedaży lub zamknięcia ok. połowy z 27 fabryk.
Ocenia się, że w latach 2011-2012 spadną przychody firm z branży farmaceutycznej, co będzie pierwszą obniżką od czterech dekad. Cięcia planują też: Pfizer, AstraZeneca, Johnson & Johnson (od 4 do 20 proc. zatrudnionych).
Wygasanie ochrony patentowej to wielki problem dla tego działu biznesu. Ochrona daje 90-95 proc. zysku na konkretnym leku. Producenci generyków sprzedają je znacznie bliżej kosztów wytwarzania.
Pfizer Inc. straci najbardziej. Koniec ochrony dla Lipitora (obniża poziom cholesterolu, najlepiej sprzedający się preparat w historii) to wejście na rynek leków zastępczych i strata dla firmy rzędu 13 mld USD (taka jest sprzedaż na świecie). Do 2012 r. Merck & Co. utraci ochronę trzech leków, które dawały 44 proc. przychodów. W tym roku skończyła się ochrona Zocoru (obniża poziom cholesterolu), co spowodowało 82-procentowy spadek sprzedaży (w 2005 r. była na poziomie 4,38 mld USD). Producenci patentowych leków mają kłopoty z zapełnieniem luki: w latach 2002-2006 wprowadzono na rynek o 43 procent preparatów mniej, niż w drugim pięcioleciu dekady lat 90. Działo się tak mimo podwojenia nakładów na badania. Wobec tego obniżono rekomendację dla branży ze stabilnej do negatywnej. Efektem pogarszającej się sytuacji był w ostatnich sześciu latach spadek indeksu FTSE Global Pharmaceuticals o 19,8 proc. Tracą inwestorzy, na tańszych lekarstwach zyskują pacjenci. Amerykanie uważają jednak, że branża w ten sposób podupadnie, będzie brakować specyfików co zaowocuje pogorszeniem stanu zdrowia społeczeństw. I to wszystko mimo ogromnych wydatków na badania - np. Pfizer (lider w tej klasyfikacji) rocznie przeznacza na ten cel 7 mld USD. Nie gwarantują one jednak sukcesu - Torcetrapib, specyfik na obniżenie poziomu cholesterolu został wycofany na ostatnim etapie testów na ludziach.
Może dobrym sposobem jest postępowanie Pfizera? Gdy w ub. roku wygasła ochrona leku antydepresyjnego Zoloft, przedsiębiorstwo to na rynek wprowadziło generyczną wersję autorstwa... własnego oddziału generycznego. Podobnie postępuje Johnson & Johnson.
Dywersyfikacja też jest jakimś rozwiązaniem. Roche Holding AG przejął za 3 mln USD firmę diagnostyczną Ventana Medical Systems Inc. Produkuje ona testy pomocne przy terapii lekiem autorstwa Roche.
* Generyk - określenie leku będącego zamiennikiem leku oryginalnego o takiej samej substancji czynnej i działaniu farmakologicznym. Wprowadzenie leków generycznych do obrotu pozwala na znaczne ograniczenie kosztów farmakoterapii zarówno w skali państwa, jak i indywidualnego pacjenta. Leki generyczne są tańsze, ponieważ ich producenci nie są monopolistami. Producenci leków odtwórczych mogą rozpocząć ich produkcję po upłynięciu okresu ochrony patentowej na dany lek, ochrona ta trwa 20 lat z możliwością przedłużenia do maksymalnie 25. Dopuszczenie do obrotu wybranych leków generycznych (w zależności od ich rozpuszczalności, wchłanialności i toksyczności), może wymagać przeprowadzenia badania równoważności biologicznej.
(KM)
