Fikcyjne obniżki w marketach

Od początku stycznia, zarówno w małych sklepach, jak i centrach handlowych czy hipermarketach, rozpoczęły się wyprzedaże. Największe obniżki cen sięgają nawet 70 proc. Ale to zakupowe szaleństwo odbywa się często kosztem interesów kupujących.

Co się wyprzedaje...

Według Andrzeja Falińskiego z Polskiej Organizacji i Dystrybucji w okresie wyprzedaży liczba klientów w sieciach handlowych rośnie nawet o 20 do 25 proc.

Obniżenie ceny nart renomowanej firmy z 1199,95 na 699,95 zł - to jedna z ofert sklepów sportowych GO SPORT. Spore obniżki oferują również sklepy odzieżowe, pozbywając się ostatnich sztuk ubrań z kolekcji jesienno-zimowej.

Wyprzedaże prowadzą również hipermarkety spożywczo-przemysłowe, które taniej sprzedają świąteczne zapasy - np. żywność czy kosmetyki w bożonarodzeniowych opakowaniach. Przeceny znajdziemy także w sklepach ze sprzętem RTV i AGD, które chcą pozbyć się zapasów magazynowych i wprowadzić do sprzedaży nowości. Przykładowo, w sieci Media Markt wyprzedaż zimowa rozpocznie się pod koniec stycznia, a obniżki cen sprzętu sięgną nawet 70 proc.

...i jak się przecenia

Obniżki cen wprowadzane są zwykle etapami i stopniowo na wybrany asortyment. Ceny tnie się więc najpierw o kilka-kilkanaście, a na koniec - kiedy do kupienia pozostają pojedyncze i nietypowe egzemplarze - nawet o kilkadziesiąt procent. Sklepom często bardziej opłaca się przecenić towar nawet o połowę niż trzymać go na półkach czy w magazynach. Koszty posezonowych obniżek są często wcześniej oszacowane i wkalkulowane w koszty zwykłej sprzedaży w danym okresie - np. w większych firmach odzieżowych.

Ograniczoną możliwość organizowania wyprzedaży mają hipermarkety o powierzchni powyżej 400 mkw., które mogą sprzedawać towary po cenie nieuwzględniającej marży handlowej tylko w ramach wyprzedaży letniej i zimowej, wyprzedaży ze względu na upływające terminy przydatności do spożycia lub terminy minimalnej trwałości, a także w przypadku likwidacji sklepu.

- W hipermarketach Real wyprzedaż zaczęła się 6 stycznia i potrwa co najmniej do końca miesiąca - mówi Renata Juszkiewicz, dyrektor przedstawicielstwa Metro AG.

Towary po niższych cenach można kupić przez cały rok tylko w sklepach typu outlet, które oferują końcówki serii lub kolekcji oraz kolekcje z poprzednich lat.

- Ten rynek rozwija się w Polsce bardzo dynamicznie, podobnie jak na Zachodzie - mówi Anna Meller, marketing manager Fashion House w Sosnowcu.

Fikcyjne obniżki cen

Na wyprzedażach nie należy jednak tracić głowy - często zdarza się, że ceny obniżane są tylko pozornie, a klienci są wprowadzani w błąd. Przecenione towary są najczęściej prezentowane w ten sposób, że podana jest stara cena (zwykle przekreślona) i nowa cena. Problem w tym, że niektórzy nieuczciwi sprzedawcy jako nową podają starą cenę, a starą - zawyżają. Krótko mówiąc, sprzedają towar po tej samej cenie, przekonując klienta, że kupuje taniej.

- Zdarza się jednak, że konsumenci mają problemy z własnej winy. Kupują rzecz na wyprzedaży w jednym sklepie - przekonani, że to okazyjna cena, a później okazuje się, że w innym sklepie, w ramach zwykłej sprzedaży, towar oferowany jest taniej - mówi Agnieszka Pomierna-Andrychowska z Głównego Inspektoratu Inspekcji Handlowej.

Rzecz jasna nie można z tego powodu robić zarzutu sprzedawcy, który oferował towar na wyprzedaży - to klient powinien zrobić rozeznanie co do wysokości cen danego produktu.

Bywa również, że na wystawach sklepowych umieszczane są informacje typu "obniżka 50 proc.". Okazuje się jednak, że o połowę przecenione zostało zaledwie kilka rzeczy, podczas, gdy obniżka cen większości towarów jest znacznie niższa - np. rzędu 5-10 proc. Zdarza się również celowe przemieszanie towarów przecenionych z tymi o zwykłej cenie - np. starej i nowej kolekcji. Klient, przekonany, że płaci mniej, w rzeczywistości uiszcza zwykłą cenę - warto więc zwracać uwagę na ceny zamieszczone na poszczególnych rzeczach.

Przecena z reklamacją

Nasza czytelniczka kupiła ostatnio na wyprzedaży buty, w których po tygodniu zepsuł się suwak. Kiedy odszukała rachunek, aby złożyć reklamację, zobaczyła na nim pieczątkę "Towar przeceniony nie podlega reklamacji".

Tego rodzaju napisy umieszczane są również na wywieszkach umieszczanych w sklepach podczas wyprzedaży i są często sprzeczne z prawem. Przecena towaru nie wyłącza możliwości reklamacji jeśli klient kupuje towar pełnowartościowy - wówczas informacje wyłączające reklamacje nie wiążą go. Nie można reklamować tylko tych wad towaru, o których klient wiedział w momencie zakupu (np. poinformował go o nich sprzedawca) bądź o których powinien był wiedzieć (np. wada towaru była widoczna na pierwszy rzut oka).

Posłużmy się przykładem przecenionych butów. Gdyby sprzedawca poinformował naszą czytelniczkę, że niższa cena butów jest spowodowana zepsutym suwakiem - wówczas nie mogłaby zareklamować butów powołując się na tę wadę. Przyjmuje się, że klientka godzi się na zepsuty suwak w zamian za niższą cenę. Nie oznacza to jednak, że wyłącza to możliwość reklamowania innych wad - jeśli np. w bucie odpadnie obcas - to może złożyć reklamacje, gdyż o tej wadzie nie wiedziała w momencie dokonywania zakupu i nie godziła się na nią.

Kto kupuje na wyprzedaży

- 3/4 kupujących - robiąc zakupy wykorzystuje promocje, przeceny lub wyprzedaże,

- 1/4 kupujących - nie korzysta z wyprzedaży,

- 30 proc. konsumentów z Europy Zachodniej - czeka z zakupami do wyprzedaży i w tym celu wcześniej oszczędza pieniądze. (Źródło: CBOS i Ipsos)

Anita Skiba, Ewa Usowicz