Fundacja idzie do prokuratury, w tle wydatki za PiS. "Wnioski szokujące"

Prezes Zarządu PFN Maciej Szudek podkreślił na wstępie, że mija 9 miesięcy od czasu, gdy nowe władze fundacji rozpoczęły pracę. Jak dodał, niezwłocznie przystąpiły one do audytu działań i wydatków poprzedników i wyciągnęły na tej podstawie wnioski. - Wnioski dość szokujące dla nas, bo kwoty wydatków publicznych, które się pojawiały, w naszej ocenie były dość wysokie - powiedział.

- Zdecydowaliśmy się już w tej chwili złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, natomiast nie wykluczamy, że będzie ono uzupełniane w oparciu o wyniki kolejnych audytów - dodał.

Według zawiadomienia złożonego przez PFN do PK, nieprawidłowości dotyczą zawierania niekorzystnych umów wewnętrznych i z podmiotami trzecimi oraz wytransferowania środków finansowych fundacji bez dostatecznego uzasadnienia.

Profesor Artur Nowak-Far, członek zarządu PFN i autor części audytów, stwierdził, że cele fundacji - którymi miało być m.in. wspieranie polskiej przedsiębiorczości i budowanie polskiej marki poza granicami kraju - zostały "zamienione na inne".

Szkoda wyrządzona w majątku PFN przekracza "przeszło 29-krotnie" pułap określony w Kodeksie karnym jako szkoda wielkich rozmiarów - dodał prof. Tomasz Siemiątkowski, prawnik zaangażowany w audyty wydatków PFN, który zaznaczył, że kwota szacowanej straty w majątku PFN to około 29 mln 900 tys. zł.

"Sprawa jest szczególnie istotna w perspektywie społecznej z tego powodu, że środki finansowe wydatkowane przez fundację pochodziły od fundatorów, spółek Skarbu Państwa, i miały służyć rozwojowi gospodarczemu, tymczasem niejeden z projektów znajdował się poza celami Fundacji, a zatem pieniądze były wydawane sprzecznie z zamiarem fundatora i ze statutem Polskiej Fundacji Narodowej" - stwierdził.

Prof. Siemiątkowski wyjaśnił, że obecnie zawiadomienie do prokuratury dotyczy "6-7" obszarów obejmujących różne projekty fundacji.

Na pytanie o to, czy możliwe jest odzyskanie nieprawidłowo wydatkowanych środków, przedstawiciele fundacji odpowiedzieli, że z częścią podmiotów toczą się rozmowy. W sytuacji, w której negocjacje nie prowadzą do polubownego zakończenia sprawy, podejmowana jest decyzja o wystąpieniu na drogę sądową. 

Jako przykład negocjacji, które zmierzają w dobrym kierunku, wskazano rozmowy z litewskim podmiotem, który przejął od PFN realizację projektów Polskie Dziedzictwo-Wschód oraz Zwiastun. Jak podano, ustalenia wskazują, że byli członkowie zarządu PFN wytransferowali na rzecz tego podmiotu ponad 12,5 mln zł, przy czym rozliczenie projektów miało nastąpić w 2029 r., a więc już po horyzoncie finansowania fundacji (miał on się zakończyć w 2026 r.).

Polska Fundacja Narodowa została utworzona w 2016 r. z 17 spółek Skarbu Państwa (wśród fundatorów były m.in. Orlen, PGE, PKO BP czy KGHM, które na sam tylko fundusz założycielski fundacji wpłaciły w sumie 97,5 mln zł). Zasłynęła różnymi kontrowersyjnymi inicjatywami, takimi jak kampania billboardowa wymierzona w sędziów (w tej sprawie w czerwcu 2024 prokuratura wszczęła śledztwo, uzasadniając, że wyrządzono fundacji szkodę w kwocie nie mniejszej niż 8 mln 428 tys. zł), a także kupnem jachtu za blisko milion euro I Love Poland, który miał promować Polskę na świecie poprzez np. udział w regatach, jednak wiele czasu spędził zacumowany w porcie po usterce.

Nowa rada i zarząd PFN zmieniły statut fundacji, podkreślając, że skupią się na przywróceniu pierwotnych celów PFN określonych w jej akcie założycielskim z 2016 roku. Wśród tych celów jest m.in. inspirowanie oraz współtworzenie warunków do budowy wartości i rozwoju spółek z udziałem Skarbu Państwa oraz polskiej przedsiębiorczości, a także kształtowanie pozytywnego odbioru społecznego inwestycji prowadzonych przez spółki z udziałem Skarbu Państwa.