Gorzej niż 10 lat temu

Chociaż część rejonów naszego globu doświadcza w ostatnich latach bezprecedensowego wzrostu gospodarczego i poprawy standardów życia, ubóstwo stało się zjawiskiem dominującym, a świat ugrzązł w pułapce nierówności. Doroczny raport na temat sytuacji socjalnej na świecie, opublikowany przez Organizację Narodów Zjednoczonych, podnosi alarm w sprawie coraz większych dysproporcji, które występują na całym świecie.

Głębsza przepaść

Raport skupia się na zjawiskach powiększających się różnic między formalną i nieformalną gospodarką, pogłębiającej się przepaści pomiędzy wykwalifikowanymi i niewykwalifikowanymi pracownikami, rosnących nierówności w dziedzinach oświaty i ochrony zdrowia oraz w zakresie możliwości warunkujących udział w życiu społecznym, ekonomicznym i politycznym.

- Wskazując na najbardziej drastyczne kwestie dotyczące społecznego rozwoju w dobie współczesnej, raport może okazać się pomocny do podejmowania konkretnych działań dla budowy bardziej bezpiecznego i równego świata, w którym ludzie mają możliwości do wykorzystania swoich podstawowych praw i wolności - rekomendował ten dokument sekretarz generalny ONZ Kofi Annan.

Nie tylko wzrost

Nowość tegorocznego raportu polega na tym, że odchodzi od traktowania wzrostu gospodarczego jako panaceum na obecne problemy rozwojowe świata. Raczej podkreśla, że wyłączne koncentrowanie się na tych sprawach nie jest wystarczające dla ustalenia przyczyn i znalezienia rozwiązań takich problemów, jak dziedziczenie ubóstwa czy stały wzrost liczby społeczności najbiedniejszych.

Promując raport Jose Antonio Ocampo, zastępca sekretarza generalnego ONZ ds. gospodarczych i społecznych powiedział, że bez rozwiązania kwestii nierówności zarówno w społecznościach poszczególnych państw, jak i między krajami nie będzie możliwe zrealizowanie celów, wytyczonych przez Milenijną Agendę ONZ do 2015 roku.

Główne tezy

- Nierówności wewnątrz państw i pomiędzy nimi stale towarzyszą procesowi globalizacji. Mają one negatywne konsekwencje w wielu dziedzinach, w tym w sferze zatrudnienia, bezpieczeństwa pracy czy w odniesieniu do samego wynagrodzenia. Dalej jednak trwają dyskusje w sprawie wpływu na te zjawiska liberalizacji i deregulacji gospodarek.

- Bezrobocie szczególnie dotyka młodych ludzi, którzy nie znajdują pracy dwa-trzy razy częściej niż dorośli. Obecnie stanowią oni 47 proc. oficjalnie zarejestrowanej rzeszy 186 mln bezrobotnych na całym świecie. Jeśli młodzi pracownicy wkraczający na rynek nie znajdują zatrudnienia w oficjalnym obiegu gospodarczym, wówczas przyczynia się to do burzliwego rozwoju szarej strefy, podważając stabilność nie tylko gospodarczą.

- Prawie jedna czwarta pracujących na świecie nie jest stanie zapewnić sobie i swojej rodzinie dochodów przekraczających 1 dolara dziennie, czyli powyżej progu ubóstwa. Większość pracuje w szarej strefie poza rolnictwem. Zmiany na rynkach pracy i powiększająca się konkurencyjność w skali globalnej przyczyniają się do burzliwego rozwoju szarej strefy, pogorszenia się płacy i warunków pracy, zwłaszcza w krajach rozwijających się.

- Poczynając od połowy lat 80. w wielu krajach nierówności w zakresie wynagrodzenia, szczególnie między pracownikami wykwalifikowanymi i niewykwalifikowanymi, jeszcze bardziej się powiększyły, czemu towarzyszy spadek minimalnej płacy realnej i ostry wzrost w grupach najwyżej uposażonych. W Chinach i Indiach nastąpił znaczny wzrost dochodów, ale istnieją nadal duże dysproporcje. W krajach rozwiniętych największe zróżnicowania dochodów dotyczą Kanady, Wielkiej Brytanii i USA.

Tadeusz Barzdo