GUS: Dochody polskich rolników rosną

Wyniki finansowe gospodarstw rolnych zależą przede wszystkim od efektywności i kierunku produkcji, płatności bezpośrednich oraz dodatkowego wsparcia na wybranych rynkach. Na koniunkturę w rolnictwie wpływały czynniki produkcyjne, ekonomiczne, sytuacja na zagranicznych rynkach rolnych, zmiany popytu na wybrane artykuły rolno-spożywcze związane ze zmianami nawyków żywieniowych.

Jak zaznacza GUS, koniunktura w polskim rolnictwie w ubiegłym roku kształtowała się przede wszystkim pod wpływem zmian cen na europejskich i światowych rynkach rolnych.

W 2019 r. wzrost cen wpłynął korzystnie na sytuację producentów zbóż, ziemniaków, drobiu i świń. W niewielkim stopniu poprawiła się sytuacja producentów mleka. W przypadku warzyw i owoców wyższe ich ceny zdecydowały o znacznie wyższej wartości produkcji, pomimo niższych zbiorów.

Wzrost cen krajowych wpłynął korzystnie na sytuację ekonomiczną producentów rolnych, jej wartość zwiększyła się w cenach bieżących o 7 proc., a rolników specjalizujących się w produkcji roślinnej - o 11,8 proc. w porównaniu do 2018 r.. Tempo wzrostu wartości globalnej produkcji zwierzęcej było znacznie mniejsze (o 2,9 proc.).

Jak podaje GUS w raporcie, W 2019 r. dochód przedsiębiorcy rolnego wyliczony na podstawie rachunków ekonomicznych rolnictwa (RER) był wyższy niż w roku poprzednim o 8,4 proc. i wyniósł 44 217 złotych.

W 2019 r. uwarunkowania rynkowe produkcji rolniczej, wyraźnie poprawiły się w porównaniu z rokiem poprzednim. Ceny produktów rolnych wzrosły więcej niż ceny środków do produkcji rolnej, a więc wskaźnik relacji cen ("nożyce cen" ) był znacznie korzystniejszy dla producentów rolnych niż rok wcześniej i wynosił 111,6 wobec 94,4 w 2018 roku.

Z danych GUS wynika, że w 2019 r. funkcjonowało nadal 1,4 mln gospodarstw rolnych. Pomimo specjalizacji i koncentracji produkcji utrzymuje się duże rozdrobnienie gospodarstw rolnych. Ponad połowę stanowią gospodarstwa najmniejsze, tj. o powierzchni użytków rolnych do 5 ha. Przy tym znaczna ich część charakteryzuje się niskim potencjałem ekonomicznym i efektywnością produkcji. - Odsetek gospodarstw największych, o powierzchni 50 ha i więcej UR wynosił zaledwie 2,4 proc..

Sytuacja dochodowa gospodarstw rolnych poprawiła się w stosunku do 2018 roku. Szacowany, na podstawie danych gromadzonych w systemie Polski FADN, dochód z rodzinnego gospodarstwa rolnego w 2019 r. wyniósł 43745 zł i był wyższy o blisko 15 proc. w stosunku do roku 2018.

Zwiększenie dochodu było efektem zwiększenia wartości produkcji o 30,7 proc. przy wyższych kosztach ogółem o 32,4 proc. i większych o 13,4 proc.  dopłatach do działalności operacyjnej.

Wartość produkcji globalnej sektora rolnego w cenach bieżących w 2019 r., w porównaniu z rokiem poprzednim, wzrosła o 7,0 proc. w wyniku wzrostu wartości produkcji roślinnej o 11,8 proc. i produkcji zwierzęcej o 2,9 proc.

- W produkcji roślinnej największy wzrost wartości zanotowano w produkcji ziemniaków o 25 proc.i w grupie warzyw o ok. 24 proc.

- Wysoki wzrost wartości produkcji odnotowano także w grupie owoców(o ok. 13 proc.) i zbóż (o ponad 11 proc.).

- Niewielki spadek wartości produkcji odnotowano jedynie w grupie roślin przemysłowych (o ok. 1 proc.).

Zwiększenie wartości produkcji zwierzęcej wynikało ze wzrostu wartości produkcji żywca i jaj kurzych (po ok. 4 proc.) i mleka (o ok. 2 proc.).

- Wzrost wartości produkcji zwierzęcej zahamował spadek wartości stada podstawowego i obrotowego (o ok. 33 proc.). W 2019 r. w skupie i na targowiskach odnotowano odmienne kierunki zmian cen zbóż. W skupie ceny poszczególnych gatunków zbóż w skali roku były nieco niższe niż przed rokiem (o 1-2 proc.), wyjątek stanowiły ceny żyta, które nieznacznie wzrosły (o ok. 1%).

Na targowiskach w porównaniu z rokiem poprzednim średnie roczne ceny 1dt podstawowych gatunków zbóż wzrosły natomiast od ok. 10 proc. do ok. 12 proc..

Dynamiczny i systematyczny wzrost cen żywca wieprzowego na rynku krajowym spowodował, że w skali roku za żywiec płacono więcej - w skupie o ok. 20 proc., a na targowiskach o ok. 15 proc.

W konsekwencji odnotowano znaczącą poprawę relacji cen skupu żywca do cen żyta (w IV kwartale 10,8) wskazując na zdecydowaną poprawę opłacalności tuczu trzody. W warunkach utrzymującej się na rynku krajowym wysokiej podaży żywca drobiowego, ceny drobiu rzeźnego kształtowały się na poziomie nieco wyższym od ubiegłorocznego (o ok. 3%).

Na rynku wołowiny notowany był spadek cen w granicach 2-3%. Po wyhamowaniu w 2018 r. popytu na mleko i przetwory mleczne na rynku światowym i odnotowanym spadku cen mleka, w 2019 r. utrwaliło się pogorszenie koniunktury na rynku mleka, co znalazło odzwierciedlenie w cenach surowca w Polsce.

Po wzroście cen w 2017 r. o 25,5%, w 2018 r. odnotowano ich spadek o 3,2%, a w 2019 r. wzrost, ale zaledwie o 0,5%.

W wyniku tych zmian wskaźnik cen w globalnej produkcji rolniczej wyniósł 110,3, w tym w produkcji roślinnej 116,3, a zwierzęcej 105,2.

W towarowej produkcji rolniczej omawiany wskaźnik kształtował się na poziomie 109,6, w tym w produkcji roślinnej - 116,8, a zwierzęcej - 105,3.

Natomiast wskaźnik cen skupu produktów rolnych wyniósł: ogółem - 108,4, roślinnych - 114,9 i zwierzęcych - 105,7.

W 2019 r., po dwóch latach wzrostu, odnotowano spadek globalnej produkcji rolniczej liczonej w cenach stałych (w stosunku do 2018 r. o 3,0 proc). O spadku zadecydowało zmniejszenie produkcji roślinnej(o ok. 4 proc) i zwierzęcej (o ok.2 proc.).