GUS: Opłaty nas dobijają

Największy wpływ na wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem miał w tym okresie wzrost cen żywności i napojów bezalkoholowych (o 0,7 proc.) oraz podwyżki opłat związanych z transportem (o 1,2 proc.), które podniosły ten wskaźnik odpowiednio o 0,17 pkt proc. i 0,11 pkt proc. W okresie styczeń - maj br. ceny towarów i usług konsumpcyjnych wzrosły o 3,2 proc.

Ekonomiści ankietowani przez PAP szacowali, że w ujęciu dwunastomiesięcznym ceny towarów i usług wzrosły w maju o 3,7 proc., natomiast w porównaniu z poprzednim miesiącem wzrosły o 0,5 proc.

Najbardziej podwyższono ceny żywności i napojów bezalkoholowych (o 6,0 proc.), opłaty związane z mieszkaniem oraz transportem (po 4,0 proc.), a także ceny napojów alkoholowych i wyrobów tytoniowych (o 3,5 proc.). Niższe były natomiast ceny odzieży i obuwia (o 5,0 proc.) Wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w skali roku był niższy niż w kwietniu br. (3,6 proc. wobec 4,0 proc.), lecz nadal pozostawał powyżej górnej granicy odchyleń od celu inflacyjnego określonego przez Radę Polityki Pieniężnej (2,5 proc.).

Największy wpływ na ukształtowanie się wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych na tym poziomie miały podwyżki opłat związanych z mieszkaniem (o 7,6 proc.) oraz cen żywności i napojów bezalkoholowych (o 5,2 proc.), które podniosły ten wskaźnik odpowiednio o 1,86 pkt proc. i 1,29 pkt proc. Spadek cen w zakresie transportu oraz dynamika cen odzieży i obuwia obniżyły wskaźnik w tym okresie po 0,43 pkt proc.

Ceny żywności wzrosły w maju br. o 0,7 proc. (wobec wzrostu o 1,7 proc. w kwietniu br.), w tym najbardziej podrożały owoce (o 8,0 proc.), o czym zdecydowały czynniki sezonowe. Podniesiono ceny ryżu (o 1,3 proc.), ryb i jaj (po 1,1 proc.), a także masła (o 0,8 proc.). Maj był trzecim z kolei miesiącem wzrostu cen mięsa, za które płacono o 0,4 proc. więcej niż w kwietniu. Wyższe były ceny mięsa cielęcego - o 1,3 proc., a mięsa wieprzowego i wołowego - po 0,8 proc. Obserwowany wzrost cen mięsa przełożył się na dynamikę cen wędlin, za które w maju br. należało zapłacić o 1,2 proc. więcej.

Niższe niż przed miesiącem były ceny warzyw (o 0,7 proc.). Wraz z sezonowo rosnącą podażą obniżyły się ceny ogórków (o 33,2 proc.) i pomidorów (o 24,5 proc.). Po wzroście utrzymującym się od września 2008 r., w maju br. zanotowano spadek cen cukru (o 0,6 proc.).

Potaniały artykuły w grupie "jogurty, śmietana, napoje i desery mleczne" (o 0,4 proc.). Ceny napojów bezalkoholowych wzrosły przeciętnie o 0,8 proc., w tym kawy - o 1,1 proc., herbaty - o 0,6 proc., soków - o 0,5 proc., a wód mineralnych lub źródlanych - o 0,3 proc. Zanotowano dalszy wzrost cen napojów alkoholowych (o 0,6 proc.) oraz wyrobów tytoniowych (o 0,3 proc.).

W maju br. ceny obuwia wzrosły o 0,1 proc., a odzieży spadły o 0,1 proc. Ceny towarów i usług związanych z mieszkaniem wzrosły o 0,2 proc. Podrożało użytkowanie mieszkania (o 0,5 proc.). W związku z lokalnie podejmowanymi decyzjami o zmianach stawek opłat, maj był kolejnym miesiącem, w którym drożały usługi kanalizacyjne (o 1,4 proc.) i zaopatrywanie w wodę (o 1,0 proc.). Podniesiono także opłaty za najem mieszkania (o 0,7 proc.). W maju br. ceny nośników energii utrzymały się przeciętnie na poziomie zbliżonym do zanotowanego przed miesiącem.

Nadal drożała energia cieplna (o 0,4 proc.). Tańszy niż w kwietniu br. był opał (o 0,4 proc.). Więcej niż przed miesiącem płacono za towary i usługi w zakresie wyposażenia mieszkania i prowadzenia gospodarstwa domowego (o 0,2 proc.).

Maj br. to kolejny miesiąc, w którym wzrosły opłaty związane ze zdrowiem (o 0,3 proc.). Podniesiono opłaty za usługi szpitalne i sanatoryjne (o 1,5 proc.). Droższe niż przed miesiącem były usługi stomatologiczne (o 0,3 proc.) oraz lekarskie (o 0,2 proc.).

Ceny w zakresie transportu były wyższe niż w ub. miesiącu o 1,2 proc. Nastąpił wzrost cen paliw do prywatnych środków transportu (o 2,6 proc.). Trwające podwyżki cen na światowych rynkach paliw wpłynęły na wzrost cen benzyn silnikowych (o 4,0 proc.). W związku z nadmiarem podaży w stosunku do zapotrzebowania na rynku wewnętrznym, nadal spadały ceny gazu ciekłego (o 2,5 proc.). Od początku br. notuje się wzrost cen samochodów osobowych, które w maju były o 1,1 proc. droższe niż w poprzednim miesiącu.

Opłaty związane z łącznością utrzymały się przeciętnie na poziomie zbliżonym do zanotowanego przed miesiącem. Podrożał sprzęt telekomunikacyjny (o 0,2 proc.). Ceny towarów i usług związanych z rekreacją i kulturą wzrosły o 0,4 proc. Wyższe były ceny w zakresie turystyki zorganizowanej (o 1,5 proc.), w tym w kraju - o 2,9 proc. Więcej niż przed miesiącem należało zapłacić za bilety do kin, teatrów i na koncerty (o 0,5 proc.).

Opłaty za telewizję kablową i cyfrową były wyższe niż przed miesiącem o 0,3 proc. Po obserwowanym od lutego br. wzroście cen sprzętu audiowizualnego, fotograficznego i informatycznego, w maju br. odnotowano ich spadek o 0,6 proc.

Opłaty związane z edukacją utrzymały się na poziomie zanotowanym w poprzednim miesiącu. W maju br. nadal rosły ceny w restauracjach i hotelach (o 0,5 proc.). Spośród innych towarów i usług, w maju br. podrożały środki do higieny osobistej (o 0,5 proc.) oraz usługi świadczone w salonach fryzjerskich, kosmetycznych i zakładach pielęgnacyjnych (o 0,3 proc.). Wyższe niż w kwietniu br. były ceny w zakresie ubezpieczeń (o 0,2 proc.), w tym opłaty za ubezpieczenia związane ze zdrowiem dla osób podróżujących za granicę - o 1,1 proc.

* * *

- Lepsze od oczekiwań dane dotyczące majowej dynamiki inflacji poszerzają pole działania Rady Polityki Pieniężnej. Decyzja o obniżce stóp procentowych mogłaby zapaść na czerwcowym posiedzeniu - ocenia Mirosław Pietrewicz, członek Rady Polityki Pieniężnej.

- Dane są lepsze od oczekiwań sformułowanych przez MF w prognozie z początku miesiąca. Pozytywnie rozszerza to pole działania RPP. Moim zdaniem, oznacza to, że tworzy się obszar dla obniżek stóp procentowych. Wcześniej uważałem, że to pole zawęziło się. Wydawało się, że ich skala jest coraz bardziej ograniczona. Te dane mogą świadczyć o tym, że trzeba na nowo brać pod uwagę, że tempo spadku inflacji będzie szybsze - powiedział Pietrewicz w rozmowie z PAP, komentując dane dotyczące majowej dynamiki inflacji. - W związku z tym nieco odważniej można spojrzeć na kwestię kolejnych obniżek. Myślę, że decyzja o obniżce może być podjęta na czerwcowym posiedzeniu - dodał.

Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w maju wzrosły o 3,6 proc. w stosunku do maja 2008 roku, a w porównaniu z kwietniem wzrosły o 0,5 proc. - podał w poniedziałek Główny Urząd Statystyczny.

- Nie można jednak tylko na tej podstawie wyciągać zbyt daleko idących wniosków. Czekamy na czerwcową projekcję, która będzie miała w mojej ocenie istotne znaczenie przy podejmowaniu decyzji. Mam nadzieję, że uwzględni ona również te dzisiejsze informacje - powiedział Pietrewicz.

* * *

KOMENTARZ EXPANDERA

Od listopada 2007 r. inflacja CPI w naszym kraju jedynie w trzech miesiącach znajdowała się poniżej górnej granicy celu inflacyjnego władz monetarnych. W maju też poniżej niej nie spadła.

Po dwóch kolejnych miesiącach, kiedy prognozy ekonomistów okazywały się wyraźnie niedoszacowane, tym razem inflacja okazała się niższa od przewidywań. Mimo pogarszającej się koniunktury gospodarczej w naszym kraju inflacja wciąż pozostaje na poziomie przekraczającym cel inflacyjny władz monetarnych, ustalony na poziomie 2,5 proc. (+/- 1 pkt proc.). Pojawia się nadzieja, że w miesiącach letnich uda się sprowadzić inflację do celu, czemu będzie sprzyjać efekt bazy. W maju, czerwcu i wakacyjnych miesiącach 2008 r. inflacja szybko rosła - z 4 proc. w kwietniu 2008 r. do 4,8 proc. w lipcu 2008 r.

Nie sposób przy tym nie zauważyć, że od listopada 2007 r. jedynie w trzech miesiącach (od grudnia 2008 r. do lutego tego roku) inflacja była niższa od górnej granicy celu. O ile w obecnych warunkach tempo wzrostu cen w gospodarce nie przyciąga dużej uwagi, bo kluczowe dla władz monetarnych i fiskalnych jest odbudowywanie koniunktury gospodarczej, to w innych warunkach taki stan rzeczy musiałby budzić ogromne kontrowersje i debatę nad wiarygodnością Rady Polityki Pieniężnej.

Można zakładać, że mimo wyraźnego obniżenia się inflacji w maju, co wiązało się w dużym stopniu z osłabieniem tempa wzrostu cen związanych z mieszkaniem (głównie nośników energii), RPP nadal będzie miała zblokowane ręce i nie zdecyduje się na dalsze obniżki stóp procentowych. Jeszcze przez 3 miesiące będzie utrzymywać się presja na ceny związana z deprecjacją złotego, która na dobre zaczęła się jesienią ubiegłego roku. Jest ona widoczna na przykład w cenach importowanej żywności. Równocześnie maleje korzystny wpływ na inflację cen paliw, które ostatnio zaczęły drożeć. W skali roku paliwa potaniały w maju o 11,5 proc., ale w pierwszych pięciu miesiącach tego roku ich ceny spadały szybciej - o 13,3 proc.

Wciąż duża jest przy tym dysproporcja między wysokością inflacji w naszym kraju i państwami ze strefy euro, czy szerzej w Unii Europejskiej. Majowa inflacja w strefie euro szacowana jest na 0 proc. W niektórych krajach UE występuje deflacja, a to średnioroczny wskaźnik zmian cen z trzech państw o najniższej inflacji jest jednym kryterium z Maastricht, pozwalającym przyjąć euro. Warto też przypomnieć, że chodzi o trwałe spełnienie kryteriów z Maastricht, a notoryczne pozostawanie inflacji powyżej celu może budzić wątpliwości, na ile skutecznie Polska walczy z nadmiernym wzrostem cen.

Krzysztof Stępień, główny ekonomista Expandera