Zdaniem ekspertów, rozdysponowanie na świecie szczepionki na COVID-19 będzie największą i najbardziej złożoną operacją, jakiej kiedykolwiek podejmowała się branża ładunków lotniczych.
Dużym wyzwaniem będzie zachowanie odpowiedniej temperatury szczepionek. Zgodnie z zaleceniami jej autorów - amerykańskiego koncernu Pfizer i niemieckiego BioNtech - preparat należy transportować, a potem przechowywać w minus 80 stopniach Celsjusza. Dlatego - jak wskazuje IATA - cały łańcuch dostaw, od transportu lotniczego, po dystrybucję i magazynowanie - musi się odbywać z użyciem specjalistycznych instalacji chłodniczych.
IATA wskazuje na konieczność szybkiego i sprawnego transportu. Zdaniem autorów zaleceń, aby na czas dystrybucji zapewnić odpowiednią przepustowość samolotów transportujących lekarstwo, trzeba będzie przywrócić większość z istniejących przed pandemią 22 tysięcy połączeń lotniczych. Niezbędna będzie też sprawna odprawa celna preparatów. Dlatego - zachęca IATA - transport szczepionek powinien podlegać przyspieszonym procedurom: szybkim zezwoleniom na przelot i lądowanie, a także ulgom taryfowym, które ułatwią przewożenie szczepionki.
Transport lotniczy jest pierwszym ogniwem w dystrybucji szczepionek, ale nie jedynym. Drugim jest dostępność magazynów, w których można kontrolować temperaturę. Na wypadek awarii, dla bezpieczeństwa przechowywanych preparatów, miejsca te powinny być wyposażone w podwójny obieg prądu albo w agregaty prądotwórcze. Ważne też, aby o jakość przechowywanych szczepionek dbał odpowiednio wyszkolony personel. Zanim lekarstwo trafi do danego kraju, należy wyznaczyć odpowiedzialnych za ich dystrybucję - zachęca Międzynarodowe Stowarzyszenie Transportu Lotniczego. Wskazuje, też by dbać o jego bezpieczeństwo. "Szczepionki to bardzo cenny towar. Ich transport muszą poprzedzić ustalenia dotyczące zabezpieczeń przed manipulacją i kradzieżą" - czytamy w instrukcji IATA.
Opracowane wytyczne powstały przy udziale m.in. Międzynarodowej Organizacji Lotnictwa Cywilnego (ICAO), Światowej Organizacji Handlu (WTO), Światowej Organizacji Celnej (WCO) i Banku Światowego. Jak zapewniają ich autorzy, wraz z napływem danych, instrukcje będą aktualizowane.
IATA po raz drugi odniosła się do lotniczego transportu szczepionek. W komunikacie wydanym we wrześniu, Międzynarodowe Stowarzyszenie Transportu Lotniczego poinformowało, że aby dostarczyć preparat 7,8 mld potrzebujących, trzeba będzie użyć 8 tysięcy samolotów typu Boeing 747.
Ewa Wysocka
