II filar - wypłaty z OFE zagrożone
Niecałe trzy lata ma Sejm na przyjęcie ustawy określającej zasady wypłaty emerytur członkom otwartych funduszy emerytalnych. Jeśli nie zostanie ona uchwalona, to kobiety oszczędzające w II filarze nie otrzymają w terminie swoich świadczeń.
Izba Gospodarcza Towarzystw Emerytalnych rozpoczęła konsultacje dotyczące programu rozwoju funduszy emerytalnych.
- Wśród problemów, które trzeba było rozwiązać, jest określenie m.in. zasad wypłat dożywotnich emerytur z II filara - wyjaśnia Ewa Lewicka, prezes izby. - Jeszcze nie wiadomo, jaki wariant zapewni najwyższe świadczenia. Każdy z nich ma bowiem wady.
Drogie zakłady emerytalne
Dyskusja nad zasadami wypłaty emerytur z otwartych funduszy emerytalnych trwa od 1999 roku. Wówczas powstał, jedyny do tej pory, projekt ustawy o zakładach emerytalnych. Zakładał on, że podmiot wypłacający świadczenie miałby prawo pobierać do 7 proc. prowizji od całej kwoty zaoszczędzonej w OFE. Ponieważ kobiety jako pierwsze otrzymają nowe dożywotnie emerytury, więc przez pierwszych 5 lat działania nowego systemu to one poniosłyby koszty powstania tych nowych instytucji.
- Rozwiązanie to, jako zbyt drogie, nie zyskało poparcia - wyjaśnia Ewa Lewicka.
ZUS jak listonosz
Próba obniżenia kosztów wypłat świadczeń emerytalnych spowodowała, że pojawiła się koncepcja ZUS Bis.
- Złym pomysłem jest przydzielenie wypłaty świadczeń emerytalnych z otwartych funduszy emerytalnych jednej instytucji publicznej, gdyż takie rozwiązanie również nie zawiera w sobie elementu konkurencyjności - twierdzi Krzysztof Pater, były minister polityki społecznej. - Konieczna jest także dywersyfikacja ryzyka, aby różne instytucje finansowe lub ubezpieczeniowe ponosiły odpowiedzialność za płynność wypłat emerytur z II filara.
- Określaniem ryzyka wypłaty świadczeń dla poszczególnych osób powinny się zajmować zakłady ubezpieczeniowe, gdyż dysponują one odpowiednio przeszkoloną kadrą aktuariuszy oraz programami komputerowymi - twierdzi Agnieszka Chłoń-Domińczak, ekspert ubezpieczeniowy. - Natomiast ZUS powinien być tylko kasjerem wypłacającym świadczenia wyliczone przez instytucje ubezpieczeniowe. Ponieważ i tak będzie wypłacać emerytury z I filara, więc może również przekazywać drugą część świadczenia, równocześnie potrącając składkę zdrowotną, podatek oraz rozliczając PIT.
Przetargi na wypłaty
Jedna z propozycji zakłada, że wypłatą emerytur z II filara powinny się zajmować zakłady ubezpieczeń na życie. Wielu zwolenników ma propozycja przetargów na wypłaty emerytur dla poszczególnych roczników odchodzących na emerytury. Każda firma biorąca udział w przetargu musiałaby spełnić warunki dotyczące m.in. wysokości rezerw technicznych oraz wypłacalności. Muszą także posiadać odpowiednie doświadczenie w zarządzaniu ryzykiem ubezpieczeniowym, inwestycyjnym oraz w organizacji wypłat. Trzeba także pamiętać, że w przypadku jakichkolwiek kłopotów z przekazywaniem emerytur z powodu np. upadku firmy wypłacającej, należy stworzyć możliwość przekazania wszystkich środków do innej firmy.
W przypadku przetargów, osoby przechodzące na emeryturę mogą uznać takie rozwiązanie za sprzeczne z konstytucją. W takim przypadku przyszły emeryt nie miałby żadnego wpływu na to, kto wypłaca jego pieniądze. Nie wiadomo również, w jaki sposób należy potraktować osoby, które nie będą chciały przejść na emeryturę w wieku ustawowym. W Polsce nie ma bowiem przymusu zakończenia pracy. Jeśli zostanie on wprowadzony, to istnieje ryzyko zaskarżenia takiego rozwiązania do Trybunału Konstytucyjnego.
Henryk Chmielak, prezes zarządu OFE Ergo Hestia
Brak ustawy o zakładach emerytalnych oznacza, że wciąż nie wiadomo, na jakich zasadach będą wypłacane emerytury z części kapitałowej nowego systemu emerytalnego. Czasu jest bardzo mało, bo pierwsze emerytury tego typu powinny być wypłacane już w 2009 roku. Nie wiadomo także, kto będzie odpowiadać za dopłaty do emerytur z nowego systemu, jeśli suma świadczeń z I i II filara będzie niższa niż emerytura minimalna. Dodatkowo sprawę komplikuje fakt, że rząd nie podjął niezwykle ważnej decyzji, czy przy ustalaniu przyszłej emerytury dla kobiet i mężczyzn z II filara będą stosowane jednakowe tablice życia dla obu płci. W praktyce oznacza to, że nadal nie wiemy, czy mężczyźni żyjący krócej będą dopłacać do emerytur kobiet.
Bożena Wiktorowska
