Informacja z posiedzenia RPP

I. Ocena sytuacji gospodarczej

We wrześniu br. utrzymał się obserwowany od czerwca trend stopniowej

poprawy koniunktury w przemyśle. Produkcja przemysłowa we wrześniu br.

w porównaniu z analogicznym okresem ub.r. wzrosła o 6,7%. Relatywnie

wysoki wzrost wynika częściowo z dłuższego niż we wrześniu ub.r. czasu

pracy, szacuje się, że po uwzględnieniu czynników o charakterze

sezonowym ( w tym czasu pracy) produkcja sprzedana wzrosła o 3,7%.

Szczególnie korzystnym zjawiskiem jest utrzymywanie się znacznie wyższej

dynamiki produkcji w przetwórstwie przemysłowym (wzrost produkcji o 

8,4%, a po uwzględnieniu różnic sezonowych wzrost o 5,2%). Spośród 29

działów przemysłu wzrost odnotowano w 22. Podobnie, jak w poprzednich

miesiącach najwyższe przyrosty produkcji notuje się w przemysłach o 

wysokim udziale sprzedaży na eksport.

Wrzesień nie przyniósł poprawy nastrojów przedsiębiorców i konsumentów

zarówno w USA, jak i w strefie euro (przykładowo: wiodący dla nastrojów

amerykańskich konsumentów wskaźnik Uniwersytetu Michigan obniżył się

w październiku do poziomu 80,4, wobec jeszcze 86,1 we wrześniu, a 

odzwierciedlające klimat wśród przedsiębiorców wskaźniki: amerykański

NAPM obniżył się we wrześniu do 49,5 wobec 50,5 w sierpniu, a niemiecki

IFO do 88,2 wobec 88,8 w sierpniu). Podobnie jak w poprzednich dwóch

miesiącach, główną przyczyną tych tendencji jest utrzymujące się ryzyko

geopolityczne.

Ocenia się, że w USA aktywność gospodarczą w III kwartale br.

podtrzymywał popyt konsumpcyjny, w strefie euro natomiast eksport netto.

Obecne silne pogorszenie nastrojów wśród podmiotów gospodarczych obu

regionów prawdopodobnie osłabi wzrost tych gospodarek w IV kwartale br.

i I kwartale 2003 r.

Główne ośrodki analityczne zweryfikowały w dół prognozy wzrostu PKB w 

2002 r.: dla strefy euro średnio z ok. 1% do 0,8% (w tym dla Niemiec

odpowiednio z 0,6% do 0,4%) i dla USA z 2,5% do 2,4% w 2002 r.

Obniżono także prognozy wzrostu w 2003 r.: z 2,4% do 2,0% dla strefy euro

(dla Niemiec odpowiednio z 2,2% do 1,6%) oraz USA z 3,0% do 2,8%

W dalszym ciągu czynnikiem o dużym stopniu niepewności jest

kształtowanie się światowych cen ropy naftowej. Wzrost ryzyka

politycznego sprawił, że we wrześniu 2002 r. kontynuowany był wzrostowy

trend cen ropy naftowej na rynkach światowych. Średnia cena ropy typu

Brent ukształtowała się w III kwartale br. na średnim poziomie 27 USD/b, a 

więc o prawie 2 dolary wyższym niż w II kwartale br. W opinii analityków

rynkowych prawdopodobne jest utrzymanie się podobnie wysokich cen ropy

także w IV kwartale br.

I. Sytuacja w sektorze finansów publicznych

Sytuacja budżetu państwa we wrześniu br., w porównaniu do

poprzedniego miesiąca, kształtowała się mniej korzystnie. W analizowanym

miesiącu zanotowano niską dynamikę dochodów podatkowych, w związku

ze stosunkowo niskimi wpływami z podatków pośrednich, jak również

osłabieniem wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych.

Istnieje duże prawdopodobieństwo, iż dochody z tytułu podatków

pośrednich ukształtują się w ostatnim kwartale br. na poziomie niższym od

średnich wpływów uzyskanych w miesiącach poprzednich. Będzie to

efektem wprowadzonych zmian systemowych, tj. wydłużenia okresu

rozliczeń zwrotu VAT przez urzędy skarbowe, możliwości kwartalnego

rozliczania VAT przez małe przedsiębiorstwa (przesunięcie części wpływów

na 2003 r.), obniżenia akcyzy od wyrobów alkoholowych. Stwarza to

zagrożenie, że wykonanie dochodów budżetu państwa w 2002 r. niższe od

przyjętego w ustawie budżetowej.

Powstanie niedoboru dochodów budżetu państwa w 2002 r. oznaczać

będzie trudną sytuację po stronie wydatkowej. Łączyć się to może z 

koniecznością ograniczenia części wydatków w roku bieżącym i z

przesuwaniem ich na rok przyszły.

Sytuacja finansowa pozostałych podmiotów sektora finansów

publicznych w sierpniu i we wrześniu br. wskazuje, iż ich deficyt, zgodny z 

ostatnimi prognozami NBP wyniesie 1,4% PKB, tj. o 0,1 pkt.proc. powyżej

przewidywanego przez MF.

Według prognoz NBP deficyt ekonomiczny sektora finansów

publicznych prawdopodobnie ukształtuje się w br. na poziomie 5,8% PKB,

tj. o 0,3 pkt. proc. powyżej szacunków MF. Oznacza to, iż kolejny rok z 

rzędu rzeczywisty przebieg polityki fiskalnej będzie odbiegał od

zaplanowanego na początku roku.

III. Podaż pieniądza, kredyty, stopy procentowe, kurs

walutowy

Podaż pieniądza szerokiego M3 jest we wrześniu br. niższa o 1,6% niż przed

rokiem. Spadek M3 o 2,6 mld zł we wrześniu br. w stosunku do stanu na

koniec sierpnia br. spowodowany był głównie spadkiem (o 2,76 mld zł)

depozytów gospodarstw domowych. Z drugiej strony dynamicznie przyrasta

wartość obligacji i jednostek funduszy w portfelach gospodarstw domowych,

jednak we wrześniu nie zrekompensowało to spadku oszczędności w 

bankach. Roczna dynamika gotówki w obiegu zmniejszyła się z 18,5% w 

sierpniu br. do 14,1% we wrześniu br., również agregat M1 (gotówka +

depozyty bieżące) w sierpniu ? w porównaniu do stanu na koniec lipca br. ?

zmniejszył się o 2 mld zł, co może świadczyć o wygaśnięciu silnej tendencji

wzrostowej pieniądza transakcyjnego. Dynamika depozytów przedsiębiorstw

utrzymuje się na stabilnym poziomie około 10%.

Po stronie czynników kreacji obserwuje się ciągłe obniżanie rocznej

dynamiki należności od gospodarstw domowych (z 8,5% w sierpniu do

poziomu 7,8% we wrześniu br.), jednak wskaźniki dynamiki kwartalnej

wskazują na odwrócenie trendu spadkowego. Natomiast wzrost dynamiki

należności od przedsiębiorstw obserwowany w czerwcu oraz lipcu br.

obecnie uległ zahamowaniu. Dynamika należności od przedsiębiorstw

wyniosła we wrześniu br. 1,1% wobec 2,1% w czerwcu i 2,7% w lipcu br.

We wrześniu br. kurs złotego nieznacznie umocnił się; tendencja ta

wyraźniej wystąpiła wobec dolara amerykańskiego, natomiast kurs złotego

wobec euro kształtuje się od lipca br. na stabilnym poziomie: średnio 4,07-

4,08 PLN/EUR. Słabą tendencję aprecjacyjną potwierdzają także realne

kursy efektywne, szczególnie kurs skorygowany zmianami cen produkcji

przemysłowej.

IV. Ceny, oczekiwania inflacyjne

We wrześniu br., dwunastomiesięczna inflacja ustabilizowała się na niskim

poziomie i wyniosła 1,3%. W sierpniu br. wynosiła 1,2%. Do nieznacznego

przyspieszenia rocznego tempa wzrostu cen we wrześniu br. przyczynił się

wzrost cen paliw do środków transportu oraz ? mający miejsce po 5

miesiącach spadku ? wzrost cen żywności i napojów bezalkoholowych.

We wrześniu br. ceny produkcji sprzedanej w przemyśle w porównaniu do

analogicznego okresu ub.r. wzrosły o 1,0%. Nadal utrzymuje się zjawisko

najwyższych wzrostów cen produkcji w sekcjach, w których działają

ograniczone mechanizmy rynkowe: w sekcji wytwarzanie i zaopatrywanie w 

energię elektryczną, gaz i wodę ceny produkcji wzrosły o 7,0%, a w

górnictwie i kopalnictwie o 0,6%. W sekcji przetwórstwo przemysłowe ceny

nie uległy zmianie.

Największy wzrost cen w skali dwunastu miesięcy zanotowano w 

wytwarzaniu koksu i produktów rafinacji ropy naftowej - o 3,3%.

Kształtowanie się inflacji na niskim poziomie sprzyja utrwaleniu niskich

oczekiwań inflacyjnych. W październiku br. obniżyły się oczekiwania

inflacyjne zarówno osób prywatnych, jak i analityków bankowych, przy

czym spadek oczekiwań inflacyjnych dotyczy tak oczekiwanej stopy inflacji

w grudniu 2002 r., jak i w perspektywie 12-tu miesięcy. Oczekiwana przez

analityków bankowych na koniec br. stopa inflacji rocznej wyniosła 1,5%,

co oznacza jej obniżenie o 0,3 pkt. proc. w stosunku do deklaracji złożonych

we wrześniu br., natomiast oczekiwana stopa inflacji rocznej (wrzesień

2003 r.) wyniosła 2,5%, co oznacza jej obniżenie o 0,4 pkt. proc.