W 2022 r. przeciętne trwanie życia mężczyzn w Polsce wyniosło 73,4 roku, natomiast kobiet 81,1 roku. W porównaniu z 2021 r., trwanie życia wydłużyło się odpowiednio o 1,7 i 1,4 roku. Biorąc pod uwagę rok 1990 trwanie życia było wyższe o odpowiednio 7,2 i 5,9 roku - wynika z najnowszych danych GUS.
W Polsce różnica w umieralności kobiet i mężczyzn większa niż w innych krajach
W Polsce, podobnie jak w innych krajach, umieralność wśród mężczyzn jest wyższa w porównaniu do kobiet. Skala tego zjawiska jest natomiast znacznie większa niż w większości krajów europejskich. Mimo iż w latach 90. różnica między przeciętnym trwaniem życia kobiet i mężczyzn malała (w 1991 r. - 9,2 roku; w 2001 - 8,2 roku), pierwsza dekada XXI wieku przyniosła wzrost tej różnicy do 8,7 (w latach 2006-2008). Do 2014 r. spadła nieznacznie poniżej 8,0 i od tego czasu utrzymuje się na zbliżonym poziomie. W 2022 r. wyniosła ona 7,6 roku.
Wyższa umieralność wśród mężczyzn w porównaniu do kobiet występuje w niemal wszystkich grupach wieku. Gdyby warunki umieralności utrzymywały się na poziomie obserwowanym w 2022 r., to 18 lat nie dożyłoby 0,7 proc. mężczyzn urodzonych w tym roku (w 1990 r. - 3 proc.) i 0,6 proc. kobiet (w 1990 r. - 2,2 proc.). Wraz z wiekiem zwiększa się różnica między mężczyznami i kobietami.
Wieku pełnej aktywności zawodowej, tj. 45 lat nie dożyłoby 5,2 proc. mężczyzn i 2,1 proc. kobiet (w 1990 r. odpowiednio 10,7 proc. i 4,7 proc.), natomiast wieku 75 lat 47,1 proc. mężczyzn i 24,4 proc. kobiet (w 1990 r. 63,9 proc. i 37,5 proc,). W 2022 r. przeciętne dalsze trwanie życia 15-latków wynosiło dla chłopca 58,9 roku, natomiast dla dziewczynki 66,5 roku. W porównaniu z 1990 r. jest to o 5,8 roku więcej w przypadku chłopców i o 4,7 roku więcej w przypadku dziewcząt. Z kolei średnie dalsze trwanie życia 45-latków wynosiło 30,7 roku dla mężczyzn i 37,2 roku dla kobiet, co w stosunku do 1990 r. oznacza wydłużenie przeciętnego trwania życia odpowiednio o 4,6 oraz 4,2 roku.
Jak długo żyją Polacy? Ciekawy szczegół odnośnie życia w mieście i na wsi
Interesujące jest to, że w stosunku do życia w mieście jedna płeć na wsi żyje dłużej, a druga krócej. W 2022 r. przeciętne trwanie życia mężczyzn zamieszkałych w miastach wynosiło 73,7 roku i było o 0,7 roku dłuższe niż dla mężczyzn na wsi. W przypadku kobiet zamieszkałych w miastach trwanie życia wynosiło 81 lat i było o 0,1 roku krótsze niż dla kobiet na wsi. Różnica między kobietami a mężczyznami mieszkającymi w miastach wynosiła 7,3 roku (w 1991 r. - prawie 9; w 2001 - 7,8), natomiast na wsi - 8,1 roku (w 1991 r. - 9,7, w 2001 - 8,8).
Poziom umieralności w Polsce był bardzo wysoki bezpośrednio po drugiej wojnie światowej. W 1950 r. przeciętna długość trwania życia mężczyzn wynosiła nieco ponad 56 lat, natomiast kobiet prawie 62 lata. W dekadzie lat 50. obserwowano szybki spadek poziomu umieralności, a tym samym wyraźny wzrost trwania życia. Ta korzystna tendencja utrzymywała się również w następnym dziesięcioleciu, chociaż proces ten postępował znacznie wolniej. W okresie kolejnych 20 lat (lata 70. i 80.) średnia długość trwania życia mężczyzn prawie nie uległa zmianie - okresowo notowano nawet jej spadek - natomiast kobiet wzrosła zaledwie o 2 lata.
Lata 90 te przyniosły zmiany trendu
Dekada lat 90. XX wieku przyniosła zmianę tej niekorzystnej tendencji. W latach 1991-2019 przeciętne trwanie życia wydłużyło się dla mężczyzn o 8,2 roku, a dla kobiet o 6,7 roku. Tak znaczny wzrost osiągnięto poprzez istotny postęp w zmniejszeniu ogólnego poziomu umieralności zarówno mężczyzn, jak i kobiet, w tym bardzo istotne znaczenie miał wyraźny spadek umieralności niemowląt.
W 2019 r. w Polsce mężczyźni żyli średnio o 18 lat dłużej niż w połowie ubiegłego stulecia, natomiast kobiety o 20 lat dłużej. Notowane w latach 50. wydłużanie się przeciętnego trwania życia mężczyzn w starszym wieku uległo zahamowaniu w latach 60. Ponowny jego wzrost rejestrowano dopiero od połowy lat 80. Tym samym, w latach 1960-2019, dalsze trwanie życia 60-latka wydłużyło się o 3,4 roku (do 19,3 roku).
Wśród kobiet w tym wieku notowano stały wzrost długości oczekiwanego trwania życia. Dalsze trwanie życia 60-letniej kobiety wydłużyło się w omawianym okresie o 5,5 roku (do 24,2 roku).
Na skutek pandemii COVID-19 i związanej z nią zwiększonej liczby zgonów, trwanie życia w latach 2020 i 2021 r., uległo znacznemu skróceniu w porównaniu do 2019 r. o 2,3 roku w przypadku mężczyzn oraz o 2,1 roku w przypadku kobiet. Ta niekorzystna tendencja uległa odwróceniu w 2022 r. i trwanie życia ponownie wzrosło (w porównaniu do 2021 r. o 1,7 roku dla mężczyzn i 1,4 dla kobiet). Należy jednak podkreślić, iż dla obu płci jest ciągle niższe o 0,7 r. niż było w 2019 r.
Krześ
