Jak walczyć o reklamację

Jak złożyć wniosek do polubownego sądu konsumenckiego?

Perspektywa długotrwałego i kosztownego procesu cywilnego skutecznie zniechęca do dalszej walki o swoje. Tymczasem jest sposób na dużo szybsze i tańsze rozwiązanie sporu. Jest nim wniosek do stałego polubownego sądu konsumenckiego działającego przy Inspekcji Handlowej.

W zasadzie bez opłat

Sporządzenie takiego wniosku nie powinno nastręczać wielu problemów, zwłaszcza, że pomocne okazują się tutaj wzory, które można otrzymać w każdej placówce Inspekcji Handlowej. Są one również dostępne na stronach internetowych głównego czy wojewódzkich inspektoratów (np. www.giih.gov.pl).

Wniosek o rozpoznanie sprawy przed stałym polubownym sądem konsumenckim nie podlega żadnej opłacie. Również samo postępowanie jest bezpłatne. Jeżeli jednak z podjęciem określonej czynności przez sąd wiążą się wydatki (np. dopuszczenie dowodu w postaci opinii rzeczoznawcy), sąd wezwie stronę, która wnosiła o podjęcie tej czynności, do złożenia zaliczki na ich pokrycie. Z kolei w przypadku, gdy obie strony wnosiły o podjęcie czynności lub sąd czynność zarządził z urzędu, sąd wezwie strony do złożenia zaliczki w równych częściach lub w innym stosunku. Ostatecznie koszty te poniesie strona przegrana.

We wniosku zamieszcza się dane stron, przedmiot i wartość sporu, okoliczności sprawy (datę i miejsce zakupu produktu lub podpisania umowy, opis produktu/usługi, cenę, warunki płatności i wszelkie innego rodzaju informacje mogące mieć znaczenie dla oceny zasadności wniosku), a także precyzuje się żądanie (np. wymiana produktu, obniżenie ceny). Wniosek składa się do sądu konsumenckiego w dwóch egzemplarzach. Odpis przeznaczony jest bowiem dla strony przeciwnej. Należy również załączyć wszystkie dokumenty związane ze sprawą (w kserokopii lub oryginale).

Wniosek do polubownego sądu konsumenckiego może także złożyć przedsiębiorca (np. żądając zapłaty za wykonany w mieszkaniu konsumenta remont).

Nie we wszystkich sprawach

Stałe polubowne sądy konsumenckie działają przy wojewódzkich inspektorach Inspekcji Handlowej. Obecnie funkcjonuje 31 tego rodzaju sądów, z czego 16 przy wojewódzkich inspektorach i 15 w ośrodkach zamiejscowych. Ich listę z adresami oraz numerami telefonów można znaleść na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Inspekcji Handlowej (www.giih.gov.pl/bip/main.php? menuid=38).

Są one powołane do rozpatrywania sporów o prawa majątkowe wynikające z umów sprzedaży produktów i świadczenia usług zawartych pomiędzy konsumentami i przedsiębiorcami. Z ostatniego raportu Inspekcji Handlowej wynika, że sprawy poddawane pod arbitraż najczęściej dotyczą reklamacji butów (ponad 50%). Znacznie mniej jest reklamacji nierzetelnego wykonania usług (np. pralniczych). 7% sporów dotyczy prac remontowo-budowlanych.

Sądy działające przy Inspekcji Handlowej nie mogą jednak rozstrzygać w każdej sprawie, której stronami są konsument i przedsiębiorca. Nie są właściwe w przypadku wniosków dotyczących m.in. działalności banków i pośredników finansowych, działalności zakładów ubezpieczeń, usług pocztowych i telekomunikacyjnych, usług w zakresie ochrony zdrowia i opieki społecznej, czy usług edukacyjnych.

Nie oznacza to jednak, że w tym zakresie konsumenci pozostawieni są samym sobie. W przypadku kłopotów z bankiem podobny wniosek można skierować do Arbitra bankowego przy Związku Banków Polskich (sprawy do 8 tys. zł). W razie problemów z ubezpieczycielem - pomocą służy Rzecznik Ubezpieczonych. Natomiast do polubownego rozstrzygania sporów wynikających z umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą z branży telekomunikacyjnej powołany został Stały polubowny sąd konsumencki przy Prezesie Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Rozpatruje on także spory z zakresu usług pocztowych.

Tylko za zgodą drugiej strony

Niestety złożenie wniosku do sądu konsumenckiego nie daje gwarancji, że postępowanie polubowne w ogóle się rozpocznie. Zależy to również od drugiej strony, która na wyrażenie zgody ma tydzień czasu od dnia doręczenia jej odpisu wniosku wraz z wezwaniem do złożenia pisemnej odpowiedzi na wniosek. Odpowiedź przedsiębiorcy powinna zawierać oświadczenie, czy zgadza się on na rozstrzygnięcie sprawy przez dany sąd polubowny. W przypadku, gdy tego rodzaju odpowiedź nie nadejdzie lub będzie negatywna, sąd zwróci konsumentowi wniosek bez jego rozpatrzenia. Wówczas pozostanie już tylko możliwość procesowania się w sądzie powszechnym.

Niemniej jednak odmowom wzięcia udziału w postępowaniu polubownym przed sądem konsumenckim przy Inspekcji Handlowej towarzyszą nierzadko propozycje ugodowego zakończenia sporu kierowane bezpośrednio do konsumentów. Na tym etapie przedsiębiorcy widzą bowiem, że to nie przelewki i że prawdopodobnie kolejnym krokiem będzie pozew do sądu powszechnego.

Nie ma odwołania

Postępowanie przed sądem konsumenckim przebiega szybciej i sprawniej niż postępowanie przed sądem powszechnym. Większość spraw jest załatwiana jest w ciągu kilku pierwszych tygodni od złożenia wniosku.

Każda ze stron ma możliwość wyboru jednego arbitra orzekającego w sprawie z listy stałych arbitrów danego sądu. Trzecim arbitrem (tzw. superarbitrem) jest albo przewodniczący sądu, albo wyznaczony przez niego arbiter mający wykształcenie prawnicze. Rozprawa jest jawna i odbywa się bez względu na niestawiennictwo jednej lub obu ze stron.

Wyrok sądu konsumenckiego, a także ugoda przed nim zawarta, ma taką samą moc jak wyrok sądu powszechnego po jego uznaniu bądź stwierdzeniu wykonalności. Jednakże od wyroku takiego nie przysługuje odwołanie. Tylko w nielicznych i dość wyjątkowych przypadkach (np. gdy nie zachowano wymagań co do składu sądu polubownego) można żądać uchylenia wyroku sądu polubownego, składając skargę do sądu powszechnego.

Podstawa prawna: rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 25.09.2001 r. w sprawie określenia regulaminu organizacji i działania stałych polubownych sądów konsumenckich (Dz. U. nr 113, poz. 1214).

autor: Tomasz Konieczny