Jaki będzie realny koszt prądu w 2023 roku? Sprawdzamy, co wpływa na ceny

Prezentacja partnera

- Decyzja Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki dotycząca sprzedaży energii elektrycznej w taryfie G dla gospodarstw domowych na 2023 r. nie będzie miała istotnego wpływu na cenę netto energii elektrycznej dla większości gospodarstw domowych w Polsce. Zgodnie z decyzją rządu o zamrożeniu cen prądu dla odbiorców w gospodarstwach domowych, ceny netto sprzedawanej energii w przyszłym roku zostaną utrzymane na poziomie z 2022 r. - do wysokości limitów zużycia wyznaczonych w ustawie. W przyjętych limitach mieści się zużycie energii zdecydowanej większości gospodarstw domowych w Polsce - tłumaczy Wojciech Dąbrowski, prezes Rady Zarządzającej Polskiego Komitetu Energii Elektrycznej, prezes Zarządu PGE Polskiej Grupy Energetycznej.

Rola Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w dużej mierze polega na ochronie interesów wszystkich uczestników rynku. Nie tylko odbiorców energii elektrycznej, ale również jej sprzedawców. Z jednej strony kluczowa jest więc analiza tego, czy interesy odbiorców są odpowiednio chronione przed ewentualnym nieuzasadnionym wzrostem cen. Z drugiej - czy nowe propozycje cenowe pokrywają koszty sprzedawców w uzasadniony sposób.

Warto mieć świadomość, iż w poprzednich latach ceny za energię elektryczną dla odbiorców indywidualnych były często niższe niż dla przedsiębiorstw i innych podmiotów. Zdarzały się ponadto sytuacje, gdy cena energii dostarczanej do gospodarstwa domowego była niższa od kosztów ponoszonych przez spółkę (czyli jej zakupu i dystrybucji). W praktyce oznaczało to, iż przedsiębiorstwa energetyczne dopłacały do sprzedawanej gospodarstwom domowym energii.

Co więcej, ceny energii pozostają mocno uzależnione od hurtowego rynku energii, funkcjonującego z kolei w ramach konkretnych przepisów - prawa krajowego oraz unijnego. Oznacza to, że w rzeczywistości wytwórcy oraz sprzedawcy energii nie mają wielkiego wpływu na jej cenę.

Przypomnijmy, że limit rocznego zużycia energii elektrycznej dla gospodarstwa domowego wynosi 2 000 kWh. Jeśli go nie przekroczymy, za zużyty prąd zapłacimy po cenach obowiązujących w 2022 r. Wspomniany limit jest wyższy dla gospodarstw z osobami z niepełnosprawnościami (do 2 600 kWh), ale też rolników, gospodarstw z Kartą Dużej Rodziny i seniorów, którzy odchowali co najmniej troje dzieci (do 3 000 kWh). Co jednak w momencie, gdy go przekroczymy?

- Przyjęte przez rząd rozwiązania zachęcają do oszczędzania, aby nie tylko zmieścić się w limitach i płacić mniej, ale również - by zmniejszać zużycie prądu, za co przewidziano premię w postaci obniżonych rachunków w 2024 r. - dodaje. Nie więcej niż 785 zł/MWh netto zapłacą natomiast samorządy, odbiorcy wrażliwi, odbiorcy użyteczności publicznej oraz małe i średnie przedsiębiorstwa.

Kontrakty terminowe to, w pewnym uproszczeniu, umowy, w których dwie strony ustalają sprzedaż konkretnego dobra na przyszłość, ale po już znanej cenie. W tym przypadku stronami będą: wytwórca energii (elektrownia) oraz jej sprzedawca (przedsiębiorstwo obrotu energią). Zdecydowana większość tego typu umów zawierana jest na Towarowej Giełdzie Energii - w oparciu o ściśle określone reguły.

Kontrakty terminowe są formą zabezpieczenia interesu obu podmiotów. Dlaczego? Ponieważ wytwórcy energii otrzymują precyzyjną informację o tym, ile energii sprzedadzą, mogą zatem zawczasu zabezpieczyć dostawy surowców.

Z kolei przedsiębiorstwa obrotu energią zyskują pewność, iż dostaną zamówioną ilość energii - możliwe staje się więc zawieranie umów z odbiorcami. Na kontraktach terminowych zyskują ponadto odbiorcy, którzy odpowiednio wcześniej wiedzą, ile zapłacą za prąd oraz że bez przeszkód dotrze on do ich domów.

Jak wyznaczana jest cena energii na rynku terminowym dowiesz się tutaj.

Innymi słowy, zawieranie kontraktów terminowych to przewidywanie kosztów produkcji energii. Przewidywanie, gdyż wpływa na nie wiele czynników, takich jak m.in. ceny surowców energetycznych (przede wszystkim węgla i gazu) czy koszty uprawnień co emisji CO2 w unijnym systemie EU ETS.

Warto dodać, iż zarówno koszty surowców, jak i uprawnień do emisji CO2 - w ostatnim czasie bardzo mocno wzrosły.

Obecnie najważniejszą kwestią jest wartość kontraktów terminowych na energię elektryczną na 2023 r. Podążająca za cenami surowców cena energii rośnie, a wahania na rynku w okresie dwóch lat sięgają nawet kilkaset proc. O jakich wzrostach mówimy?

Od ok. 500 zł/MWh do nawet 2500 zł/MWh. A każda zmienność to jednocześnie poważne wyzwanie dla przedsiębiorstw energetycznych. Dziś, średnia wartość kontraktów terminowych na energię elektryczną na 2023 r., krystalizuje się na poziomie ok. 1000 zł za MWh. To uśredniony koszt, ponoszony przez spółki obrotu kupujące energię na giełdzie.

Uzupełniająco, w zależności od zapotrzebowania na energię elektryczną, handel odbywa się także na tzw. rynku spotowym. Tutaj z kolei dochodzi do jeszcze większych wahań cen energii - o kilkadziesiąt procent w ciągu jednej doby.

Na czym dokładnie polega mechanizm "merit order" sprawdzisz tutaj, a animację obejrzysz tutaj. Cena zakupu energii na rynku spotowym ustalana jest według tzw. mechanizmu "merit order". Jeśli więcej energii produkowanej jest z najtańszych w danym czasie źródeł i im mniejsze jest zapotrzebowanie na energię, tym prąd na rynku spotowym jest tańszy. Mechanizm ten działa również w odwrotną stronę: im większe zapotrzebowanie, tym wyższe ceny. Warto dodać, iż obecnie do najtańszych należą jednostki wytwórcze OZE.

Na cenę prądu wpływa szereg nakładających się w ostatnich latach globalnych trendów gospodarczych. To m.in. popandemiczne ożywienie gospodarcze (zwiększenie zapotrzebowania na energię i surowce) oraz wojna w Ukrainie (wykorzystywanie przez Rosję energetyki jako narzędzia do wywierania presji gospodarczej i politycznej na państwa w naszym regionie geograficznym).

Mimo że na ceny energii elektrycznej każdy z nas wpływu nie ma, na jej zużycie jako konsumenci - jak tak. Im skuteczniej oszczędzamy, tym niższe rachunki otrzymamy i mniej zapłacimy. Dodatkową zachętą w tym zakresie jest wprowadzony przez rząd mechanizm, w efekcie którego wszystkie gospodarstwa domowe, które od października 2022 r. do końca 2023 r. zużyją przynajmniej o 10 proc. mniej energii niż w ostatnim roku - mogą liczyć na upust w cenie energii wynoszący również 10 proc. Podobna zachęta dotyczy też mikro, małych i średnich przedsiębiorców.

Dodatkowo Polski Komitet Energii Elektrycznej od jesieni 2021 r. realizuje kampanię "Liczy się energia". To cenne informacje, które pokazują, jak w łatwy sposób rozsądnie gospodarować zużyciem prądu.

Porady jak zmniejszyć zużycie prądu i mniej płacić za energię poparte opiniami ekspertów znajdziesz tutaj.

Prezentacja partnera