Jaki jest bilans brexitu? Trzy lata temu Brytyjczycy opuścili Unię Europejską
Dziś mijają trzy lata, odkąd Wielka Brytania oficjalnie opuściła Unię Europejską, a pomimo obietnic odnowy gospodarczej kraj boryka się z kryzysem kosztów utrzymania i krztuszącą się gospodarką. Pandemia i wojna na Ukrainie stały się kolejnymi z wyzwań, ale przedsiębiorcy twierdzą, że trudności w handlu są wynikiem brexitu, a wymierne korzyści wciąż okazują się nieuchwytne dla większości.
Od czasu referendum organizacja sondażowa YouGov regularnie pyta brytyjskie społeczeństwo: Czy z perspektywy czasu uważasz, że Wielka Brytania miała (ma) rację czy nie, głosując za opuszczeniem UE? W sierpniu 2016 roku 46 proc. badanych uważało, że była to słuszna decyzja, 42 proc. - że zła, natomiast 12 proc. nie umiało odpowiedzieć na to pytanie. Najnowszy sondaż z 19 stycznia 2023 r. pokazuje, jak bardzo się to zmieniło. Pozytywnie decyzję o brexicie ocenia dziś 34 proc. badanych, negatywnie - 54 proc. I tylko nieumiejących odpowiedzieć na to pytanie jest tyle samo - 12 proc.
Z innych badań wynika, że około 20 proc. tych, którzy głosowali za wyjściem z Unii dziś tego żałuje. Ale są też inni, którzy wciąż wierzą w długoterminowe korzyści tej decyzji. - Poczekajmy cierpliwie, trzeba zapewne 10 lat, byśmy zobaczyli pozytywne zmiany - mówi jeden z Brytyjczyków pytany na ulicy przez reportera AFP.
Z ekonomicznego punktu widzenia wyjście Wielkiej Brytanii z UE miało znacząco negatywny wpływ na brytyjski handel poprzez zmniejszenie ogólnej wielkości handlu i pogorszenie relacji handlowych z Europą, według oficjalnego organu nadzorującego wydatki publiczne kraju.
Prognoza gospodarcza i fiskalna Office for Budget Responsibility (OBR), opublikowana w listopadzie 2022 r. pokrywająca się zresztą z jesiennym oświadczeniem rządu, przewiduje, że brexit spowoduje, że intensywność handlu Wielkiej Brytanii będzie o 15 proc. niższa w dłuższej perspektywie niż gdyby Wielka Brytania pozostała w UE. Intensywność handlu jest miarą integracji danego kraju ze światową gospodarką.
Szczególnie trudno jest pozytywnie oceniać brexit, gdy nie można dostrzec jakichkolwiek korzyści z opuszczenia Unii Europejskiej. Kryzys kosztów utrzymania i recesja są odczuwane w Wielkiej Brytanii bardziej niż gdziekolwiek indziej, a ostatnie badania pokazują, że roczne wydatki na żywność w Wielkiej Brytanii są o 210 funtów wyższe w porównaniu z tymi sprzed 2 lat tylko z powodu brexitu. Gospodarstwa domowe o najniższych dochodach są najbardziej dotknięte.
Według OBR brytyjski PKB będzie o 4 proc. niższy w wyniku brexitu - jest to równoznaczne z około 100 miliardami funtów produkcji i 40 miliardami funtów dochodów publicznych utraconych każdego roku. Przedsiębiorstwa cierpią z powodu niższego eksportu do UE, niedoborów siły roboczej i wyzwań związanych z rekrutacją. Problemy te wpływają również na brytyjską publiczną służbę zdrowia, przy czym nowe badania Nuffield Trust wykazały, że niższa migracja z UE pogłębia braki kadrowe.
Z kolei Eurostar wini brexit i kolejki na granicach za puste miejsca w swoich pociągach. Przewoźnik został zmuszony do uruchomienia pociągów z dużą liczbą pustych miejsc między Londynem a miejscami docelowymi w Europie, aby zapobiec blokadom w punktach kontroli granicznej na swoich stacjach.
Operator pociągów, który jest kontrolowany przez francuski państwowy system kolejowy SNCF, powiedział, że brexit i brak urzędników granicznych wydłużył czas potrzebny do obsługi pasażerów odjeżdżających z londyńskiej stacji St. Pancras International, jak donosi Press Association powołując się na dyrektora generalnego Eurostar Gwendoline Cazenave. - W rezultacie niektóre usługi kursują z aż 30 proc. miejsc pustych - powiedziała Cazenave.
Krzysztof Maciejewski
