Jaki meldunek uprawnia do ulgi

Od 1 stycznia wystarczy zameldować się na pobyt stały na 12 miesięcy w mieszkaniu lub domu, by móc go później sprzedać bez podatku. Warunek: taki dom lub mieszkanie trzeba nabyć lub wybudować po 1 stycznia 2007 r. Kłopot w tym, że przepis o nowej uldze nie określa, czy zameldowanie musi nastąpić po 1 stycznia. Ministerstwo Finansów uważa, że tak.

Z takim poglądem nie zgadzają się eksperci podatkowi. Ich zdaniem z żadnego przepisu ustawy o PIT taki sposób liczenia okresu zameldowania nie wynika. Liczyć powinien się łączny okres zameldowania, niezależnie od tego, kiedy podatnik się zameldował. Ważne, by od zameldowania do sprzedaży upłynęło 12 miesięcy. Taka interpretacja jest korzystna dla podatników. Jest jednak mało prawdopodobne, by MF zgodziło się na nią bez wcześniejszej przegranej przed sądami administracyjnymi.

Warto zauważyć, że meldunek stał się po 1 stycznia 2007 r. podstawowym kryterium uprawniającym do korzystania z ulg podatkowych dotyczących nieruchomości.

Ważne
Aby skorzystać z ulgi meldunkowej, wynikającej z ustawy o PIT oraz ulgi mieszkaniowej przewidzianej w ustawie o podatku od spadków i darowizn, trzeba w mieszkaniu lub domu zameldować się na pobyt stały

Warunek taki dotyczy dwóch przypadków.
Po pierwsze, zwolnienia z 19-proc. PIT przy sprzedaży nieruchomości, gdy osoba dokonująca takiej transakcji zamelduje się w mieszkaniu lub domu na pobyt stały na co najmniej 12 miesięcy przed datą zbycia (tzw. ulga meldunkowa).
Po drugie, ulgi w podatku od spadków i darowizn, która polega na zwolnieniu z tego podatku osób, które otrzymały lub odziedziczyły nieruchomość, jeśli będą w niej zamieszkiwać po zameldowaniu się na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokonają jego zbycia przez pięć lat (ulga mieszkaniowa). O ile pierwsze zwolnienie jest nowe, o tyle w drugim przypadku, warunek meldunkowy z początkiem roku dodano do warunku zamieszkiwania.

Liczenie terminu..

Najpierw zajmijmy się nową ulgą meldunkową. Jak wspomniałam, przepisy nie precyzują, od którego momentu liczyć zameldowanie. Problem jest ważny, bo wiele osób mieszka i jest zameldowanych w mieszkaniach lub domach, które dopiero mają zamiar nabyć.

Krzysztof Ścipień, asystent BDO Numerica, zwrócił uwagę, że rozstrzygnięcie kwestii, od jakiego momentu należy liczyć okres zameldowania, tzn. od momentu nabycia sprzedawanej nieruchomości czy też od faktycznego zameldowania, jest o tyle istotne, że dla podatników bardziej korzystne jest liczenie tego okresu od faktycznego zameldowania. Wątpliwości zrodziła wypowiedź MF, które w odpowiedzi na interpelację poselską stwierdziło, że okres 12-miesięcznego zameldowania może być liczony jedynie od 1 stycznia 2007 r.

- W takim przypadku należy odwołać się do wykładni celowościowej art. 21 ust. 1 pkt 126 ustawy o PIT, z której wynika, że przepis ten w żadnej mierze nie pozbawia prawa do zwolnienia z podatku dochodowego w wypadku zameldowania przed nabyciem lokalu. Ponadto w ustawie wprowadzającej ulgę meldunkową brak jest przepisów, które wskazywałyby, że okres ten biegnie właśnie od dnia jej wejścia w życie - dodał Krzysztof Ścipień.

Również Marcin Zimny, prawnik w CMS Cameron McKenna, nie zgadza się ze stanowiskiem ministerstwa.

- Oczywiście, aby zwolnienie miało zastosowanie, nieruchomość trzeba nabyć po 1 stycznia 2007 r. Jednak okres zameldowania powinien być liczony od momentu faktycznego zameldowania, a nie nabycia nieruchomości. Oznacza to, że osoba, która zameldowała się w lokalu mieszkalnym przykładowo 10 stycznia 2006 r., ale nabyła go dopiero 5 stycznia 2007 r., może skorzystać ze zwolnienia sprzedając lokal 5 marca 2007 r. W takiej sytuacji warunek 12 miesięcy zameldowania został spełniony - argumentował Marcin Zimny... sprawia trudności

Część ekspertów zwraca jednak uwagę na ryzyko, jakie stwarza niezastosowanie się do stanowiska resortu finansów. Jak wyjaśnił Rafał Garbarz, manager Ernst & Young, regulacje dotyczące zwolnienia nie precyzują wyraźnie, czy aby z niego skorzystać, zameldowanie powinno być liczone od dnia nabycia nieruchomości (nie wcześniej niż 1 stycznia 2007 r.), czy też można uwzględnić okres przeszły.

- W rezultacie istnieje wątpliwość, czy przy stosowaniu zwolnienia w przypadku sprzedaży nieruchomości nabytej w 2007 roku uwzględniać zameldowanie na pobyt stały przed datą nabycia, tj. również przed 1 stycznia 2007 r. - zastanawiał się Rafał Garbarz.

Jego zdaniem odpowiedź ministerstwa na interpelację poselską prezentuje odmienne stanowisko i dlatego należy przypuszczać, że stosowanie korzystnego dla podatnika podejścia będzie wiązało się z ryzykiem zakwestionowania przez władze podatkowe.

Zameldowanie na pobyt stały..

Od faktu zameldowania zależy także zwolnienie dla nieruchomości otrzymanych w spadku lub darowiźnie. Jak tłumaczyła Ewa Bujalska, doradca podatkowy w Kancelarii Prawnej White & Case, na podstawie przepisów obowiązujących do końca 2006 roku przychód uzyskany ze sprzedaży nieruchomości nabytej w ten sposób był zwolniony z opodatkowania bez konieczności spełnienia warunku sprzedaży nieruchomości po upływie pięciu lat od daty nabycia. Od tego roku podatnik może skorzystać ze zwolnienia, wówczas gdy spełni jeden z warunków - dokona zbycia nieruchomości po upływie pięciu lat od daty darowizny lub spadku albo jeżeli przed datą zbycia był zameldowany na pobyt stały przez co najmniej 12 miesięcy.

- Nowa regulacja jest mniej korzystna, gdyż narzuca obowiązek stałego zameldowania jako warunek skorzystania ze zwolnienia. Jednocześnie na podstawie przepisów przejściowych dochód ze sprzedaży mieszkania w 2007 roku otrzymanego w drodze darowizny dokonanej przed tym rokiem będzie zwolniony z podatku bez konieczności zameldowania w tym lokalu - uważa Ewa Bujalska.

..ma potwierdzić zamieszkanie

W obecnym brzmieniu przepisów ustawy o spadkach i darowiznach jednym z warunków skorzystania z ulgi mieszkaniowej przy nabyciu nieruchomości jest konieczność zamieszkiwania po uprzednim zameldowaniu się na pobyt stały w nabytym lokalu przez okres pięć lat.

- Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy zmieniającej ustawę o spadkach i darowiznach zmiana miała na celu doprecyzowanie przepisów. Podczas prac parlamentarnych wskazywano, że fakt zamieszkania w lokalu jest niezwykle trudny do udowodnienia, szczególnie że zamieszkanie powinno być potwierdzone zameldowaniem, zgodnie z przepisami ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych - podkreśliła Ewa Opalińska, doradca podatkowy w Kancelarii Prawnej GLN.

Jednocześnie dodała, że w świetle dotychczas obowiązującego stanowiska organów podatkowych oraz sądów administracyjnych zameldowanie się w miejscu stałego lub czasowego pobytu jest tylko dowodem, że dana osoba dopełniła obowiązku meldunkowego.

- W tym kontekście trudno uznać, że zmiana eliminuje wszelkie wątpliwości w zakresie udowodnienia faktu zamieszkiwania. Jej skutkiem jest raczej zharmonizowanie przepisów ustawy o spadkach i darowiznach z przepisami ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych. W obecnym brzmieniu przepisów organy podatkowe będą nadal uprawnione do badania, czy oprócz stałego meldunku, korzystający z ulgi faktycznie w danym lokalu zamieszkuje - ostrzegała Ewa Opalińska.

Również Marek Gadacz, doradca podatkowy w PricewaterhouseCoopers, uważa, że intencją ustawodawcy przy takiej zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn było doprecyzowanie przepisu. Dotychczas podatnik korzystał ze zwolnienia, jeśli m.in. zamieszkiwał w nabytym lokalu lub budynku przez pięć lat. Jednocześnie nie było jasne, o jakie zamieszkiwanie ustawodawcy chodziło.Dodając warunek o zameldowaniu na pobyt stały, ustawodawca doprecyzował w pewien sposób to pojęcie.

- W myśl ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych osoby przebywające na stałe w Polsce są zobowiązane zameldować się w miejscu pobytu stałego. Zatem obowiązek meldunkowy mógł pojawić się niezależnie od przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn. W konsekwencji osoby, które nabyły lokal drogą darowizny lub spadku przed 1 stycznia 2007 r., w zasadzie nie muszą się meldować, żeby skorzystać ze zwolnienia, ale taka konieczność może wynikać z obowiązku meldunkowego - tłumaczył Marek Gadacz.

Jakie wnioski mogą wyciągnąć podatnicy z naszej analizy? Trzeba być ostrożnym, korzystając z tzw. ulgi meldunkowej i mieszkaniowej.

W pierwszym przypadku nie ma co liczyć na to, że urząd skarbowy fakt zameldowania będzie liczył od dokonania tej czynności. Raczej interpretacja przepisów pójdzie w kierunku wytycznych Ministerstwa Finansów - meldunek liczy się od momentu nabycia nieruchomości.

W drugim przypadku trzeba przygotować się na bardziej wnikliwą niż dotychczas kontrolę ze strony fiskusa. Organy podatkowe poza faktem zamieszkiwania w darowanym lub dziedziczonym mieszkaniu będą badać, czy dana osoba jest w nim również zameldowana.

Ewa Matyszewska