Koniunktura w przemyśle, budownictwie i handlu w lutym 2002 r.

Jest to wynikiem zarówno mniej pesymistycznych ocen sytuacji bieżącej jak i korzystniejszych przewidywań tej sytuacji na najbliższe miesiące. Negatywne oceny klimatu koniunktury zgłaszane są przez przedsiębiorstwa obu sektorów własności, w większym stopniu przez firmy publiczne.

W lutym wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w budownictwie oceniany jest lepiej niż w styczniu, ale nadal negatywnie i na poziomie wyraźnie niższym niż w analogicznym miesiącu poprzednich ośmiu lat. Na powyższe opinie ma wpływ nadal negatywnie oceniana sytuacja bieżąca przy pozytywnych prognozach sytuacji na najbliższe miesiące. Ogólny klimat koniunktury w przedsiębiorstwach prywatnych jest oceniany gorzej niż w firmach publicznych.

W lutym ogólny klimat koniunktury w handlu detalicznym oceniany jest mniej pesymistycznie niż w ubiegłym miesiącu, wyraźnie jednak gorzej niż w analogicznym miesiącu ośmiu poprzednich lat. Na sytuację taką wpłynęły mniej pesymistyczne niż w ubiegłym miesiącu oceny przewidywanej sprzedaży oraz sytuacji finansowej przedsiębiorstw, przy utrzymujących się negatywnych ocenach bieżącej sprzedaży i sytuacji finansowej.

1. Przemysł

W lutym wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w przetwórstwie przemysłowym kształtuje się na poziomie minus 12, nieco wyższym niż w poprzednim miesiącu. Wśród badanych przedsiębiorstw 18% sygnalizuje poprawę koniunktury, a 30% - jej pogorszenie. Pozostałe przedsiębiorstwa uznają, że ich sytuacja jest zbliżona do tej sprzed miesiąca. Ogólny klimat koniunktury jest oceniany znacznie gorzej w sektorze publicznym niż w prywatnym.

Ograniczenie bieżącego popytu w stopniu mniejszym niż przed miesiącem wynika z lepszych ocen popytu zagranicznego (oceny popytu krajowego nie zmieniły się). Oceny bieżącej produkcji są też negatywne, choć nie tak pesymistyczne jak miesiąc wcześniej. Przewidywania dotyczące kształtowania się przyszłego popytu są natomiast pozytywne, bardziej korzystne niż miesiąc wcześniej. W ślad za tym, bardziej optymistyczne są również przewidywania dotyczące produkcji. Zapasy wyrobów gotowych ocenia się nadal jako nadmierne, ich poziom jest nieco większy niż miesiąc wcześniej.

Bieżąca sytuacja w zakresie terminowego regulowania zobowiązań finansowych jest oceniana nieco mniej pesymistycznie, co jest związane z lepszymi możliwościami ściągania należności od kontrahentów. W najbliższych miesiącach przedsiębiorcy spodziewają się pogorszenia swej sytuacji finansowej, choć mniejszego w porównaniu z prognozą sprzed miesiąca. W nadchodzących trzech miesiącach przewiduje się dalsze redukcje zatrudnionych, przy czym skala zwolnień może być mniejsza niż przewidywano w ubiegłym miesiącu.

Ceny na wyroby przemysłowe mogą się nieznacznie obniżyć. Na ogólny klimat koniunktury w przemyśle składa się zróżnicowana sytuacja w poszczególnych jego działach. Negatywnej koniunktury nie odnotowują w lutym jedynie producenci: wyrobów celulozowo-papierniczych (wskaźnik plus 12 - wzrost o 10 punktów w stosunku do ubiegłego miesiąca) i chemikaliów (wskaźnik plus 1 - wzrost o 12 punktów). Najgorsze oceny formułują producenci: odzieży (wskaźnik minus 26 - wzrost o 9 punktów), maszyn i urządzeń (wskaźnik minus 25 - wzrost o 3 punkty), wyrobów z drewna (wskaźnik minus 24 - wzrost o 3 punkty), instrumentów medycznych, precyzyjnych i optycznych (wskaźnik minus 22 - spadek o 16 punktów), wyrobów z metali (wskaźnik minus 20 - wzrost o 7 punktów), metali (wskaźnik minus 20 - wzrost o 4 punkty), pozostałego sprzętu transportowego (wskaźnik minus 19 - wzrost o 4 punkty).

W kilku wybranych działach przemysłu sytuacja przedstawia się następująco.

Producenci wyrobów celulozowo-papierniczych oceniają klimat koniunktury pozytywnie, najlepiej wśród przedsiębiorstw przetwórstwa przemysłowego. Jest to wynikiem optymistycznych ocen zarówno bieżących jak i przyszłych dotyczących popytu i produkcji, dużo lepszych niż przedstawiono miesiąc temu.

Poziom zapasów wyrobów gotowych jest nadal uznawany za nadmierny w stosunku do potrzeb. Bieżące zdolności przedsiębiorstw do regulowania zobowiązań nie są oceniane negatywnie mimo nadal odczuwanych trudności w ściąganiu należności od kontrahentów. Przewidywania w tym zakresie charakteryzują się niewielkim optymizmem. Dyrektorzy tej grupy przedsiębiorstw zamierzają w najbliższych miesiącach obniżyć nieznacznie ceny na swoje wyroby. Skala zwolnień pracowników może się znacznie zmniejszyć w stosunku do prognoz formułowanych przed miesiącem.

Oceny koniunktury w przedsiębiorstwach produkujących chemikalia są pozytywne, lepsze niż przed miesiącem. Wynika to z bardzo korzystnych ocen prognostycznych dotyczących zarówno popytu jak i produkcji. Odpowiednie oceny bieżące są negatywne, gorsze niż miesiąc wcześniej. Utrzymuje się nadmierny poziom zapasów chemikaliów, większy niż w styczniu. Bieżąca sytuacja finansowa przedsiębiorstw jest oceniana niekorzystnie: w porównaniu z ubiegłym miesiącem większe są trudności z terminowym regulowaniem zobowiązań finansowych, a mniejsze - w ściąganiu należności od kontrahentów.

Prognozę przyszłej sytuacji finansowej charakteryzuje mniejszy pesymizm niż przed miesiącem. Skala zwolnień pracowników może utrzymać się na wysokim poziomie, zbliżonym do przewidywań sprzed miesiąca. Przewiduje się, że ceny na chemikalia mogą nieznacznie wzrosnąć.

Ogólny klimat koniunktury w przedsiębiorstwach produkujących tkaniny oceniany jest przez producentów mniej pesymistycznie niż miesiąc wcześniej. Spowodowane to jest korzystnymi ocenami przyszłej sytuacji. Bieżący popyt jest nadal oceniany negatywnie. Jednak na skutek bardziej korzystnych ocen dotyczących przyszłego popytu i produkcji producenci decydują się na rozszerzenie bieżącej produkcji.

Poziom zapasów tkanin nadal uznawany jest za nadmierny w stosunku do potrzeb. Sytuacja finansowa przedsiębiorstw jest oceniana negatywnie: nadal odczuwane są trudności dotyczące bieżącego regulowania zobowiązań, niezadowalające są też możliwości ściągania należności od kontrahentów. Przewidywania dotyczące sytuacji finansowej przedsiębiorstw charakteryzują się niewielkim optymizmem. Producenci tkanin zamierzają obniżyć ceny na swoje wyroby. Możliwe jest utrzymanie dotychczasowej skali zwolnień pracowników.

Producenci wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych nadal oceniają swoją koniunkturę negatywnie, choć lepiej niż w poprzednim miesiącu. Mniejsze są też ograniczenia bieżącego popytu i produkcji niż miesiąc wcześniej. Odpowiednie prognozy są bardzo korzystne. Nie ulega zmianie poziom nadmiernych zapasów wyrobów gotowych. Mniejsze są trudności w terminowym regulowaniu bieżących zobowiązań. Pozytywnie, choć gorzej niż przed miesiącem, oceniane są możliwości ściągania należności od kontrahentów.

Producenci przewidują, że ich sytuacja finansowa w najbliższych miesiącach będzie nadal niekorzystna, ale oceny te są mniej pesymistyczne niż przed miesiącem. W przedsiębiorstwach tej grupy można oczekiwać dalszych zwolnień pracowników, lecz na skalę mniejszą od prognoz formułowanych przed miesiącem. Możliwy jest też nieznaczny wzrost cen na wyroby z gumy i tworzyw sztucznych.

Koniunktura w przedsiębiorstwach produkujących artykuły spożywcze, napoje i wyroby tytoniowe jest oceniana negatywnie, lecz lepiej niż przed miesiącem.

Wpłynęły na to korzystne i dużo lepsze od przewidywań sprzed miesiąca, prognozy dotyczące popytu i produkcji, a także mniej pesymistyczne odpowiednie bieżące oceny. Większy niż w ubiegłym miesiącu jest poziom nadmiernych zapasów wyrobów gotowych. Zmniejszają się trudności zarówno w terminowym regulowaniu bieżących zobowiązań finansowych, jak i w ściąganiu należności od kontrahentów. Producenci tej grupy przewidują dalsze, choć niewielkie, pogarszanie się ich sytuacji finansowej w najbliższych miesiącach. Skala zwolnień pracowników może się zmniejszyć w porównaniu do prognoz z zeszłego miesiąca. Przewiduje się nieznaczny wzrost cen artykułów spożywczych, napojów i wyrobów tytoniowych.

Producenci mebli oceniają w lutym swoją koniunkturę mniej pesymistycznie niż miesiąc wcześniej. Spowodowane to jest głównie poprawą zarówno bieżących, jak i prognostycznych ocen dotyczących sytuacji finansowej przedsiębiorstw. W wyniku pogorszenia się negatywnych ocen bieżącego popytu producenci ograniczają bieżącą produkcję. Przewidywania dotyczące popytu charakteryzują się nieznacznym tylko optymizmem.

Powoduje to, że producenci przewidują jedynie niewielkie rozszerzenie przyszłej produkcji. Poziom zapasów wyrobów gotowych jest określany nadal jako nadmierny. Dyrektorzy przedsiębiorstw zamierzają przeprowadzić dalsze redukcje zatrudnienia, choć na mniejszą skalę niż przedstawiała prognoza w zeszłym miesiącu. Planują też nieznacznie obniżyć ceny na meble.

Znacznie mniej pesymistycznie niż przed miesiącem, oceniają w lutym swoją koniunkturę producenci wyrobów ze skóry. Wynika to z istotnie mniej pesymistycznych bieżących ocen popytu i produkcji, a także dużo lepszych odpowiednich przewidywań na najbliższe miesiące. Utrzymują się nadmierne zapasy wyrobów gotowych. Zwiększają się trudności zarówno dotyczące bieżącego regulowania zobowiązań finansowych, jak i ściągania należności od kontrahentów. Przewidywania dotyczące przyszłej sytuacji finansowej są znacznie mniej pesymistyczne niż przedstawione miesiąc temu. W nadchodzących miesiącach można oczekiwać nieco mniejszych zwolnień pracowników niż przewidywała prognoza sprzed miesiąca. Producenci zamierzają podnieść ceny na wyroby ze skóry.

Koniunktura w przedsiębiorstwach produkujących pojazdy mechaniczne, przyczepy i naczepy jest oceniana mniej pesymistycznie niż w zeszłym miesiącu. Wpłynęły na to lepsze oceny bieżącej sytuacji jak i przewidywanej na najbliższe miesiące. Odnotowywane ożywienie popytu wpływa na mniejsze ograniczenie bieżącej produkcji. Przewidywania dotyczące przyszłego popytu i produkcji charakteryzują się natomiast dużym optymizmem i są znacznie lepsze od ocen sprzed miesiąca.

Nadal występują znaczne trudności przedsiębiorstw w terminowym regulowaniu bieżących zobowiązań finansowych, choć są one mniejsze niż przed miesiącem. Możliwości ściągania należności od kontrahentów oceniane są natomiast wyraźnie pozytywnie. Najbliższe miesiące nie przyniosą poprawy sytuacji finansowej przedsiębiorstw. Skala zwolnień pracowników może ulec wyraźnemu zmniejszeniu w stosunku do prognoz sprzed miesiąca. Ceny na pojazdy mechaniczne, przyczepy i naczepy mogą natomiast wzrosnąć.

2. Budownictwo

Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w budownictwie kształtuje się w lutym nadal na poziomie ujemnym, choć wyższym niż w styczniu i wynosi minus 15. W przedsiębiorstwach prywatnych koniunkturę ocenia się gorzej niż w firmach publicznych.

Oceny bieżącego portfela zamówień na roboty budowlano-montażowe są negatywne, choć mniej pesymistyczne od ocen formułowanych miesiąc wcześniej, a przeciętny wskaźnik kształtuje się na poziomie minus 42. Przedsiębiorstwa prywatne i publiczne oceniają bieżące zamówienia na zbliżonym, ujemnym poziomie, w obu sektorach lepiej niż w ubiegłym miesiącu. Ogólna prognoza portfela zamówień na najbliższe trzy miesiące jest po raz pierwszy od sześciu miesięcy optymistyczna. Dotyczy to w dużo większym stopniu przedsiębiorstw publicznych.

Oceny bieżącej produkcji budowlano-montażowej są negatywne, choć mniej pesymistyczne od ocen sprzed miesiąca (odpowiedni wskaźnik kształtuje się na poziomie minus 53). Firmy prywatne oceniają bieżącą produkcję gorzej niż przedsiębiorstwa publiczne.

Prognozy dotyczące produkcji budowlano-montażowej są nadal negatywne, choć dużo mniej pesymistyczne niż miesiąc temu.

Bieżąca ogólna sytuacja finansowa przedsiębiorstw budowlano-montażowych jest nadal niezadowalająca, nieco gorsza od sytuacji sprzed miesiąca. Firmy prywatne oceniają ją gorzej niż przedsiębiorstwa publiczne.

W ciągu najbliższych trzech miesięcy można spodziewać się dalszego pogorszenia sytuacji finansowej przedsiębiorstw budowlanych, choć w nieco mniejszym stopniu niż prognozowano to w ubiegłym miesiącu. W firmach publicznych i prywatnych odpowiednie oceny kształtują się na zbliżonym poziomie.

W najbliższych trzech miesiącach przewidywany jest dalszy spadek cen realizacji robót budowlano-montażowych, w większym stopniu w przedsiębiorstwach prywatnych niż publicznych.

W konsekwencji pesymistycznych prognoz produkcji, firmy budowlano-montażowe nadal przewidują duży spadek zatrudnienia, choć na nieco mniejszą skalę niż wskazywały to prognozy z ubiegłego miesiąca. Przewidywania w tym zakresie jednostek sektora prywatnego są bardziej pesymistyczne od prognoz przedsiębiorstw sektora publicznego.

W ostatnich czterech miesiącach zmniejszał się systematycznie odsetek przedsiębiorstw nie napotykających na jakiekolwiek bariery w prowadzeniu działalności budowlano-montażowej. W lutym jedynie 0,5% jednostek prowadzi działalność nie odczuwając żadnych ograniczeń (w listopadzie odsetek ten wyniósł 2,8%). Największe trudności napotykane przez przedsiębiorstwa zgłaszające bariery związane są z niedostatecznym popytem, wymienianym przez około 83% jednostek zgłaszających bariery (w październiku 68%). Drugą co do znaczenia barierą odczuwaną przez przedsiębiorców jest konkurencja ze strony innych firm (w lutym sygnalizuje ją 71% przedsiębiorstw). Wyraźnie mniejszą barierą są w lutym warunki atmosferyczne.

W stosunku do oczekiwanego w najbliższym półroczu popytu około 33% przedsiębiorstw budowlanych ocenia swoje zdolności produkcyjne jako zbyt wysokie, 61% jako wystarczające, a 6% jako zbyt niskie. Opinie te są zbliżone do ocen wyrażanych przed miesiącem.

3. Handel detaliczny

W lutym wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w handlu detalicznym kształtuje się na poziomie minus 30 co oznacza niewielką poprawę w stosunku do ubiegłego miesiąca. Wśród badanych przedsiębiorstw 11% sygnalizuje poprawę koniunktury, a 41% - jej pogorszenie. Pozostałe przedsiębiorstwa uznają, że ich sytuacja nie uległa zmianie.

Jednostki sygnalizują nieco mniejsze niż miesiąc wcześniej ograniczenia bieżącej sprzedaży. Utrzymują się trudności w bieżącym regulowaniu zobowiązań finansowych. Notowany przez przedsiębiorstwa niedobór zapasów towarów jest nieznacznie większy w porównaniu z ubiegłym miesiącem. Oceny prognozy sprzedaży i przewidywanej sytuacji finansowej przedsiębiorstw są natomiast wyraźnie mniej pesymistyczne niż w ubiegłym miesiącu. Konsekwencją tego będzie widoczne zmniejszenie ograniczeń zamówień na towary. Przewidywany wzrost cen jest zbliżony do prognoz z ubiegłego miesiąca.

W stosunku do przewidywań z ubiegłego miesiąca może nastąpić niewielkie zmniejszenie skali zwolnień pracowników.

W poszczególnych grupach wielkości przedsiębiorstw sytuacja jest zróżnicowana. Najmniej pesymistyczne oceny koniunktury odnotowano w jednostkach największych o liczbie pracujących 250 i więcej osób. Wskaźnik ogólnego klimatu dla tej grupy przedsiębiorstw kształtuje się na poziomie minus 6 (minus 19 przed miesiącem).

Nadal najgorzej oceniają koniunkturę jednostki o liczbie pracujących do 9 osób (wskaźnik ogólnego klimatu wynosi w lutym minus 43 wobec minus 44 przed miesiącem).

W jednostkach o liczbie pracujących 250 i więcej osób bieżąca sprzedaż jest nadal oceniana negatywnie. Konsekwencją tego jest dalsze pogorszenie bieżącej sytuacji finansowej tej grupy jednostek.

Mniejszy jest poziom nadmiernych zapasów towarów. W najbliższych miesiącach w jednostkach tych oczekuje się dużego wzrostu sprzedaży. Prognozy sytuacji finansowej są także oceniane pozytywnie. W konsekwencji przewiduje się wzrost zamówień na towary. Przewidywane redukcje zatrudnionych w największych przedsiębiorstwach mogą być wyraźnie niższe w stosunku do ocen sprzed miesiąca. Skala wzrostu cen w marcu może być natomiast wyższa w stosunku do przewidywań ze stycznia.

W przedsiębiorstwach o liczbie pracujących do 9 osób, utrzymujące się negatywne, niskie oceny ogólnego klimatu koniunktury są konsekwencją ciągle pesymistycznych ocen bieżącej sprzedaży i sytuacji finansowej przedsiębiorstw.

Obserwuje się zwiększenie niedoboru zapasów w stosunku do wskazań sprzed miesiąca. Przewidywana sprzedaż oraz sytuacja finansowa przedsiębiorstw jest oceniana mniej pesymistycznie niż w ubiegłym miesiącu. W tej sytuacji przewidywane jest mniejsze niż prognozowano przed miesiącem ograniczenie zamówień na towary. Wzrost cen na produkty oferowane przez tę grupę przedsiębiorstw utrzyma się na poziomie zbliżonym do przewidywań z ubiegłego miesiąca. Przewidywana skala redukcji zatrudnienia będzie zbliżona do prognoz sprzed miesiąca i nadal zdecydowanie mniejsza niż w większych przedsiębiorstwach.

W poszczególnych branżach handlu detalicznego sytuacja jest także zróżnicowana. Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury jest mniej pesymistyczny w jednostkach wszystkich omawianych branż poza jednostkami branż: meble, rtv, agd, w których pozostaje na poziomie sprzed miesiąca. Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w jednostkach branży pojazdy mechaniczne przyjmuje wartość minus 24 wobec minus 39 w styczniu, w jednostkach branży żywność - wartość minus 29, wobec minus 34 w styczniu, w branżach: meble, rtv, agd - minus 41, w branżach: włókno, odzież, obuwie - minus 46 wobec minus 55 w ubiegłym miesiącu.

Wyraźnie mniej pesymistyczne niż miesiąc wcześniej oceny koniunktury w branży pojazdy mechaniczne są spowodowane lepszymi (choć nadal negatywnymi) ocenami bieżącej i przyszłej sprzedaży oraz sytuacji finansowej przedsiębiorstw. Jednostki tej branży sygnalizują poziom zapasów zbliżony do wystarczającego. Przyszłe zamówienia na pojazdy mechaniczne mogą być ograniczone w stopniu wyraźnie mniejszym w stosunku do prognoz z ubiegłego miesiąca.

Kierujący przedsiębiorstwami prognozują w marcu dalsze duże redukcje zatrudnienia, lecz na poziomie niższym w stosunku do przewidywań ze stycznia. Konsekwencją powyższej sytuacji może być w najbliższych miesiącach widoczne spowolnienie tendencji spadkowej cen sprzedawanych samochodów.

Mniej pesymistyczne oceny koniunktury w przedsiębiorstwach sprzedających żywność są spowodowane negatywnymi, choć lepszymi niż w styczniu ocenami przewidywanej sprzedaży oraz sytuacji finansowej przedsiębiorstw.

Bieżąca sprzedaż i sytuacja finansowa przedsiębiorstw są oceniane bardziej pesymistyczne niż w ubiegłym miesiącu. Jednostki sygnalizują niewielki wzrost niedoboru zapasów towarów. W tej sytuacji przewiduje się, że przyszłe zamówienia na towary będą ograniczone w mniejszym stopniu niż prognozowano miesiąc wcześniej. Kierujący przedsiębiorstwami zamierzają w marcu przeprowadzić redukcje zatrudnienia na skalę zbliżoną do prognozowanej w styczniu. Przewidywany wzrost cen może być nieco wolniejszy w stosunku do prognozowanego w ubiegłym miesiącu.

Utrzymujące się od miesiąca na zbliżonym poziomie negatywne oceny koniunktury w jednostkach branż: meble, rtv, agd są wypadkową gorszych ocen bieżącej sprzedaży oraz mniej pesymistycznych niż miesiąc wcześniej ocen przewidywań sprzedaży i sytuacji finansowej przedsiębiorstw. Sygnalizowany jest niewielki niedobór poziomu stanu zapasów. Na najbliższe miesiące przewidywane jest wyraźne zmniejszenie ograniczeń zamówień na towary. Przedsiębiorcy kierujący przedsiębiorstwami tych branż przewidują na marzec nieco mniejsze redukcje zatrudnienia w stosunku do prognoz ze stycznia. W nadchodzących miesiącach może nastąpić widoczne spowolnienie tendencji spadkowej cen na meble, rtv, agd.

Na mniej pesymistyczną niż przed miesiącem ogólną ocenę klimatu koniunktury w jednostkach branż: włókno, odzież, obuwie zasadniczy wpływ mają mniejsze ograniczenia przewidywanej sprzedaży oraz przyszłej zdolności do bieżącego regulowania zobowiązań finansowych. Bieżąca sprzedaż oraz sytuacja finansowa przedsiębiorstw w tych branżach są oceniane bardziej pesymistycznie w stosunku do wskazań z ubiegłego miesiąca.

Stan poziomu bieżących zapasów uznawany jest za wystarczający. Przyszłe zamówienia na towary mogą być ograniczone w stopniu znacząco mniejszym w stosunku do przewidywań z ubiegłego miesiąca. W marcu można także oczekiwać redukcji zatrudnienia na skalę nieco mniejszą niż prognozowano miesiąc wcześniej. W jednostkach tych branż może nastąpić spowolnienie tendencji spadkowej cen na sprzedawane towary.