Kto nie zobaczy, kto nie usłyszy programów nadawanych w MUX 8?

Plan kanałowy umożliwiający uruchomienie MUX 8 w postaci ogólnopolskiej sieci NTC w paśmie VHF (174-230 MHz) został uzgodniony w porozumieniu Genewa 2006 (GE-06).

Zgodnie z decyzją rezerwacyjną prezesa UKE z dnia 2 października 2015 roku, operator techniczny multipleksu MUX 8 musi zapewnić poziom sygnału umożliwiającego co najmniej odbiór stacjonarny (RPC1) na terytorium RP, na którym zamieszkuje co najmniej 95 proc. ludności. Powyższe oznacza, że poza zasięgiem sygnału MUX 8 może pozostać około 2-2,5 mln mieszkańców Polski.

Ponieważ decyzja rezerwacyjna określa minimum poziomu pokrycia sygnałowego MUX 8, zwolennicy NTC mają nadzieje, że operator techniczny MUX 8 znacząco zwiększy jego zasięg - wzorem MUX 3, którego zasięg wynosi 99,6 proc. (pokrycia ludnościowego).

Powszechnie dostępne na rynku oraz już użytkowane odbiorniki (zarówno telewizory, jak i tak zwane set-top-boksy) powinny się sprawdzić, ponieważ zgodnie z rozporządzeniem w sprawie wymagań technicznych i eksploatacyjnych dla telewizyjnych odbiorników cyfrowych (rozporządzenie ministra infrastruktury z 18 grudnia 2009 r. zostało zastąpione rozporządzeniem ministra administracji i cyfryzacji z 7 lipca 2015 r., które jednak nie zmieniło wymagań w tej kwestii) powinny one pracować w paśmie VHF (174-230 MHz), a więc umożliwiać odbiór MUX 8.

W nowych budynkach nie powinno być problemu, ponieważ zgodnie z rozporządzeniem ministra transportu i budownictwa w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, nowe budynki (tj. od początku 2013 r.) powinny być wyposażone w anteny i instalacje umożliwiające odbiór NTC w paśmie VHF (174-230 MHz). Ale już wiele spośród starszych budynków wielorodzinnych może nie posiadać odpowiedniej instalacji antenowej, a modernizacja istniejącej z reguły będzie stosunkowo kosztowna. Brak jest danych umożliwiających ocenę skali tego zjawiska.

Nie każdy widz w zasięgu MUX 8 będzie mógł odbierać sygnał przy pomocy anten odbiorczych, którymi obecnie dysponuje. Charakterystyka pasma MUX 8 sprawia, że na niektórych terenach objętych zasięgiem do odbioru sygnału z tego multipleksu potrzebna będzie antena o innej charakterystyce pasmowej, niż wymagana do odbioru sygnału z obecnych multipleksów.

Co więcej, z niektórych obiektów sygnał MUX 8 będzie nadawany z inną polaryzacją niż już istniejące multipleksy, a to zasadniczo oznacza konieczność rozbudowania instalacji o dodatkową antenę. Na szczęście, problem ten nie dotyczy całej sieci. Ponadto odbiór kanałów z MUX 8 będzie wymagał przestrojenia odbiornika i wyszukania nowych kanałów - co często dla niektórych osób, szczególnie starszych, może być dodatkowym problemem.

W tym zakresie widzowie nie napotkają żadnych problemów z tym związanych, ponieważ zgodnie z zaleceniem Sektora Telekomunikacji Międzynarodowego Związku Telekomunikacyjnego ITU, do kodowania sygnału wizji użyte będzie kodowanie H.264/AVC, zdolne do kodowania strumienia MP@L3 dla telewizji o standardowej rozdzielczości (SDTV) i HP@L4 dla telewizji o wysokiej rozdzielczości (HDTV). Powyższe zgodne jest z wzmiankowanym już rozporządzeniem ministra administracji i cyfryzacji w sprawie wymagań technicznych i eksploatacyjnych telewizyjnych odbiorników cyfrowych, w którym określono, że dekoder sygnału wizji powinien dekodować strumienie cyfrowe wizji zgodne z zaleceniem ITU-T H.264 z ograniczeniami określonymi w ETSI TS 101 154 cz. 5.7 dla odbiornika 25 Hz H.264/AVC zdolnego do dekodowania strumieni HP@L4 telewizji o wysokiej rozdzielczości (HDTV) oraz zdolnego do dekodowania strumieni MP@L3 telewizji o standardowej rozdzielczości (SDTV).

Dla odbiorców NTC, którzy wykorzystują urządzenia odbiorcze starszego typu (szczególnie STB), może tutaj wystąpić problem z odbiorem dźwięku. Zgodnie z decyzją rezerwacyjna operator techniczny MUX 8 zobowiązany jest do kodowania sygnału fonii w następujący sposób: E-AC-3 (Dolby Digital+) zgodnie z normą ETSI TS 102 366 V 1.1.1 z późniejszymi zmianami - Standard cyfrowej kompresji fonii /AC-3, Enhanced AC-3/).

Zgodnie cytowanym już rozporządzeniem, dekoder sygnału fonii powinien dekodować strumienie cyfrowe fonii zakodowane zgodnie z MPEG-2 Warstwa II zgodnie z ISO/IEC 13818-3 i ograniczeniami zawartymi w ETSI TS 101 154 cz. 6.1 oraz E-AC-3 zgodnie z ETSI TS 102 366 i ograniczeniami zawartymi w cz. 6.2 ETSI TS 101 154. Jednakże, jak wynika z praktyki, pewna liczba spośród starszych urządzeń nie wspiera standardu E-AC-3 (Dolby Digital+), a tylko MPEG-2 Warstwa II oraz AC-3 (Dolby Digital).

Wśród najstarszych generacji STB zdarzają się również takie, które nie wspierają nawet standardu E-AC-3. Dlatego do dzisiaj w DVB-T nadawcy nadają ciągle podstawową ścieżkę stereofoniczną zgodną z MPEG-2 Warstwa II. Należy przypomnieć, że jedna z prób wyłączenia w poprzednich latach emisji sygnału stereofonicznego w NTC skończyła się totalnym zamieszaniem i szybkim powrotem do emisji programów z MPEG-2 Warstwa II.

Dlatego też, mając również na uwadze minimalizację kosztów adaptacji instalacji oraz odbiorników dla MUX 8 i niezależnie od nakazanego decyzją rezerwacyjną systemu kodowania fonii, operator techniczny MUX 8 powinien (wzorem innych multipleksów) emitować dodatkowo dźwięk w standardzie MPEG-2 Warstwa II.

Zapraszam do dyskusji.

Wiesław Łodzikowski