Miasto pełne prawniczych błędów

Dobrze byłoby, gdyby urzędnicy, zanim zaczną pouczać innych, sami wpierw podszkolili się w obowiązującym prawie.

I tak, na przystankach autobusowych ustawiono plansze ze znakiem drogowym zakazu zatrzymywania się w tle oraz tekstem:

UWAGA: Zarząd Transportu Miejskiego przypomina, że parkując w tym miejscu, popełniasz wykroczenie WOBEC KODEKSU DROGOWEGO:

1. Art. 49 ust. 1 pkt 9 (zakaz zatrzymywania w odległości mniejszej niż 15 m od przystanku),
2. Art. 46 ust. 1 (postój powodujący utrudnienie ruchu drogowego).

Pomyśl chwilę

Zostawiając tu samochód, utrudniasz wysiadanie pasażerom autobusów, a siebie narażasz na mandat i inne kłopoty.

Powyższa informacja kłuje w oczy prawnika z kilku powodów. Parkując samochód w odległości mniejszej niż 15 m od przystanku autobusowego, nie popełnia się wykroczenia wobec kodeksu drogowego, lecz wykroczenie określone w art. 97 kodeksu wykroczeń (w zw. z art. 49 ust. 1 pkt 9 tzw. kodeksu drogowego). Wykroczeniem jest czyn określony w ustawie (w kodeksie wykroczeń lub ustawie szczególnej), a kodeks drogowy (ustawa - Prawo o ruchu drogowym) nie określa przepisów, które są wykroczeniami. Czyni to kodeks wykroczeń w rozdziale 11 (Wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji). Ten, kto wbrew zakazowi określonemu w art. 49 ust. 1 pkt 9 tzw. kodeksu drogowego parkuje pojazd w odległości mniejszej niż 15 m od słupka lub tablicy oznaczającej przystanek (a na przystanku z zatoką - na całej jej długości), popełnia wykroczenie z art. 97 kodeksu wykroczeń w zw. z art. 49 ust. 1 pkt 9 ustawy - Prawo o ruchu drogowym. Wykroczenie to zagrożone jest karą grzywny do 3000 zł albo karą nagany.

Bezprzedmiotowe jest więc powoływanie w informacji przepisu art. 46 ust. 1 tzw. kodeksu drogowego. Ma on bowiem charakter normy ogólnej (Zatrzymanie i postój są dozwolone tylko w miejscu i w warunkach, w których jest on z dostatecznej odległości widoczny dla innych kierujących i nie powoduje zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub jego utrudnienia). Jako taki, w wypadku parkowania w odległości mniejszej niż 15 m od przystanku zostaje on wyłączony przez przepis szczególny, jakim jest przepis art. 49 ust. 1 pkt 9 tegoż kodeksu.

Oznacza to, że bez względu na to, czy zaparkowanie w tym miejscu samochodu utrudnia ruch drogowy, czy go nie utrudnia, sprawca odpowiada na podstawie art. 97 kodeksu wykroczeń.

Za parkowanie samochodu w odległości mniejszej niż 15 m od słupka lub tablicy oznaczającej przystanek, a na przystanku z zatoką - na całej jej długości, funkcjonariusz uprawnionego organu (np. policjant lub strażnik Straży Miejskiej) może nałożyć grzywnę w drodze mandatu karnego w wysokości 100 zł (nie mniej i nie więcej). Wynika to z rozporządzenia prezesa Rady Ministrów z dnia 24 listopada 2003 r. w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń (Dz.U. nr 208, poz. 2023).

W tramwajach i autobusach Zarząd Transportu Miejskiego w Warszawie wywiesił plakaty z widokiem przekreślonej znakiem X butelki z płynem o nieokreślonej zawartości procentowej i następującym tekstem:

Zakaz spożywania alkoholu w środkach i obiektach komunikacji miejskiej

¦ Kto spożywa napoje alkoholowe wbrew zakazom, podlega karze grzywny.

Podstawa prawna - art. 14 ust. 1 pkt 4 oraz art. 431 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 147, poz. 1231 z późn. zm.).

¦ Za spożywanie napojów alkoholowych (w tym również piwa) w miejscach objętych zakazem, grozi grzywna w wysokości 100 zł.

Podstawa prawna - rozporządzenie prezesa Rady Ministrów z 24 listopada 2003 r. w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń (Dz.U. nr 208, poz. 2023 - zobacz skan).

Prawdą jest, że ten, kto spożywa napoje alkoholowe w środkach i obiektach komunikacji publicznej, popełnia wykroczenie określone w art. 431 ust. 1 w zw. z art. 14 ust. 1 pkt 4 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Wykroczenie to zagrożone jest karą grzywny do 5000 zł. Nie jest więc zgodna z prawdą informacja, że za spożywanie napojów alkoholowych (w tym również piwa) w miejscach objętych zakazem (a więc i w środkach oraz obiektach komunikacji miejskiej) grozi grzywna w wysokości 100 zł. Wskazanie jako podstawy prawnej powołanego rozporządzenia prezesa Rady Ministrów jest nieporozumieniem. Pozwala ono funkcjonariuszom uprawnionych organów (np. policjantom i strażnikom Straży Miejskiej) na nałożenie w drodze mandatu karnego grzywny w wysokości 100 zł (nie mniej i nie więcej). Nie oznacza to jednak, że wykroczenie to zagrożone jest karą grzywny tylko w tej wysokości. W wypadku niezastosowania postępowania mandatowego lub odmowy przyjęcia przez sprawcę mandatu karnego sąd może orzec za to wykroczenie karę grzywny w wymiarze od 20 zł do 5000 zł.

W obu opisanych przypadkach stołeczny Zarząd Transportu Miejskiego miał zamiar przypomnieć o obowiązujących przepisach i ostrzec o konsekwencjach niestosowania się do nich. Prezentowane w tym przedmiocie informacje powinny więc być w miarę pełne i wolne od prawniczych błędów.

Janusz Lewiński