Miniony tydzień - wydarzenia krajowe

Znikła największa niewiadoma (gdyż uzależniona od wyborców - mniej

przewidywalnych od polityków) procesu rozszerzenia UE. Wynik referendum

powinien pozwolić "15" na dotrzymanie kalendarza negocjacji, który zakłada ich

zakończenie z 10 krajami kandydackimi w grudniu tego roku oraz rozszerzenie

Unii w 2004 r. Jednakże nie należy zapominać o kolejnych trudnych punktach

programu rozszerzenia UE . środowej dyskusji parlamentu holenderskiego nad

rezolucją rządu tymczasowego o warunkowym przyjęciu 10 kandydatów do UE,

czy też trudnego szczytu UE w Brukseli, na którym oczekuje się zgody .15. na

przyjęcie nowych kandydatów do UE oraz ustalenia najbardziej drażliwej kwestii -

propozycji warunków finansowych członkostwa. W związku z tym, że występuje

duża niepewność czy Niemcy i Francja dojdą w tym tygodniu do kompromisu w

sprawie przyszłości Wspólnej Polityki Rolnej, od którego zależy czy wspólne

stanowisko .15. w sprawach finansowych na szczycie brukselskim zostanie

uzgodnione i przedstawione krajom kandydackim.

- We wrześniu ceny towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) wzrosły o

0,3% w stosunku do sierpnia br. Po raz pierwszy od lutego br. stopa inflacji w

skali rocznej wzrosła i wyniosła 1,3% (wobec 1,2% r/r w sierpniu br. i 4,3% r/r we

wrześniu ub. r.). Przyczynił się do niego przede wszystkim:

- sezonowy wzrost cen

żywności (zwłaszcza warzyw),

- wyższe ceny w kategorii .transport. (efekt

wyższych o 2,2% m/m cen paliw),

- wyższe opłaty za towary i usługi związane z

edukacją (o 0,3%).

Dane na temat wrześniowej inflacji wskazują, że wzrost rocznego wskaźnika CPI

był efektem przede wszystkim czynników o charakterze podażowym . wzrostu cen

żywności i cen paliw. W związku z październikową obniżką akcyzy na wyroby

spirytusowe oraz niższymi opłatami za połączenia międzynarodowe, roczny

wskaźnik inflacji w październiku spadnie poniżej 1% i ukształtuje się na poziomie

ok. 0,8%. Kształtowanie się rocznego wskaźnika inflacji w następnych miesiącach

będzie zależało zarówno od sytuacji na rynku ropy naftowej, jak i od ewentualnych

podwyżek czynszów, w wyniku uznania przez Trybunał Konstytucyjny za

niezgodne z Konstytucją przepisów ograniczających wzrost opłat za najem

mieszkań. W naszym bazowym scenariuszu zakładamy, że roczny wskaźnik

inflacji wyniesie na koniec roku około 1,4%.

- We wrześniu br. produkcja przemysłowa wzrosła o 8,4% w stosunku do

września ub.r. Wskaźnik produkcji przemysłowej oczyszczony z sezonowości

wzrósł w skali roku o 4,2%. Wśród przyczyn wzrostu wskaźnika produkcji

nieoczyszczonej z sezonowości wymienić należy:

- większą (wg statystyk GUS) o

jeden dzień liczbę dni roboczych we wrześniu br. w porównaniu z analogicznym

miesiącem ub.r.,

- zwiększenie popytu zagranicznego (głównie z Niemiec

Wschodnich) na polskie produkty, szczególnie z branży budowlanej będące

efektem naprawy zniszczeń wynikających z sierpniowej powodzi w Europie

Środkowej (podobny efekt odnotowano w przypadku sierpniowych danych nt.

produkcji przemysłowej w Niemczech Wsch.). Produkcja budowlano-montażowa

spadła we wrześniu o 6,1% r/r.

Oznacza to, że w III kw. br. zakończyła się recesja w sektorze produkcyjnym

trwająca od II kw. ub.r., a wg naszych szacunków wartość dodana przemysłu -

składowa PKB od strony podażowej, po raz pierwszy od sześciu kwartałów

osiągnie wartość dodatnią (ponad 2%). W efekcie w III kw. kontynuowany będzie

trend wzrostowy PKB, osiągając w tym kwartale poziom 1,2-1,3% wobec 0,8% w II

kw. br. Pomimo korzystniejszych od oczekiwań danych wrześniowych nie sądzimy

by dane te dawały podstawę do nadmiernego optymizmu odnośnie przyszłości.

Choć naszym zdaniem umiarkowane ożywienie w gospodarce w IV. kw. br. będzie

kontynuowane, to mniejsza niż w III kw. liczba dni roboczych (o 3) oraz

niepewność odnośnie perspektyw eksportu w kontekście ostatnich danych

wskazujących na pogorszenie się światowej koniunktury gospodarczej (w tym

gospodarki niemieckiej i pozostałych gospodarek strefy euro) skłania nas do

ostrożności w prognozowaniu wzrostu produkcji przemysłowej w kolejnych

miesiącach. 30% produkcji przemysłowej wysyłane jest za granicę, uważamy więc, że dalszy rozwój tendencji w

produkcji przemysłowej zależeć będzie od rozwoju sytuacji gospodarczej w strefie euro, w tym przede wszystkim w

Niemczech, odbiorcy 1/3 polskiego eksportu. Szacujemy, że w IV kw. produkcja przemysłowa wzrośnie o 2,4% r/r, a w

całym roku o 0,9% r/r.

- Ceny produkcji sprzedanej przemysłu wzrosły we wrześniu o 1% wobec analogicznego miesiąca ubiegłego roku, i okazały się niższe od średniej z rynkowych oczekiwań (oraz naszej prognozy), która wyniosła 1,2% r/r.

Odnotowano wzrost cen w przetwórstwie przemysłowym o 0,2% m/m oraz brak zmian w stosunku do września ubiegłego

roku. Podobnie jak w sierpniu, przyczynił się do tego wzrost cen w produkcji koksu i produktów rafinacji ropy naftowej (o

2,7% m/m), będący skutkiem wyższych notowań cen ropy naftowej w minionych miesiącach.

Potwierdza to nasze założenia o dużym znaczeniu czynników podażowych w kształtowaniu się indeksu PPI .

Uważamy,

że dotychczasowe wzrosty cen produkcji sprzedanej przemysłu wynikały przede wszystkim z osłabienia złotego w

czerwcu i lipcu br. oraz ze wzrostu cen ropy naftowej. Dlatego też sądzimy, że pozytywny wpływ rosnących cen na

sytuację finansową przedsiębiorstw będzie w najbliższych miesiącach ograniczony. Wyższe ceny będą rekompensowały

wzrost kosztów produkcji, nie będą natomiast prowadziły do wyraźnej poprawy rentowności firm.

Do końca roku oczekujemy wzrostu rocznego wskaźnika PPI do około 3%, do czego przyczyni się, poza wspomnianym już efektem kursowym oraz wzrostem cen ropy, także statystyczny efekt niskiej bazy odniesienia, a więc fakt, że w okresie październik . grudzień 2001 odnotowano deflację cen producentów w ujęciu rocznym.

- Wg danych wstępnych NBP, podaż pieniądza M3 we wrześniu spadła o 0,8% m/m i wyniosła 320,5 mld zł,

natomiast w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku była niższa o 1,6% (wobec -0,2% w sierpniu).

Odnotowano spadek depozytów i innych zobowiązań o 0,8% m/m, do czego przyczyniło się zmniejszenie depozytów

gospodarstw domowych o 1,3% m/m oraz o 5% r/r (wobec .3,4% r/r w sierpniu). Z drugiej strony odnotowano wzrost

należności o 0,9% m/m, na co złożył się wzrost kredytów dla gospodarstw domowych o 0,6% m/m oraz wzrost

należności od przedsiębiorstw o 1% m/m.

Opublikowane dane wskazują na utrzymanie się spadkowej tendencji rocznego tempa wzrostu zarówno podaży

pieniądza jak i depozytów gospodarstw domowych. W związku z brakiem wyraźnych bodźców do oszczędzania

oczekujemy, że w perspektywie najbliższych miesięcy dynamika depozytów gospodarstw domowych (m/m) będzie

utrzymywała się na niskim poziomie, natomiast w ujęciu rocznym odnotowane zostanie przyspieszenie tempa wzrostu w

tej kategorii. Będzie to jednak statystyczny efekt bazy, związany z masowym wycofywaniem oszczędności przez

gospodarstwa domowe w listopadzie 2001 roku.

- Wyniki koniunktury w przemyśle budownictwie i handlu wg GUS w październiku pogorszyły się w porównaniu z poprzednim miesiącem. Ocena ogólnego klimatu koniunktury w przemyśle jest w październiku nadal negatywna, nieco gorsza niż przed miesiącem, choć mniej pesymistyczna niż przed rokiem. Wynika to głównie z mniej korzystnych prognoz dotyczących kształtowania się popytu i produkcji w najbliższych miesiącach i negatywnie ocenianej sytuacji finansowej przedsiębiorstw. Na niewielkie pogorszenie ocen bieżącego popytu wpływają w większym stopniu

gorsze oceny popytu zagranicznego. W październiku wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w budownictwie jest oceniany negatywnie po raz pierwszy od siedmiu miesięcy, na poziomie niższym niż w październiku w latach 1993- 2000. Oceny obecnej i prognozy przyszłej sytuacji przedsiębiorstw pogarszają się. W październiku ogólny klimat

koniunktury w handlu detalicznym oceniany jest negatywnie, bardziej pesymistycznie niż w poprzednim miesiącu i

gorzej niż w analogicznym miesiącu ośmiu poprzednich lat. Na sytuację taką wpływają gorsze, negatywne oceny

sprzedaży oraz sytuacji finansowej przedsiębiorstw. Z kolei wskaźnik optymizmu konsumentów WOK obliczany

przez Ipsos-Demoskop wzrósł w październiku o 2 pkt. do 82 pkt. i po raz pierwszy wzniósł się powyżej poziomu z

początku 2001 r. Jednym z czynników, który przyczynił się do wzrostu wskaźnika jest spadek obaw przed utratą pracy,

co jednak może być krótkotrwałym efektem wakacyjnej poprawy na rynku pracy i w kolejnych miesiącach nastąpi spadek

WOK w efekcie odnotowanego we wrześniu wzrostu stopy bezrobocia.

W świetle ostatnich dobrych danych nt. produkcji przemysłowej i sprzedaży detalicznej październikowe pogorszenie

koniunktury może zwiastować wyhamowanie w IV kw. br. tempa ożywienia gospodarki, która wg naszych szacunków w

III kw. br. osiągnęła wzrost PKB 1,2%-1,3%.

- Zgodnie z naszymi przewidywaniami wrzesień był kolejnym miesiącem spadku zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw. Liczba zatrudnionych zmniejszyła się w skali podobnej jak przed miesiącem o .0,2% m/m i .3,9% r/r do 4864 tys. osób. Stopa bezrobocia wzrosła we wrześniu br. do 17,6% z 17,5% (po korekcie) w sierpniu br. Liczba bezrobotnych zwiększyła się o ponad 7 tys. do 3112,6 tys. osób. Bez prawa do zasiłku pozostało 83% bezrobotnych.

Do końca br. prognozujemy ciągły spadek przeciętnego zatrudnienia, łącznie w br. liczba zatrudnionych będzie niższa od ubiegłorocznej o ok. 5% r/r. Roczne tempo wzrostu wynagrodzeń w przedsiębiorstwach wyniesie w całym br. realnie ok.

2,0% wzrost r/r, chociaż wciąż presja płacowa będzie ograniczana przez wysokie bezrobocie i pesymistyczne

perspektywy rozwoju sytuacji na rynku pracy. Wydaje się, że nieco wyższy wzrost bezrobocia niż przewidywał min. J.

Hausner (17,5%) można wiązać z napływem tegorocznych absolwentów, mimo skorzystania do tej pory przez 60 tys.

osób z programu Pierwsza praca. Przyspieszenie dynamiki bezrobocia może nastąpić również w październiku, kiedy to

zarejestrują się zwalniani pracownicy oraz absolwenci, którym nie udało się kontynuować edukacji w br.

- Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw zwiększyło się we wrześniu br. o

2,2% do sierpnia br. oraz o 3,8% w skali roku, osiągając blisko 2302 zł..

Szacujemy, że dynamika funduszu nabywczego ludności (suma wynagrodzeń i świadczeń społ. po opodatkowaniu) utrzyma się do grudnia br. na niskim poziomie, co wpłynie na wyhamowanie tempa wzrostu spożycia indywidualnego.

- Po 3 kwartałach br. zaawansowanie wykonania deficytu budżetowego po wrześniu br. wzrosło do 74,4% z 68,3% po sierpniu (wobec 67,1% ostatecznego wykonania w ub. r. - po dwóch nowelizacjach). Dochody budżetu państwa wyniosły 21 października 2002 103,8 mld zł, co oznacza wykonanie ich w 71,5%. Były one o 1 mld zł wyższe niż rok wcześniej, co stanowi ok. 1%

wzrost nominalny. W warunkach porównywalnych, tzn. z wyłączeniem jednorazowych dochodów w ub.r. dochody

wzrosły o ok. 4,6 mld zł, tj. 4,7% nominalnie. Większość wpływów, podobnie jak w latach poprzednich pochodziła z

podatków pośrednich . VAT-u i akcyzy - wyniosły one 65,8 mld zł, co stanowi 63,4% wszystkich dotychczasowych

wpływów. Jednocześnie zaawansowanie wykonania tej pozycji jest wyższe niż w zeszłym roku i wynosi 72,1% w

porównaniu do 63,6% w ub.r. Dochody jednostek budżetowych w okresie I-IX 2002 r. liczone w warunkach

porównywalnych osiągnęły poziom 8,3 mld zł, czyli o 600,3 mln zł wyższy niż rok wcześniej, co oznacza nominalny

wzrost 7,8%, zaś realny 5,4%. Po stronie wydatkowej wykonanie wydatków budżetu w okresie styczeń-wrzesień wzrosło

z 68,6% o 3,5 pkt. proc. do poziomu 72,1%

- W pierwszym półroczu br. bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Polsce wyniosły 3,2 mld USD, wobec 3,26 mld USD rok wcześniej wg szacunków Państwowej Agencji Inwestycji Zagranicznych (PAIZ). Od początku lat 90-tych

łączna wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce obliczana przez PAIZ wyniosła 61,6 mld USD.

- Ministerstwo Skarbu Państwa (MSP) podpisało umowę sprzedaży niemieckiemu koncernowi RWE 85% akcji

zakładu energetycznego STOEN za sumę 1,5 mld zł. Ponadto MSP poinformowało, że przychody ze sprzedaży

STOEN-u zostaną przekazane w złotych. W pierwszych trzech kwartałach br. wartość środków z prywatyzacji, które

zasiliły budżet państwa wyniosła niecały 1 mld zł wobec zakładanych w budżecie na rok bieżący 6,6 mld zł.

- W okresie styczeń-sierpień 2002 deficyt handlowy wyniósł 9,3 mld USD wobec 9,5 mld USD rok wcześniej,

podał GUS. Eksport w okresie styczeń-sierpień 2002 wzrósł o 7,5% rok do roku do 25,3 mld USD. Import wzrósł o 4,7%

do 34,5 mld USD. 76% wywozu trafia do krajów UE, stamtąd też pochodzi 34,5% polskiego importu. Najszybciej w br.

rośnie eksport do Szwecji, Rosji, Danii i Francji.

- Wg opublikowanych w minionym tygodniu wyników głosowania na sierpniowym posiedzeniu RPP, za

obniżeniem stóp procentowych o 50 pkt. dla podstawowej stopy referencyjnej NBP i 100 pkt. dla stopy

lombardowej głosowali wszyscy członkowie RPP (z wyjątkiem nieobecnego D. Rosatiego).

Godna odnotowania jest jednomyślność RPP . dzięki zaskakującej zmianie zdania dotychczas najbardziej

zatwardziałego jastrzębia w RPP . M. Dąbrowskiego, który wg naszych danych ostatni raz głosował za obniżką stóp

procentowych we wrześniu 1998 r.

Analitycy PKO BP