Nie ignorować zaleceń

W Unii Europejskiej Rada ponosi odpowiedzialność za zapewnienie przestrzegania dyscypliny budżetowej przez państwa członkowskie. Może interweniować w określonych sytuacjach, na zlecenie Komisji Europejskiej. Nie zawsze tak się jednak dzieje. Komisja Europejska wniosła skargę do Trybunału wobec nieprzyjęcia przez Radę zalecanych przez nią decyzji oraz w stosunku do odmiennych wniosków przyjętych przez Radę.

Na mocy Traktatu WE została ustanowiona w Unii Gospodarczej i Walutowej procedura nadmiernego deficytu, której celem jest skłonienie, a w razie potrzeby przymuszenie danego państwa członkowskiego do zredukowania stwierdzonego deficytu. Główną odpowiedzialnością za zapewnienie przestrzegania dyscypliny budżetowej przez państwa członkowskie obarczono Radę, która może w takich sytuacjach interweniować na zlecenie Komisji Europejskiej.

Z wyroku Trybunału Sprawiedliwości

Trybunał uznaje za niedopuszczalną skargę Komisji Europejskiej w zakresie żądania unieważnienia nieprzyjęcia przez Radę decyzji wzywającej Niemcy i Francję do wykonania ich zobowiązań. Jednocześnie Trybunał stwierdza nieważność wniosków przyjętych przez Radę, w których to wnioskach Rada zawiesza procedury nadmiernego deficytu oraz zmienia zalecenia uprzednio wystosowane przez nią do każdego z tych państw członkowskich w sprawie obniżenia nadmiernego deficytu.

Na podstawie zalecenia Komisji Rada zdecydowała, że w Niemczech i Francji istniał nadmierny deficyt budżetowy. W związku z zaistniałą sytuacją przyjęła dwa zalecenia wyznaczające tym dwóm państwom członkowskim nieprzekraczalny termin dla przedsięwzięcia środków zmierzających do obniżenia nadmiernego deficytu. W związku z bezskutecznym upływem tych terminów Komisja zaleciła Radzie podjęcie decyzji stwierdzających, że ani Niemcy, ani Francja nie przyjęły w odpowiedzi na zalecenia Rady odpowiednich środków celem zredukowania ich deficytu budżetowego. Komisja zaleciła również Radzie wezwanie wspomnianych państw członkowskich do przyjęcia środków celem zredukowania ich deficytu budżetowego.

25 stycznia 2003 r. Rada przeprowadziła głosowanie nad zaleceniami przedstawionymi przez Komisję, ale wymagana większość głosów nie została jednak osiągnięta. Tego samego dnia Rada przyjęła w stosunku do każdego z zainteresowanych dwóch państw członkowskich wnioski, w których postanowiła zawiesić procedury nadmiernego deficytu w stosunku do Niemiec i Francji oraz wystosować pod adresem tych państw zalecenia zmierzające do obniżenia nadmiernego deficytu.

Komisja skarży Radę

27 stycznia 2004 r. Komisja wniosła do Trybunału Sprawiedliwości skargę wobec niewydania przez Radę zalecanych przez nią decyzji oraz w stosunku do przyjętych przez Radę wniosków.

We wniosku Komisja domagała się stwierdzenia nieważności nieprzyjęcia przez Radę, wbrew zaleceniom Komisji, z jednej strony, decyzji stwierdzających, że ani Niemcy, ani Francja nie przedsięwzięły odpowiednich środków w celu zredukowania ich deficytów budżetowych, z drugiej zaś strony, decyzji o wezwaniu tych dwóch państw członkowskich do wykonania ich zobowiązań.

W tym punkcie Trybunał uznał skargę za niedopuszczalną, stwierdzając, że nieprzyjęcie przez Radę decyzji zalecanych przez Komisję nie kreuje aktu prawnego zaskarżalnego w trybie skargi o stwierdzenie nieważności.

Komisja domagała się również stwierdzenia nieważności wniosków przejętych przez Radę, skoro zawierały one decyzje zawieszające procedury nadmiernego deficytu w stosunku do Niemiec i Francji oraz decyzje zmieniające zalecenia uprzednio wystosowane przez Radę do państw członkowskich w celu obniżenia ich nadmiernego deficytu.

W tym przypadku Trybunał orzekł o dopuszczalności skargi w zakresie, w jakim jest ona skierowana przeciwko wnioskom Rady, albowiem wnioski te zmierzają do wywołania skutków prawnych. W istocie zawieszają one toczące się procedury nadmiernego deficytu oraz zmieniają zalecenia przyjęte uprzednio przez Radę.

Zawsze w zgodzie z Traktatem

Trybunał stwierdził również, że Rada posiada uprawnienia ocenne w przedmiotowej materii, skoro ma ona prawo zmienić akt zalecany przez Komisję na podstawie odmiennej oceny odpowiednich danych ekonomicznych oraz terminarza obowiązującego dane państwo członkowskie. Zdaniem Trybunału, Rada nie może uwolnić się od zasad ustanowionych w Traktacie ani od zasad, które sama na siebie nałożyła w rozporządzeniu nr 1467/97. Trybunał podkreślił, że rozporządzenie ustanawia wyczerpujący katalog przypadków zawieszenia procedury nadmiernego deficytu. Może to nastąpić tylko wtedy, jeżeli dane państwo członkowskie podejmie środki w odpowiedzi na zalecenia lub wezwanie, wystosowane do niego przez Radę na mocy Traktatu. Trybunał przyznał, że zawieszenie może de facto wynikać także z tej okoliczności, że Rada wobec zaleceń Komisji nie osiągnęła większości głosów wymaganej dla przyjęcia decyzji.

W przedmiocie zmiany zaleceń przyjętych przez Radę w kwestii obniżenia deficytu Trybunał stwierdza, że skoro Rada uchwaliła owe zalecenia, nie może następnie ich zmienić bez nowej inicjatywy Komisji, która ma prawo inicjatywy w ramach procedury nadmiernego deficytu. W związku z powyższym Trybunał stwierdza nieważność decyzji podjętych przez Radę 25 listopada 2003 r.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 13 lipca 2004 r. w sprawie Komisja Europejska przeciwko Radzie, sygn. akt C-27/04.

Tomasz Pietryga