Nowelizacje ustaw są ukrywane

Jutro wchodzi w życie ustawa z dnia 23 czerwca 2006 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej. Nowelizacja zmienia 15 ustaw.

Ustawodawca nie pierwszy raz posłużył się techniką zmiany wielu aktów prawnych jedną ustawą. Tak zwane ustawy czyszczące czy dostosowujące zaczęły pojawiać się przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej w związku z dostosowaniem naszego prawa do prawa wspólnotowego.

Wówczas praktycy, na co dzień stosujący prawo, uważnie śledzili każdą ustawę, w której tytule pojawiało się określenie "oraz o zmianie innych ustaw".

W niektórych znowelizowanych 23 czerwca ustawach zmiany są tylko techniczne. Część aktów prawnych zmienia się jednak merytorycznie, a zmiany te są istotne. Zebranie w jednym akcie prawnym nowelizacji wielu ustaw może spowodować, że niektóre z nich umkną uwadze prawników. Stąd pomysł wszechstronnego przedstawienia zmian wprowadzonych ustawą.

Kodeks pracy

Zmienią się przepisy kodeksu pracy w zakresie informowania pracowników o warunkach zatrudnienia. W umowie o pracę - która nadal ma mieć formę pisemną - pracodawca będzie musiał zamieścić informację o tym, kto jest stroną takiej umowy. Dotychczas kodeks pracy tego nie wymagał. Wskazywał jednak, że pracodawca, zatrudniając nowego pracownika, musi informować go (nie później niż w ciągu 7 dni od zawarcia z nim umowy o pracę) w przekazanej mu informacji o warunkach zatrudnienia.

Przedsiębiorcy przyklejali więc lub przepisywali do takiego dokumentu przepisy kodeksu pracy. Teraz w takiej informacji będą mogli jedynie wskazać odpowiednie przepisy prawa o tym mówiące.

Nie zmienił się jednak zakres warunków zatrudnienia, o którym pracownik musi wiedzieć. Pracodawca nadal będzie musiał informować go o obowiązującej go dobowej i tygodniowej normie czasu pracy, a także o tym, jak często będzie mu wypłacać w ciągu miesiąca wynagrodzenie. Nie zmieniają się także zasady powiadomienia pracownika o wymiarze przysługującego mu urlopu wypoczynkowego ani o obowiązującej go długości okresu wypowiedzenia.

Pracodawca nie będzie jednak teraz mógł pominąć informacji przekazywanej nowo zatrudnionej osobie o układzie zbiorowym pracy, którym po przyjęciu do pracy zostanie objęta. Będzie musiał też powiadamiać wszystkich pracowników o zmianach takiego układu (nie później niż w ciągu miesiąca od wejścia w życie jego zmienionych postanowień). Gdyby z którąkolwiek z zatrudnionych w jego firmie osób chciał rozwiązać stosunek pracy, a wcześniej w jego przedsiębiorstwie zostałby zmieniony układ zbiorczy, to będzie musiał niezwłocznie zawiadomić o tym zwalnianego pracownika, ale nie później niż do dnia rozwiązania z nim umowy o pracę.

Pracodawca będzie miał też nowe obowiązki informacyjne w stosunku do osób skierowanych do pracy do kraju nienależącego do Unii Europejskiej. Będzie musiał bowiem powiadomić pracownika o warunkach jego powrotu do kraju. Dotychczas musiał powiadamiać go o świadczeniach przysługujących mu z tytułu skierowania do pracy za granicą m.in. o zwrocie kosztów przejazdu oraz zapewnienia zakwaterowania. Jeżeli będzie zmieniał takiemu zatrudnionemu warunki pracy, musi powiadomić go o tym na piśmie. W tym przypadku jednak może wskazać tylko numery odpowiednich przepisów prawa.

Musi przy tym pamiętać o tym, by informację taką przekazać pracownikowi niezwłocznie, nie później niż w ciągu miesiąca od dnia wejścia w życie tych zmian. W przypadku rozwiązywania z takim pracownikiem stosunku pracy, jeszcze przed dniem rozwiązania z nim umowy o pracę, będzie zobowiązany powiadomić go o ewentualnych zmianach jego dotychczasowych warunków zatrudnienia.

OPINIA

Bartłomiej Raczkowski
adwokat, partner w kancelarii Sołtysiński, Kawecki & Szlęzak

Korzystną zmianą w kodeksie pracy jest wyraźne zezwolenie na informowanie pracowników o najważniejszych warunkach zatrudnienia poprzez odniesienie do odpowiednich przepisów prawa. Dotychczas przepisy nie precyzowały, czy informacja poprzez odniesienie się do przedmiotowych przepisów jest wystarczająca, czy też należało do informacji przekazywanej pracownikowi przepisy te kopiować czy też załączać. Nowelizacja jednocześnie rozszerza zakres obowiązkowej informacji oraz precyzuje, że odpowiednia informacja powinna być przekazywana pracownikom również w przypadku zmiany warunków zatrudnienia. Zmiany dotyczą także zakresu oraz sposobu informowania pracowników kierowanych do pracy za granicą (art. 291 k.p.) o niektórych warunkach skierowania. Przy okazji wspomnę, że przepis ten budzi wątpliwości właśnie przez użycie sformułowania "skierowanie". Jego znaczenie nie jest jasne - czy chodzi o delegację w zagraniczną podróż służbową czy skierowanie poprzez czasową zmianę miejsca pracy? Informacje, które stają się obowiązkowe, a które nie były wymagane według dotychczasowych przepisów, należy przekazać pracownikom w terminie miesiąca od wejścia w życie noweli.



Egzekucja administracyjna

Wprowadzone zmiany dotyczą tytułów wykonawczych wystawianych na potrzeby współpracy międzynarodowej w zakresie dochodzenia należności pieniężnych. Mają one umożliwić aktualizację tytułów wykonawczych. W większości państw członkowskich Unii Europejskiej zagraniczny tytuł wykonawczy stanowi podstawę prowadzenia egzekucji na terenie państwa udzielającego pomocy. Obecnie kierowane tytuły do wykonania na terenie państwa członkowskiego dezaktualizują się, głównie co do kwoty odsetek za zwłokę. Kwota odsetek podawana jest bowiem na dzień wystawienia tytułu.

W efekcie możliwość odzyskania odsetek w ramach udzielonej przez inne państwo pomocy w egzekucji wymaga obszernych wyjaśnień organu wnioskującego o egzekucję w zakresie różnic między kwotą odsetek zawartych w tytułach wykonawczych a kwotami wskazanymi we wniosku o pomoc.

Dlatego też nowelizacja zobowiązuje polskich wierzycieli chcących skorzystać z pomocy innych państw członkowskich do aktualizacji tytułów wykonawczych. Zawiera także delegacje dla ministra właściwego do spraw finansów publicznych do określenia trybu postępowania wierzycieli i organów egzekucyjnych przy korzystaniu z pomocy obcego państwa, wzorów tytułów wykonawczych oraz wzorów wniosków o udzielenie informacji.

OPINIA

Feliks Zedler
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Zmiany w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, w związku z implementacją unijnych dyrektyw do polskiego systemu prawnego, to tylko przepisy wykonawcze. Egzekucja będzie prowadzona, jak do tej pory, według przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. To jest jakby wtłoczenie - bo w Europie są różne tytuły administracyjne i różna jest egzekucja administracyjna - dostosowanie do polskich warunków. Tak więc nie robi to żadnej rewolucji w postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Nie będzie to miało bezpośredniego przełożenia na egzekucję, a jedynie ułatwi jej wykonanie.



Radiofonia i telewizja

Nowelizacja dotyczy przerywania audycji w celu nadawania reklam lub telesprzedaży. Zgodnie z przepisami unijnymi (Dyrektywa Rady 89/552/EWG), jeżeli audycja jest przerywana w celu nadania reklamy lub telesprzedaży, okres między kolejnymi przerwami powinien wynosić co najmniej 20 minut w programie telewizyjnym, a w radiowym co najmniej 10 minut. Przepis ten nie dotyczy jedynie audycji składających się z niezależnych części, programów sportowych lub innych podobnych sprzedaży.

Nasza ustawa o radiofonii i telewizji z zasady 20 minut wyłączyła także filmy fabularne i filmy telewizyjne. Komisja Europejska sygnalizowała, że jest to niezgodne ze wspomnianą dyrektywą. Nowela usuwa tę niezgodność. Jednocześnie zmiany nie będą miały wpływu na częstotliwość przerywania filmów reklamami. W tym zakresie obowiązuje niezmieniony art. 16a ust. 4 ustawy, zgodnie z którym filmy fabularne i telewizyjne, trwające ponad 45 minut, mogą być przerywane w celu nadania reklam lub telesprzedaży raz podczas każdego okresu pełnych 45 min.

OPINIA

Juliusz Braun
były członek Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji

Implementacja dyrektywy, która określa, że audycje telewizyjne mogą być przerywane w celu nadania reklam nie częściej niż co 20 minut, nieco zmieniła i doprecyzowała polskie przepisy w tym zakresie - szczególnie jeśli chodzi o filmy. Jest to kwestia bardzo istotna z punktu widzenia konsumenta, aby nie przerywać za często tego, co w danym momencie ogląda. Z punktu widzenia uczciwej konkurencji ważne jest też to, aby wszystkich nadawców telewizyjnych obowiązywały te same zasady. To jest system europejski, który częściowo już funkcjonował w Polsce, ale dopiero od niedawna jest to doprecyzowane.



Napoje spirytusowe

Zgodnie z nowelą oznaczenie napoju spirytusowego oznakowaniem "Polish Vodka/Polska Wódka", będzie możliwe jedynie dla napojów spirytusowych wyprodukowanych z ziemniaków i zboża. Na podstawie dotychczasowych przepisów ustawy o napojach spirytusowych znakowanie określeniem "Polish Vodka/Polska Wódka" wódek produkowanych na terytorium Polski było możliwe także w stosunku do wódek wyprodukowanych z innych niż ziemniaki i zboża surowców rolniczych.

OPINIA

Leszek Chyła
Przedsiębiorstwo Przemysłu Fermentacyjnego AKWAWIT

Nowe przepisy ustawy o napojach alkoholowych doprecyzowały przede wszystkim definicję alkoholu etylowego rolniczego, który jest wykorzystywany jako podstawowy składnik wódek produkowanych w naszym kraju. Przede wszystkim minimalna moc alkoholu według objętości musi wynosić 96 proc. i nie może być wykrywalny w nim smak surowca, z którego jest wytworzony. Ta ostatnia zmiana jest trochę zaskakująca. Różne typy wódek charakteryzują się różnymi walorami smakowymi, tymczasem ustawodawca zmierza do ich ujednolicenia.



Prawo upadłościowe i naprawcze

Nowelizacja dotyczy obowiązków informacyjnych w stosunku do wierzycieli instytucji kredytowych mających oddział na terenie Polski. Zgodnie z nowymi przepisami wezwanie do zgłaszania wierzytelności przez wierzycieli zamieszkałych lub mających siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie członkowskim (EFTA) - stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym powinno zawierać nagłówek o treści: "Wezwanie do zgłaszania wierzytelności. Termin zgłoszenia", sporządzony we wszystkich językach urzędowych Unii Europejskiej oraz norweskim i islandzkim. Wezwanie powinno wskazywać termin zgłoszenia wierzytelności, skutki jego uchybienia, zawierać informację, czy wierzyciele posiadający wierzytelności uprzywilejowane lub zabezpieczone rzeczowo muszą dokonać zgłoszenia wierzytelności, a także określać obowiązek załączenia dowodów stwierdzających istnienie wierzytelności.

Do tej pory obowiązek informacyjny był jedynie realizowany przez umożliwienie wierzycielom dostępu do akt postępowania upadłościowego prowadzonych w sądach upadłościowych. Nowelizacja zmienia to, nakładając na syndyka obowiązek informowania, nie rzadziej niż co sześć miesięcy, wierzycieli, których miejsce zwykłego pobytu, miejsce zamieszkania lub siedziba znajdują się w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej lub w państwach członkowskich (EFTA) - stronach umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, o czynnościach podjętych w postępowaniu upadłościowym. Nowela ponadto wprowadza możliwość potrącanie wierzytelności z wierzytelnością upadłego, jeżeli takie potrącenie jest dopuszczalne według prawa właściwego dla wierzytelności upadłego.

OPINIA

Jan Wigliński
Prezes Legnicko-Świdnickiego Stowarzyszenia Syndyków

Syndycy zostali obciążeni dodatkowymi obowiązkami w stosunku do wierzycieli zamieszkałych w innych krajach UE. Musimy ich informować o wszystkich czynnościach podjętych w postępowaniu upadłościowym nie rzadziej niż raz na sześć miesięcy. W Polsce takich postępowań jest bardzo mało. Jeżeli już do nich dochodzi, to takie rozwiązanie podnosi znacznie jego koszty i jest to dodatkowe utrudnienie dla syndyków, którzy w większości nie władają kilkoma obcymi językami i muszą w wielu sytuacjach korzystać z pomocy tłumacza.



Obrót materiałami wybuchowymi i bronią

Główny obowiązek nałożony na przedsiębiorców dokonujących obrotu bronią dotyczy uzyskania zgody przewozowej i urzędowo poświadczonej kopii uprzedniej zgody przewozowej oraz urzędowo poświadczonej kopii decyzji o zwolnieniu - w przypadku jej wydania.

Zgoda przewozowa jest dokumentem wystawianym przez przedsiębiorcę państwa początkowego transakcji na każdorazowe przemieszczenie broni palnej poświadczonym przez właściwe władze tego państwa, zaświadczającym o wiarygodności tego przedsiębiorcy oraz o objęciu kontrolą przez to państwo tej transakcji albo poświadczonym przez przedsiębiorcę posiadającego decyzję o zwolnieniu. Natomiast uprzednia zgoda przewozowa jest dokumentem wystawianym przez przedsiębiorcę państwa docelowego transakcji na każdorazowe przemieszczenie broni palnej, poświadczonym przez właściwe władze tego państwa, zaświadczającym o wiarygodności tego przedsiębiorcy oraz o objęciu kontrolą przez to państwo tej transakcji.

Zmiany techniczne

Nowelizacje ośmiu z piętnastu ustaw (patrz ramka) mają charakter techniczny, porządkujący. Prawo Unii Europejskiej w zakresie implementacji prawa do porządku krajowego poszczególnych państw członkowskich wymaga zamieszczenia w krajowych przepisach powołania się na numer oraz adres publikacyjny dyrektyw. Sama zmiana przepisów nie jest więc wystarczająca. Stąd nowela wprowadza w tytułach ośmiu ustaw odnośniki informujące o dokonaniu w ich treści implementacji odpowiednich dyrektyw.

W ustawie Kodeks cywilny odnośnik nr 1 informuje, że kodeks dokonuje w zakresie swojej regulacji transpozycji Dyrektywy 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (dyrektywa o handlu elektronicznym). Samo dostosowanie przepisów kodeksu do tej dyrektywy nastąpiło w 2003 roku.

Podobnie w sposób techniczny nowela zmieniła pozostałe siedem ustaw.

Agnieszka Wyszomirska