Nowy gabinet bez władzy

Ten rząd chciałby pewnie wiele zrobić. Brak mu jednak politycznej legitymacji do podejmowania szybkich i konkretnych decyzji.

Po sześciu miesiącach sprawowania władzy PiS nie zapewnił rządowi silnego wsparcia (rząd Kazimierza Marcinkiewicza został powołany 31 października 2005 r.). Wybór Samoobrony na najważniejszego sojusznika oznacza, że plany realizacji reform gospodarczych, obiecanych przed wyborami, są coraz mniej realne.

Rząd dostał właśnie sygnał ostrzegawczy. Agencja ratingowa Standard and Poor?s obniżyła perspektywę ratingu Polski z pozytywnej do stabilnej.

- Zmiana odzwierciedla niepewność polityczną i niejasne perspektywy reform strukturalnych - podała agencja. Zwróciła uwagę, iż populistyczne plany reform społecznych zmierzają do powiększenia długu publicznego. To z kolei oddala nas od wejścia do strefy euro.

Na podwyższenie ratingu w niedalekiej przyszłości szanse są niewielkie. W przypadku realizowania populistycznej i niejasnej polityki fiskalnej ocena jeszcze spadnie. Podobnie będzie, jeśli doszłoby do nowych wyborów. Tymczasem wobec problemów ze sformowaniem koalicji taki rozwój sytuacji staje się coraz bardziej prawdopodobny. Oznaczałby jednak, że nawet te działania reformatorskie, które udało się rozpocząć, zostaną na długo wstrzymane.

Co zawdzięczamy rządowi Kazimierza Marcinkiewicza



Bez niższych podatków

ANALIZA W ostatnich miesiącach nie doszło do obniżenia podatków mimo wcześniejszych zapewnień, że takie obniżki będą. Ministerstwo Finansów opracowało co prawda projekty nowelizacji ustaw podatkowych. W przypadku ich uchwalenia niektóre obciążenia fiskalne mogą się obniżyć. Niestety, część podatników po wprowadzeniu zmian zapłaci więcej. Będą to np. ci, którzy obecnie korzystają z uproszczonych form rozliczeń (zapowiadana .jest likwidacja karty podatkowej i ryczałtu ewidencjonowanego). Nie wiadomo również, dla ilu podatników mogą faktycznie okazać się korzystne przewidywane zmiany amortyzacji. W takiej sytuacji trudno mówić o tym, że wkrótce dojdzie do zdecydowanego obniżania obciążeń podatkowych.

PROGNOZA Ministerstwo Finansów opracowało projekty, do których zgłaszanych jest wiele zastrzeżeń. Muszą one zostać jeszcze zaakceptowane przez rząd. Dopiero potem nad zmianami będzie pracował Sejm. Ponieważ projekty są obszerne, parlament będzie miał niewiele czasu na ich analizę. Niewykluczone więc, że prace nad przyszłorocznymi podatkami będą przebiegały w pośpiechu. Może więc dojść do uchwalenia niezbyt udanych regulacji.

OPINIA

Jeremi Mordasewicz
ekspert Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan

Przedsiębiorcy domagają się zmian m.in. w podatku od towarów i usług. W ciągu pół roku można było uchwalić nowelizację ustawy VAT. Do tego jednak nie doszło. Ministerstwo przedstawiło również propozycje zmian w innych ustawach podatkowych. Nie doprowadzą one jednak do istotnego obniżenia i uproszczenia podatków.

Not. K.T.

Szybsze sądy gospodarcze

ANALIZA Ministerstwo Sprawiedliwości ma przygotowanych kilka projektów ustaw, które mają na celu usprawnienie m.in. postępowań w sprawach gospodarczych i karnych. W życie weszła nowelizacja ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, która uprościła system opłat, a także uporządkowała przepisy, gromadząc je w jednym akcie prawnym. Jednym z priorytetów ministerstwa jest usprawnienie działania sądów gospodarczych. Cel ten ma być osiągnięty m.in. poprzez skrócenie czasu odpowiedzi na pozew czy też możliwość wydawania wyroków na posiedzeniu niejawnym.

PROGNOZA Zmiany idą w dobrym kierunku. Dzisiaj pytanie podstawowe brzmi: co zostanie z tych propozycji? Czy sądowe bariery przedsiębiorczości, na które narzekają przedsiębiorcy, zostaną rzeczywiście odrzucone w procesie legislacyjnym. Potrzeba też jest kontrola, aby system nie okazał się zbyt represyjny.

OPINIA

Prof. Marian Filar
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Pół roku rządów premiera Kazimierza Marcinkiewicza charakteryzowało się tym, że było dużo dymu i huku. Niektóre pomysły reformy wymiaru sprawiedliwości miały w sobie jądro racjonalności. Niektóre jednak były oderwane od realiów. Na przykład oczywiste jest, że w sprawach prostych należy przyśpieszyć postępowanie, ale nie w tak groteskowej formie jak sądy 24-godzinne. Nie znam takiego państwa, gdzie sąd orzekałby o trzeciej w nocy. Najgorsze jest to, że reformę systemu prawa usiłuje się robić bez udziału prawników, a wręcz ich atakując.

Not. MPS

Ochrona zdrowia

ANALIZA W exposé rządu premier Marcinkiewicz przedstawił pięć bardzo ogólnych założeń reformy systemu ochrony zdrowia. Do najważniejszych należą koszyk gwarantowanych świadczeń zdrowotnych i zwiększenie środków dla systemu (m.in. na poprawę sytuacji ekonomicznej pracowników medycznych). Na razie jednak resort zdrowia zamiast intensywnie pracować nad zmianami systemowymi, zajęty jest bieżącym łataniem dziur w budżecie: szuka pieniędzy na wypłatę 30-proc. podwyżek dla lekarzy i pielęgniarek.

PROGNOZA Resort zdrowia jest w bardzo trudnej sytuacji. Trudno bowiem połączyć reformę systemu (na jej efekty trzeba poczekać lata) z bieżącym gaszeniem pożarów. Może się okazać, że rząd nie będzie w stanie spełnić żądań protestujących lekarzy i pielęgniarek, jak też przeprowadzić niezbędnych zmian i reform.

D.S.

Sytuacja ekonomiczna

ANALIZA Gospodarka jest w dobrej kondycji, a tempo rozwoju utrzymuje się na wysokim poziomie. Jest to jednak efekt dobrej koniunktury, a nie pracy rządu. Prywatyzacja została wyhamowana, doszło do upolitycznienia rad nadzorczych i zarządów spółek, w których państwo ma udziały. Mimo to inwestorzy zagraniczni deklarują duże zainteresowanie Polską. Szacuje się, że w tym roku wartość zagranicznych inwestycji sięgnie 10 mld dolarów.

PROGNOZA Wydaje się, że gospodarka jest na tyle silna, iż polityczne zawirowania jej nie zaszkodzą. Decyzja o wejściu do rządu populistów nie ostudziła giełdy, a złoty osłabł tylko na krótko. Sygnałem o wzroście zagrożenia mogłoby być także odejście Zyty Gilowskiej ze stanowiska ministra finansów, która utożsamiana jest z zachowaniem dyscypliny budżetowej.

OPINIA

Rafał Antczak
ekspert Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych CASE:

Rząd będzie przedstawiał obecny wzrost gospodarczy jako własny sukces. Tymczasem gospodarka światowa znalazła się w okresie bardzo dobrej koniunktury, co w naturalny sposób przekłada się także na naszą sytuację. O tym, jak rzeczywiście jest świadczy ostatnia decyzja agencji Standard and Poors, która potraktowała Polskę tak, jak na to zasłużyła, obniżając perspektywę ratingu dla naszego kraju z pozytywnej do stabilnej. Ten kubeł zimnej wody pokazuje, że rząd nie zrealizował reform. Nie posunęliśmy się do przodu, stoimy. We współczesnym świecie to oznacza krok w tył.

Not. AW

Prawo gospodarcze

ANALIZA W Ministerstwie Gospodarki przygotowywana jest nowelizacja ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Nowelizacja zakłada m.in. możliwość zawieszenia przez przedsiębiorcę prowadzenia działalności gospodarczej, wprowadzenie sankcji dla przedsiębiorców, którzy nie mieliby uprawnień zawodowych przy prowadzeniu określonej działalności. Została już uchwalona i czeka na podpis prezydenta ustawa z 7 kwietnia 2006 r. nowelizująca prawo zamówień publicznych. Uproszczone w niej procedury związane m.in. z zamówieniami na usługi nieprzekraczające 137 tysięcy euro, roboty budowlane o wartości nieprzekraczającej 5 270 000 euro.

PROGNOZA Nowe przepisy ustawy o zamówieniach publicznych przyspieszą przebieg przetargów, usprawnią system odwoływania się wykonawców od rozstrzygnięć zamawiającego i zwiększą dostęp przedsiębiorców ubiegających się o zamówienia publiczne do środków unijnych.

OPINIA

Katarzyna Urbańska
Polska Konfederacja Pracowników Prywatnych

Nawet najlepiej znowelizowana ustawa o swobodzie działalności gospodarczej nie wyeliminuje wszystkich niedoskonałości w prawie gospodarczym. Ponadto większość barier utrudniających prowadzenie działalności gospodarczej i zwiększających nadmiernie koszty związane z prowadzeniem jej powstaje na styku tzw. ustaw okołoswobodowych. Mimo że mają one istotny wpływ na prowadzenie działalności gospodarczej, to są niespójne. Utrudnia to prowadzenie działalności przez przedsiębiorców oraz pozyskiwanie funduszy unijnych.

Not. ŁK

Bezrobocie

ANALIZA Wskaźnik bezrobocia w marcu tego roku spadł do poziomu 17,8 proc. z 18,0 proc. w lutym i styczniu. Rok wcześniej bezrobocie wynosiło 19,2 proc. Bez pracy jest 2,82 mln Polaków - o 230,5 tys. osób mniej niż w marcu 2005 roku. Mimo lekkiej poprawy sytuacji, Polska ma nadal najwyższy wskaźnik bezrobocia w krajach Unii Europejskiej.

PROGNOZA Bezrobocie będzie powoli maleć, bo gospodarka rozwija się w tempie około 5 proc. Wzrastają też inwestycje przedsiębiorstw. Dodatkowo sytuację na rynku pracy poprawia nasza akcesja do Unii Europejskiej. Około 0,5 mln Polaków pracuje w Wielkiej Brytanii i Irlandii, które otworzyły swe rynki pracy. Od poniedziałku dołączy do nich m.in. Hiszpania i Portugalia. Jednak do istotnego obniżenia wskaźnika bezrobocia, potrzebne są radykalne, systemowe reformy - obniżenie kosztów pracy, uelastycznienie stosunków pracy, zmniejszenie klina podatkowego, wydłużenie aktywności zawodowej Polaków.

B.M.

Adam Woźniak