Płaca minimalna zależna od regionu
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zastanawia się nad wprowadzeniem regionalnie zróżnicowanej płacy minimalnej. W odróżnieniu od obecnego systemu - centralnie wyznaczanej pensji minimalnej - nowe rozwiązanie ma pomóc w zmniejszeniu szarej strefy oraz stworzeniu nowych miejsc pracy.
Pomysłowi towarzyszą jednak istotne problemy. Nie wiadomo jakie kryteria do oceny płacy min wziąć pod uwagę. Po drugie poziom wynagrodzeń ma bardzo niski wpływ na wzrost zatrudnienia, więc pytanie czy zmiana się opłaca. Dodatkowo sceptyczni wobec tego rozwiązania są zarówno pracownicy reprezentowani przez Ryszarda Łepnika (OPZZ), jak i pracodawcy w osobie Jeremiego Mordasewicza (Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan).
Projekt budzi kontrowersje, ze względu na nieprzewidywalne skutki. Z jednej strony może obniżyć koszty pracy oraz stworzyć nowe miejsca pracy, głównie dla pracowników o niższych kwalifikacjach - dlatego zdobył akceptację eksperta rynku pracy z Banku Światowego.
Ale z drugiej strony, jak przekonują oponenci: pracodawcom nie będzie się opłacać przeniesienie produkcji do uboższych regionów, co więcej zmiana może doprowadzić do nieuczciwej konkurencji między firmami w regionach o większym bezrobociu.
Zanim projekt zostanie przygotowany MPiPS zamierza skonsultować go z pracodawcami i związkami zawodowymi. Jeśli rozwiązanie przejdzie to w przyszłości samorząd województwa mógłby decydować o tym ile będzie wynosić najniższa płaca, w związku z tym w niektórych regionach stawka może się obniżyć.
Płaca minimalna w UE
Pojęcie płacy minimalnej jest stosowana w 18 z 25 krajów członkowskich Unii Europejskiej. Termin ten nie funkcjonuje w wymiarze ogólnym jedynie w Niemczech, Austrii, Szwecji, Finlandii, Danii, we Włoszech oraz na Cyprze. Nie oznacza to jednak, iż kategoria ta w ogóle tam nie istnieje. Wartości płac minimalnych są ustanawiane w tych krajach w układach zbiorowych dla poszczególnych sektorów gospodarki (nie obowiązuje ustawowa, powszechna wysokość minimalnego wynagrodzenia).
Poziom płacy minimalnej wyznaczany jest głównie przez rządy poszczególnych krajów, po ewentualnych konsultacjach ze środowiskiem pracodawców. Wysokość tej płacy można ustalić, biorąc pod uwagę kilka kryteriów.
Francja ustala jej poziom na podstawie tzw. "koszyka wydatków", który uwzględnia produkty i usługi, odzwierciedlające podstawowe koszty życia.
W Portugalii natomiast, kategoria ta opiera się na relacji do przeciętnej płacy krajowej. Zgodnie z ogólnymi zaleceniami Rady Europy, wartość płacy minimalnej wynosi w tym kraju 68% przeciętnego wynagrodzenia brutto.
W innych krajach płaca minimalna zależy między innymi od: sektora i doświadczenia pracowników (Włochy), od wieku pracowników (Luksemburg, Wielka Brytania, Nowa Zelandia, USA, Chile), a także od liczby osób pozostających na utrzymaniu pracownika (Luksemburg).
Płaca minimalna kawał grosza
Według raportu Biura Statystycznego Eurostat, w styczniu 2005 roku, wysokości płac minimalnych w dwudziestu pięciu krajach Unii Europejskiej (UE25) zawierały się w przedziale od 116 do 1 467 EUR. Najniższa płaca minimalna w krajach dawnej piętnastki (UE15) oferowana jest w Portugalii i wynosi ona 437 EUR. Najwyższa jest wartość płacy minimalnej we wspomnianym już Luksemburgu 1467 EUR. Wysokie są także płace minimalne we Francji, Belgii oraz Holandii. Przekraczają one 1 000 EUR miesięcznie. Znacznie gorzej w porównaniach poziomu wynagrodzenia minimalnego wypadają państwa, które zostały członkami UE w 2004 roku.
Nowi członkowie wypadają blado:
Najwyższy poziom wynagrodzenia gwarantowanego ustawą występuje na Malcie - 557 EUR. Wysokie wynagrodzenie minimalne otrzymują także obywatele Słowenii - 490 EUR. Niezbyt wysokim poziomie kształtuje się płaca minimalna w Polsce - to zaledwie 205 EUR. Najniższą płacę gwarantują pracownikom mają: Słowacja - 167 EUR, Litwa -145 EUR, Estonia -172 EUR. Najniższe wynagrodzenie minimalne spośród wszystkich krajów UE, oferuje Łotwa - tylko 116 EUR.
Marcin Zabrzeski
