Poczta Polska zapłaci za spóźnione paczki

Podpisując umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych konsumenci otrzymują dokument potwierdzający ich prawa i jednocześnie informujący o obowiązkach obu stron. Wysyłając list, paczkę, pocztówkę - mimo braku formalnego dokumentu - również dochodzi do zawarcia kontraktu, na mocy którego operator pocztowy zobowiązuje się do dostarczenia przesyłki na określonych warunkach. Niestety jak pokazuje praktyka zarówno w pierwszym przypadku, jak i w drugim często dochodzi do ograniczania praw klientów i jednocześnie zmniejszania obowiązków świadczących usługi.

W lipcu ubiegłego roku - w związku z niekorzystnymi wynikami raportu Urzędu Komunikacji Elektronicznej dotyczącego jakości powszechnych usług pocztowych w Polsce - UOKiK wszczął postępowanie przeciwko Poczcie Polskiej. Zastrzeżenia Urzędu wzbudziło niedotrzymywanie terminów dostarczania przesyłek i listów.

Jako operator publiczny Poczta Polska jest ustawowo zobowiązana do świadczenia tzw. powszechnych usług pocztowych, m.in. przyjmowania i doręczania listów do 2 tys. gramów, paczek o wadze do 10 tys. gramów oraz realizowania przekazów pocztowych. Obowiązujące przepisy określają minimalną, procentową liczbę listów i przesyłek, które muszą zostać dostarczone przez Pocztę do adresata w określonym terminie - przykładowo co najmniej 80 proc. paczek pocztowych priorytetowych musi dotrzeć do odbiorcy już następnego dnia po nadaniu.

Na podstawie posiadanych informacji Urząd uznał, że w 2007 roku Poczta nie dotrzymywała określonych prawem minimalnych wskaźników terminowości w przypadku: listów priorytetowych dostarczanych następnego dnia po wysłaniu oraz wszystkich listów zwykłych, paczek priorytetowych i zwykłych. Prezes UOKiK uznała, że konsumenci mogli być narażeni na niedogodności w związku z niedostarczeniem przesyłek w określonym czasie. Poczta Polska musi zmienić kwestionowaną praktykę, na przedsiębiorcę została również nałożona kara w wysokości 6,6 mln zł.

Ponadto w ostatnich dniach Prezes UOKiK wydała cztery decyzje przeciwko przedsiębiorcom telekomunikacyjnym. Są one wynikiem kontroli regulaminów, umów oraz cenników stosowanych przez alternatywnych operatorów - prezentowanej w grudniu ubiegłego roku. Urząd stwierdził, że Toya, Aster, Dialog i Tele2 stosowały niezgodne z prawem postanowienia umowne niekorzystne dla konsumentów. Wszystkim spółkom Urząd nakazał zmianę kwestionowanych praktyk i nałożył na trzy ostatnie łącznie ponad 7 mln zł kary. Za szczególnie uciążliwe ze względów finansowych dla konsumentów UOKiK uznał zastrzeganie sobie prawa w umowie do pobierania opłat za ponowne włączenie usługi lub uruchomienie w pełnym zakresie po wcześniejszym jej wyłączeniu z powodu niezapłaconych rachunków. Przykładowo Dialog od swoich abonentów za wymienione czynności jednorazowo pobierał 61 zł, natomiast klienci spółki Toya ponosili opłaty w wysokości 35 zł. Zdaniem Urzędu niedozwolona jest praktyka podwójnego karania konsumenta za jedno przewinienie - regulując rachunek z opóźnieniem ponosimy już konsekwencje w postaci odsetek karnych. Obciążanie dodatkowymi sankcjami nie znajduje podstaw w obowiązujących przepisach.

Niezgodne z prawem jest także wymaganie przez spółkę Aster zapłacenia rachunku pomimo, że konsument go nie otrzymał. W praktyce, w związku z różnymi wysokościami opłat za rozmowy telefoniczne, trudno przewidzieć wysokość faktury, a tym samym uiścić należność bez jej fizycznego dostarczenia. Urząd zakwestionował również klauzulę ograniczającą odpowiedzialność spółki za nienależyte wykonanie umowy. Aster zastrzegała sobie w regulaminie, że konsumentowi przysługuje prawo do odszkodowania w związku z przerwą w dostawie usługi jedynie w przypadku, kiedy będzie ona trwała dłużej niż 48 godzin od momentu zgłoszenia awarii. Zdaniem UOKiK słabszy uczestnik rynku powinien zapłacić rachunek pomniejszony o kwotę adekwatną do całej przerwy, bez względu na jej długość.

Z kolei za niezgodne z prawem telekomunikacyjnym Prezes UOKiK uznała praktykę Tele2 - wymagania od klientów zwrotu przyznanej rzekomo ulgi w przypadku rozwiązania rocznej umowy przed upływem czasu, na jaki została ona zawarta. Spółka obciążała abonentów rezygnujących z umowy dodatkową, bezprawną opłatą tłumacząc, że pobiera jedynie należną jej kwotę wynikającą z wykorzystanej przez konsumenta ulgi. Zgodnie z prawem telekomunikacyjnym, jeśli konsument rezygnuje z kontraktu na czas określony to może zostać obciążony zwrotem przyznanych zniżek i bonifikat udzielonych w momencie zawierania kontraktu. Nie są jednak nimi pakiety darmowych minut w ramach abonamentu - jak miało to miejsce w przypadku Tele2.

Postanowienia zakwestionowane przez Urząd, z wyjątkiem stosowanych przez Tele2, są tożsame ze znajdującymi się już w Rejestrze klauzul niedozwolonych i stosowanie ich jest niezgodne z prawem. Prezes UOKiK nałożyła, za praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów, sankcje finansowe. Dialog będzie musiał zapłacić ponad 1,8 mln zł, Aster prawie 1,6 mln zł, a Tele2 blisko 4 mln zł. Na spółkę Toya nie została nałożona kara finansowa, ponieważ w trakcie postępowania dobrowolnie zobowiązała się do końca stycznia br. usunąć z regulaminu postanowienia kwestionowane przez Urząd i powiadomić o tym klientów.

Aster, Dialog i Tele2 mają przez sześć miesięcy publikować decyzję Prezesa UOKiK na swoich stronach internetowych. Ponadto muszą zamieścić dwukrotnie w dzienniku ogólnopolskim ogłoszenie zawierające sentencję decyzji. W przypadku spółki Tele2 obowiązkowi temu nadano rygor natychmiastowej wykonalności.

Decyzje nie są prawomocne. Przedsiębiorcom przysługuje prawo odwołania do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Prezes UOKiK przypomina, że nie rozstrzyga sporów pomiędzy klientami a przedsiębiorcami, ani nie rozpatruje reklamacji w sprawie niewłaściwie wykonanych umów. W przypadku usług pocztowych i telekomunikacyjnych konsumenci mogą uzyskać pomoc w Urzędzie Komunikacji Elektronicznej, który zajmuje się rozwiązywaniem sporów konsumentów z przedsiębiorcami poprzez mediacje, jak również przed działającym przy Prezesie UKE sądem polubownym. W przypadku spornej sytuacji z przedsiębiorcą lub wątpliwości związanych z zawarciem umowy pomocy udzielają miejscy i powiatowi rzecznicy konsumentów czy organizacje pozarządowe współfinansowane przez UOKiK - Federacja Konsumentów i Stowarzyszenie Konsumentów Polskich. Bezpłatne porady można uzyskać również pod numerem infolinii 0 800 800 008. O prawach konsumentów korzystających z różnego rodzaju usług informuje także poradnik UOKiK, dostępny na stronie www.uokik.gov.pl.