Podatek od sprzedaży prywatnego samochodu
Przy sprzedaży prywatnego samochodu w określonych sytuacjach podatnik będący osobą fizyczną uzyskuje przychód podlegający opodatkowaniu. Okres, w jakim przychód ten powstaje, oraz sposób ustalenia podstawy opodatkowania uzależniony jest od tego, czy samochód ten był składnikiem firmowego majątku w działalności gospodarczej prowadzonej przez tego podatnika.
Pobierz: program do rozliczeń PIT
• przychód przez sześć miesięcy
Przychód uzyskany ze sprzedaży prywatnego samochodu, który nigdy nie był wprowadzony do działalności gospodarczej, zaliczyć należy do źródła przychodów określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) ustawy o pdof, jakim jest odpłatne zbycie rzeczy. Jego wysokość wyznacza wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia (art. 19 ust. 1 powołanej ustawy). Jeżeli zatem podatnik poniósł wydatki związane ze sprzedażą tego samochodu, np. opłaty komisowe, koszty ogłoszeń prasowych - ustalając przychód ze sprzedaży, obniża cenę określoną w umowie o ich wartość, jako koszty odpłatnego zbycia.
Przychód ten jednak powstaje wyłącznie wówczas, gdy do sprzedaży dochodzi przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie samochodu. Początkiem biegu wskazanego okresu jest koniec miesiąca, w którym podatnik został właścicielem zbywanego auta. Dlatego dla powstania przychodu nie ma znaczenia m.in. data sprowadzenia pojazdu z zagranicy oraz data zarejestrowania go w Polsce.
• zaniżanie przychodu nieopłacalne
W sytuacji, gdy cena określona w umowie, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej określi ją w wysokości wartości rynkowej - dlatego nie opłaca się jej zaniżać. Ustalając "swoją cenę" organ weźmie pod uwagę m.in. ceny rynkowe samochodu tej samej marki, o tych samych parametrach technicznych i użytkowych, z uwzględnieniem w szczególności jego stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca sprzedaży. Jeżeli zaistniały okoliczności mające wpływ na obniżenie tej ceny, warto je wskazać w umowie (np. uszkodzenia auta, większy niż przeciętny przebieg pojazdu).
Gdy cena z umowy wzbudzi wątpliwości organu co do jej rzetelności, wezwie on strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn podania ceny niewspółmiernej do wartości rynkowej. Jeżeli nie odpowiedzą one na to wezwanie, organ może określić ją samodzielnie z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli będzie ona odbiegała co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi zbywający.
• koszt nabycia i poniesione nakłady
Podstawę do zapłaty podatku dochodowego stanowi dochód ze sprzedaży samochodu poza działalnością gospodarczą. Jest nim różnica pomiędzy przychodem uzyskanym ze sprzedaży samochodu a kosztem jego nabycia, zmniejszona o nakłady dokonane w czasie posiadania pojazdu (art. 24 ust. 6 ustawy o pdof).
Kosztem nabycia jest kwota należna zbywcy, czyli kwota wynikająca z faktury lub umowy zakupu samochodu, oraz koszty związane z jego zakupem. Z kolei do kosztów związanych z zakupem należą m.in. PCC zapłacony przy zakupie, podatek akcyzowy (jeżeli samochód został sprowadzony z zagranicy), opłata za tzw. pierwszy przegląd techniczny w kraju, tłumaczenie dokumentów, opłaty za tablice rejestracyjne oraz ubezpieczenie samochodu w drodze przed jego zarejestrowaniem.
Wśród nakładów poniesionych w trakcie posiadania samochodu wymienić należy wydatki na jego remont i ulepszenie (m.in. remont lub wymiana silnika, wartość prac blacharskich i lakierniczych, montaż instalacji gazowej). Nie należą do nich natomiast wydatki eksploatacyjne (np. wymiana oleju, zakup paliwa, bieżące badania techniczne, ubezpieczenie AC i OC).
Warto zadbać o udokumentowanie omówionych wydatków. Trzeba bowiem pamiętać, iż wydatki te obniżają podstawę opodatkowania, dlatego to po stronie sprzedającego leży obowiązek udowodnienia przed organem podatkowym ich wysokości oraz faktu poniesienia.
• kiedy zapłata podatku?
Z fiskusem nie trzeba rozliczać się natychmiast - obowiązek ten wypełniamy dopiero po zakończeniu roku. Omawiany dochód, jako opodatkowany według skali podatkowej, należy wykazać w rocznym zeznaniu, składanym w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym sprzedano samochód. W tym samym terminie należy uregulować podatek dochodowy z tego tytułu.
U osób fizycznych będących przedsiębiorcami samo wycofanie z działalności gospodarczej oraz przejęcie na potrzeby prywatne samochodu będącego środkiem trwałym, nie powoduje powstania przychodu z tego źródła. Do przychodów z działalności gospodarczej zalicza się bowiem, w przypadku środków trwałych ujętych w ewidencji i wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą, tylko przychody uzyskane z ich odpłatnego zbycia (art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy o pdof).
Przychód taki może natomiast powstać w określonych sytuacjach już po przekazaniu samochodu na potrzeby prywatne. Z art. 10 ust. 2 pkt 3 ustawy o pdof wynika, że stanie się tak, gdy samochód stanowiący środek trwały wycofany z działalności gospodarczej zostanie odpłatnie zbyty, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło wycofanie i dniem jego odpłatnego zbycia nie upłynęło 6 lat.
Przychód będzie stanowić wartość samochodu określoną na fakturze sprzedaży, natomiast koszt należy ustalić zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o pdof, czyli jako różnicę między jego wartością początkową a sumą dokonanych odpisów amortyzacyjnych. Tym samym koszt ten stanowić będzie jego niezamortyzowana wartość początkowa (nie wystąpi on przy samochodzie w pełni zamortyzowanym).
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm.)
autor: Agata Cieśla
Gazeta Podatkowa nr 22 (750) z dnia 2011-03-17