Polska jednak oparta na węglu
W najbliższych tygodniach powinny rozpocząć się konsultacje społeczne przygotowywanego w resorcie gospodarki projektu strategii dla górnictwa na lata 2007-2015. Jesienią ostateczną wersją dokumentu ma zająć się rząd - wynika z informacji ministerstwa.
- Zakładamy, że wsparciem dla realizacji strategii będzie znowelizowana ustawa górnicza. Czasu na jej uchwalenie jest niewiele, bo obecna ustawa obowiązuje tylko do końca roku. Wcześniej jednak przedstawimy projekt strategii partnerom związkowym - powiedział wiceminister gospodarki, Paweł Poncyljusz.
Nowa ustawa ma m.in. umożliwić dalsze finansowanie zobowiązań podjętych przez budżet wobec górnictwa w latach ubiegłych, na mocy wcześniejszych programów restrukturyzacji. Zakłada się, że tylko te tzw. skutki przeniesione będą finansowane przez budżet. Zmiana prawa ma także m.in. ułatwić rewitalizację zdegradowanych, pogórniczych terenów.
Wiceminister dodał, że strategia dla branży zmierza do trwałego ustabilizowania jej kondycji, a to wymusza przede wszystkim dostosowanie wydobycia węgla do potrzeb rynku, utrzymanie konkurencyjnego poziomu kosztów, a także zmiany organizacyjne w strukturze górnictwa. Nacisk położony będzie na podnoszące wydajność inwestycje oraz nowe technologie korzystania z węgla.
Z analiz resortu wynika, że za niespełna 10 lat krajowa sprzedaż węgla wyniesie ok. 83 mln ton, a więc kilka milionów ton więcej niż obecnie. Dziś kopalnie wydobywają ogółem blisko 100 mln ton węgla rocznie, z czego jedna piąta trafia na eksport, który w ostatnich miesiącach, wobec spadających cen węgla i drożejących frachtów, ponownie stał się nieopłacalny. Planowana rezygnacja z nierentownej części eksportu oznaczać będzie redukcję wydobycia.
W założeniach strategii, nie ma mowy o konieczności likwidacji kolejnych kopalń. W przypadku spodziewanej nadprodukcji węgla, decyzje w tym zakresie mają podejmować zarządy spółek węglowych. Także one są odpowiedzialne za określenie optymalnego stanu zatrudnienia. Resort uważa, że obecne zatrudnienie pod ziemią jest wystarczające, natomiast zbyt dużo osób pracuje na powierzchni. Zachęty i osłony dla odchodzących pracowników spółki mają finansować z bieżącej działalności lub specjalnego funduszu.
Zmiany w strukturze
Resort chce, aby struktura organizacyjna górnictwa stała się bardziej przejrzysta i efektywna. Samodzielna dotąd kopalnia "Budryk" ma stać się częścią Jastrzębskiej Spółki Węglowej (JSW), wokół której powstaje grupa węglowo-koksowa. Dwie spółki, zajmujące się zagospodarowaniem i likwidacją majątku dawnych kopalń mają być połączone. Odwadnianiem zlikwidowanych kopalń ma zająć się odrębny podmiot. Będą za to płacić m.in. czynne kopalnie, chronione w ten sposób przed zalaniem.
W projekcie strategii nie ma mowy - co postulowali niektórzy górniczy eksperci - o połączeniu Kompanii Węglowej (KW) z Katowickim Holdingiem Węglowym (KHW). KHW, podobnie jak Węglokoks i "Budryk", wobec których wszczęto w minionych latach procedury prywatyzacyjne, nie będą na razie prywatyzowane.
Program zakłada również uzdrowienie finansów największej górniczej spółki - Kompanii Węglowej, która musi spłacać stare długi, odziedziczone po dawnych spółkach węglowych. Strategia przewiduje wydłużenie całkowitej spłaty długu wobec ZUS do 2015 roku; firma ma spłacać ok. 172 mln zł rocznie. Nie jest jeszcze przesądzona ostateczna ścieżka dofinansowania Kompanii, co przewiduje obowiązujący program reformy górnictwa.
Stawiamy na węgiel
Autorzy strategii podkreślają w niej, że w najbliższych latach węgiel pozostanie podstawowym nośnikiem energii w Polsce, a jego dominująca rola w zachowaniu bezpieczeństwa energetycznego kraju nie zmieni się. Resort zamierza jednak wspierać badania i wdrożenia w zakresie nowych, ekologicznych technologii spalania i przerobu węgla, np. na paliwa płynne.
Strategia zakłada bardziej skuteczne pozbywanie się przez kopalnie zbędnego majątku. Resort chciałby stworzyć ścieżkę jego przekazywania np. samorządom (chodzi szczególnie o mieszkania), Skarbowi Państwa lub innym podmiotom, np. instytucjom zarządzającym. Spółki węglowe mają też pozbyć się udziałów w innych firmach (jest ich ok. 250), ograniczając się do tych, związanych z podstawową działalnością lub przynoszących zadowalające zyski.
Węgiel przez internet
Elementem zwiększenia konkurencyjności górnictwa ma być m.in. rozbudowa własnej sieci sprzedaży (także sprzedaż internetowa), poprawa marketingu i pozyskiwanie nowych odbiorców, a także negocjacje korzystniejszych taryf przewozu węgla i zwiększenie udziału tańszego transportu rzecznego. Spółki węglowe mają również zarabiać na produktach ubocznych i odpadach: metanie, kamieniu, wodzie i złomie.
W tym roku, głównie z powodu spadku cen węgla i wzrostu kosztów, znacząco pogorszyły się wyniki finansowe producentów tego surowca. Według informacji ze spółek, w pierwszym półroczu JSW zarobiła netto 187,6 mln zł, KHW 58,6 mln zł, a KW 6,3 mln zł, czyli łącznie ponad 252,5 mln zł. W tym samym okresie ubiegłego roku te trzy spółki zarobiły łącznie 642,5 mln zł.
