Polska topnieje w oczach
Główny Urząd Statystyczny szacuje, że w końcu 2006 roku poza granicami Polski na emigracji czasowej przebywało ok. 1 950 tys. Polaków wobec 1 450 tys. w 2005 r.
Emigracja Polaków przybiera duże rozmiary od 2004 roku, jednocześnie zmieniły się kierunki wyjazdów, co jest związane z wejściem Polski do Unii Europejskiej oraz otwieraniem kolejnych rynków pracy. Dotychczasowe dane o rozmiarach emigracji zagranicznych Polaków, jakie były upowszechniane przez GUS, dotyczyły przede wszystkim wyjazdów na stałe oraz w niewielkim zakresie informacji o wyjazdach czasowych, ale tylko takich, które były udokumentowane w systemie ewidencji ludności.
Po raz pierwszy w 2003 roku, tj. jeszcze w okresie akcesyjnym Polski do UE, upowszechnione zostały wyniki spisu ludności za rok 2002, które wyraźnie wskazywały na dużą liczbę Polaków przebywających czasowo za granicą, w krajach określanych wówczas krajami docelowej emigracji Polaków. Według wyników ostatniego spisu ludności w maju 2002 roku przebywało za granicą 786 tys. mieszkańców Polski, z czego ponad 626 tys. przez okres co najmniej 12-tu miesięcy, a zatem grupa tych osób posiadała już wówczas status rezydenta innego kraju. Należy przypomnieć, że w 2002 roku najwięcej Polaków przebywało w takich krajach europejskich jak: Niemcy (294 tys.), Włochy (39 tys.), Wielka Brytania (24 tys.) oraz Francja (prawie 21 tys.), zaś poza Europą w USA (158 tys.) oraz w Kanadzie (29 tys.).
Kierunki emigracji
Są one jednoznacznie uzależnione od rynków pracy w poszczególnych krajach członkowskich UE. Od początku naszego członkostwa w Unii dla Polaków były otwarte trzy rynki pracy: w Wielkiej Brytanii, Irlandii oraz w Szwecji.
Potem rynki pracy otworzyły następujące kraje: Hiszpania, Portugalia, Finlandia i Grecja (od 1 maja 2006 r.), Włochy (od 31 lipca 2006 r.) oraz Niderlandy od 1 maja 2007. Jednocześnie po 1 maja 2006r. kolejne kraje starej 15-ki zaczęły wprowadzać pewne ułatwienia w dostępie pracowników - spośród krajów nowo przyjętych do Wspólnoty - do swoich rynków pracy; w szczególności dotyczyło to Francji, Belgii oraz Danii. Liberalizacja przepisów dotyczy wybranych sektorów gospodarki lub określonych grup ludności, tj. osób posiadających kwalifikacje w wyróżnionych zawodach. Z początkiem listopada br. rząd Niemiec zamierza otworzyć rynek pracy dla polskich inżynierów; z kolei rząd Luksemburga zadeklarował w tym samym czasie pełne otwarcie rynku pracy dla obywateli polskich.
Aktualnie GUS przedstawia - po raz pierwszy od czasu wejścia Polski do Unii Europejskiej - szacunek rozmiarów i kierunków emigracji zagranicznych Polaków. Szacunek ten określa tzw. zasoby imigracyjne w poszczególnych krajach unijnych, tj. liczbę Polaków, którzy przebywali czasowo w tych krajach w końcu roku w latach 2004 - 2006.
Ze względu na różne systemy ewidencjonowania przepływów migracyjnych oraz różne dostępne dane administracyjne i statystyczne w Polsce oraz poszczególnych krajach członkowskich UE wyniki szacunku opracowanego przez GUS powinny być traktowane jako przybliżone.
Szacuje się, że w końcu 2006 roku poza granicami Polski przebywało czasowo ok. 1950 tys. osób (ok. 1000 tys. w 2004 r. oraz 1450 tys. w 2005 r.) mieszkańców naszego kraju, przy czym ponad 1600 tys. w Europie (ok. 1200 tys. w 2005 roku). Zdecydowana większość emigrantów z Polski przebywała w krajach członkowskich UE - ok. 1550 tys. w 2006 r. i liczba ta zwiększyła się o 380 tys. w ciągu tylko jednego roku i prawie podwoiła się w okresie naszego członkostwa w UE.
Szacunek ten uwzględnia także tych Polaków, którzy od dłuższego czasu przebywali poza granicami Polski, w tym w krajach UE, bez względu na ich status pobytu. Przedstawione szacunki rozmiarów emigracji z Polski dla lat 2004-2006 dotyczą zasobów migracyjnych i absolutnie nie mogą być sumowane w latach. Liberalizacja dostępu do europejskich rynków pracy po 1 maja 2004 r. spowodowała rejestrowanie się wielu Polaków, którzy już wcześniej przebywali (najczęściej pracując w szarej strefie) w wielu krajach UE. Niestety brak jest rzetelnej informacji o skali tego zjawiska, a zatem niezwykle trudne będą do oszacowania strumienie emigracji, jakie miały miejsce począwszy od 2004 roku.
Szacunki emigracji opracowane przez GUS z założenia nie obejmują także emigracji sezonowych Polaków, które z uwagi na czas ich trwania - najczęściej do trzech miesięcy - w większości krajów wspólnoty podlegają uproszczonym procedurom formalno-prawnym lub w ogóle nie są rejestrowane.
Wśród krajów docelowej emigracji Polaków po wejściu Polski do Unii Europejskiej zdecydowanie wyróżniają się Wielka Brytania oraz Niemcy, przede wszystkim ze względu na skalę zjawiska. Szacuje się, że w końcu 2006 roku w Wielkiej Brytanii przebywało ok. 580 tys. emigrantów z Polski, zaś w Niemczech - ok. 450 tys.; kolejne miejsca zajmują: Irlandia ok. 120 tys., Włochy - ok. 85 tys. oraz Niderlandy - ok. 55 tys. Polaków.
Jednocześnie - ze względu na skalę zjawiska emigracji oraz dynamikę jej rozwoju - należy wyróżnić Irlandię (w stosunku do 2002 r. zaobserwowano 50-krotny wzrost liczby emigrantów, a w okresie 2004-2006 wzrost 8-krotny) oraz Wielką Brytanię (wzrost prawie 20-krotny w porównaniu do 2002 r. oraz prawie 4-krotny w ostatnich trzech latach).
Zdecydowana większość (80-90%) polskich emigrantów, którzy wyjechali w okresie od maja 2004 do końca 2006 roku - przebywa za granicą w związku z pracą. Jednym z ważnych źródeł informacji o emigrujących w związku z pracą Polakach są raporty, opracowane przez b. Ministerstwo Gospodarki i Pracy oraz Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
Emigracja z Polski na pobyt czasowy w latach 2004-2006
