Polskie społeczeństwo starzeje się najszybciej. To wymusi zmiany w gospodarce i polityce

Polacy żyją coraz dłużej. Z najnowszych danych Eurostatu wynika, że mediana, czyli przeciętny wiek osób w Polsce, wynosi 43 lata. To o 3,8 roku życia dłużej niż przed dekadą.

W latach 2014-2024 pod względem starzenia się społeczeństwa (5,6 proc.) Polska wyprzedziła wszystkich członków Unii Europejskiej. Nasz kraj, razem z Czechami, zanotował też największy skok tzw. współczynnika obciążenia demograficznego – o 13,3 punktu. Wskaźnik ten określa stosunek liczby osób w wieku nieprodukcyjnym (0-19 lat i 65 lat lub starszych) do liczby ludzi w wieku produkcyjnym (20-64 lata).

W sieciach społecznościowych wynik skomentował zastępca dyrektora Polskiego Instytutu Ekonomicznego, Andrzej Kubisiak. “Choć w tym zakresie nadal jesteśmy (68,3 proc.) poniżej średniego wyniku dla UE (71,1 proc.), to dynamika zmian powinna być sygnałem ostrzegawczym na przyszłość” – zwraca uwagę zastępca dyrektora PIE.

Zjawisko starzenia się społeczeństwa widoczne jest w całej Europie Środkowo-Wschodniej. Za Polską, pod względem wzrostu liczby seniorów, plasuje się Słowacja, a za nią Chorwacja i Słowenia. W krajach tych wzrost wyniósł odpowiednio 4,9, 4,5 i 4,3 punktu procentowego.

Starzejące się społeczeństwo niesie ze sobą wyzwania gospodarcze i społeczne. Jednym z nich jest spadek liczby osób w wieku produkcyjnym. Takie zjawisko - ostrzegają eksperci - może spowalniać gospodarkę i rozwój technologiczny, a także mieć przełożenie na wolniejsze tempo innowacji w kraju.

Starsze osoby częściej korzystają z opieki zdrowotnej i świadczeń emerytalnych. To zaś - wskazują eksperci - obciąża budżet państwa. W przypadku kraju szybko starzejącego się trzeba też usprawnić organizację opieki długoterminowej i dostosować mieszkania do potrzeb seniorów. Ważna jest również walka z samotnością i wykluczeniem społecznym.

Zmiany wpływają też na demografię kraju. W przypadku utrzymania się obecnych trendów, Polska może stanąć przed problemem niedoboru siły roboczej, co hamowałoby rozwój gospodarczy kraju. Zmiany demograficzne wpłyną też na strukturę konsumpcji i inwestycji, co będzie wymagało dostosowania do nich strategii biznesowych i polityki państwa.

Aby zaradzić sytuacji i zahamować starzenie się społeczeństwa konieczne będzie wdrożenie kompleksowych rozwiązań, uwzględniających zarówno politykę prorodzinną, jak i migracyjną.

Eksperci wskazują na wyzwania stojące przed pracodawcami. Przedsiębiorstwa będą musiały zmierzyć się z brakiem pracowników, co może utrudniać rozwój firm. Z drugiej strony - starzejące się społeczeństwo będzie wymagało nowego podejścia do rynku pracy i zarządzania personelem. “Konieczne jest dostosowanie metod rekrutacji, szkoleń, planowania kariery oraz organizacji pracy do zmieniającej się struktury wiekowej pracowników” - zachęca portal rekruter.pl.

Jedną z głównych przyczyn starzenia się społeczeństwa jest spadek liczby urodzeń. W Polsce zjawisko to jest obserwowane od prawie 30 lat. Kolejnym jest emigracja - wyjazd z kraju osób młodych, w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym. Kolejną, ważną przyczyną jest wydłużanie się życia. Zwykłe wpływa na to poprawa jego jakości i postępy medyczne. Inne czynniki to m.in. poziom zamożności społeczeństwa, promowany model rodziny, zmiany kulturowe dotyczące rodzicielstwa, polityka społeczna państwa i postępujący rozwój cywilizacyjny.