Pomoc, edukacja i likwidacja barier

- Dlatego prawa i organizacja systemu zapewniająca dostępność do świadczeń powinny być wsparte odpowiednią edukacją jako narzędziem wspomagającym sprawne poruszanie się w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej - podkreśla w rozmowie z Interią Bartłomiej Chmielowiec, Rzecznik Praw Pacjenta. Proponuje wprowadzenie do szkół wiedzy o zdrowiu i stworzenie Funduszu Edukacji Zdrowotnej.

Ostatnią nowelizację ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta przyjął w maju Sejm a miesiąc później dokument podpisał prezydent Andrzej Duda. O tym, jak ważne są jej zapisy świadczy fakt, że podczas głosowania żaden poseł nie sprzeciwił się przyjęciu dokumentu. - Po nowelizacji przedstawiciele ustawowi i opiekunowie faktyczni nie będą musieli płacić za pobyt przy dziecku w szpitalu. To oznacza, że podmioty lecznicze nie będą mogły pobierać od rodziców lub opiekunów uprawnionych pacjentów opłat za udostępnienie łóżka, karimaty czy pościeli bądź zużycia prądu lub wody. Uprawnienie dotyczy również opiekunów osób posiadających orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Niezależnie, czy to będzie dziecko, czy osoba dorosła - informuje Chmielowiec.

Inne ważne przywileje osobom ze znacznym stopniem niepełnosprawności dała nowelizacja ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, która obowiązuje od lipca 2018 roku. Jej przepisy wprowadziły szczególne uprawnienia w zakresie dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej, usług farmaceutycznych oraz wyrobów medycznych. Osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności mają prawo do usług farmaceutycznych i do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej. - W konsekwencji w przychodniach ani w aptekach osoby te nie muszą oczekiwać w kolejce, podobnie jak kobiety w ciąży i kombatanci. W mojej ocenie to bardzo korzystne i bardzo oczekiwane przez środowisko osób z niepełnosprawnościami usprawnienia w dostępie do leczenia - podkreśla rozmówca Interii i wyjaśnia - osoby z niepełnosprawnościami nie mogą być wprowadzane na listy oczekujących na świadczenia. W praktyce oznacza to, że placówka medyczna powinna udzielić świadczenia w dniu zgłoszenia. Jeśli staramy się o udzielenie świadczenia w szpitalu lub ambulatoryjnej opiece zdrowotnej, a nie jest to możliwe w dniu zgłoszenia, to placówka wyznacza inny termin poza kolejnością przyjęć niż wynikający z prowadzonej przez nią listy oczekujących. Pamiętać przy tym należy, że w przypadku ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, świadczenie nie może być udzielone w terminie późniejszym niż w ciągu 7 dni roboczych od dnia zgłoszenia. Regulacja zniosła również okresy użytkowania wózków inwalidzkich i innego sprzętu rehabilitacyjnego. Znaczny stopień niepełnosprawności daje możliwość uzyskania, np. ponownej protezy, pionizatora, obuwia ortopedycznego bez konieczności oczekiwania na upływ ustalonych terminów użytkowania.

- Na mocy ubiegłorocznej ustawy osoby niepełnosprawne mogą też korzystać z ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych bez konieczności uzyskania wcześniej skierowania. - Nie ma potrzeby żeby pacjent najpierw udał się po skierowanie do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Od razu może udać się do specjalisty - wyjaśnia rzecznik.

Ważną pomocą dla niepełnosprawnego pacjenta jest realizowany od kwietnia 2018 roku program Dostępność Plus Biuro Rzecznika Praw Pacjenta należy do Komitetu Dostępności Plus, którego zadaniem jest wypracowanie odpowiednich standardów dostępności dla przychodni i szpitali. - Pragniemy, aby placówki lecznicze, ich infrastruktura, stały się przyjazne dla pacjentów z niepełnosprawnością - zapewnia Chmielowiec.

Odpowiedź na rządowy program stanowi ogólnopolska kampania STOP Barierom na rzecz dostępności usług dla osób z niepełnosprawnością. Jej celem jest propagowanie idei likwidacji barier w przestrzeni publicznej, komercyjnej czy zawodowej. Założeniem akcji, realizowanej przez Fundację Neuron Plus, jest także aktywizacja osób z niepełnosprawnością do pełnoprawnego funkcjonowania w obszarach administracyjnych, bankowych, ubezpieczeniowych, edukacyjnych czy rozrywki.

- Zwiększono środki dla niepełnosprawnych i ich rodzin (renta socjalna 1100 zł, zasiłek pielęgnacyjny 215, specjalny zasiłek opiekuńczy 620 i 500 dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji), ich pracodawców (dofinansowanie zatrudnienia 22.000 zł i terapii zajęciowej 17.796) i samorządu (dofinansowanie usług opiekuńczych 60 mln). Przyznano im ułatwienia w dostępie do opieki zdrowotnej i prawo do bezpłatnego pobytu opiekuna w szpitalu. To kroki normalizujące sytuację tych osób - podkreśla dr n. med. Konstanty Radziwiłł, senator, były minister zdrowia, ekspert Fundacji Neuron Plus.

Jak wynika z danych resortu zdrowia, od lipca do października 2018 roku z nowych uprawnień przysługujących pacjentom niepełnosprawnym skorzystało ponad 11,5 tys. osób, czyli niewiele ponad 10 procent tych, którym się one należą. Prawdopodobnie dlatego, że niepełnosprawni pacjenci nie znają swoich praw. - To kwestia wiedzy o systemie. My jako państwo powinniśmy podjąć różnego rodzaju działania, aby tę edukację zwiększać - podkreśla minister Chmielowiec.

- Jednym z takich działań - podpowiada Rzecznik Praw Pacjenta - mogłoby być wprowadzenie do szkół nowego przedmiotu - Wiedzy o Zdrowiu - na nim uczniowie poznaliby prawa jakie przysługują pacjentom w systemie ochrony zdrowia, ale nie tylko. Uczyliby się jak ważna jest profilaktyka dla poszczególnych chorób, w jaki sposób redukować stres, co to są choroby cywilizacyjne i jak należy dbać o własne zdrowie - wylicza Rzecznik Praw Pacjenta. Mogliby również porozmawiać o szczepieniach, dietach, zaburzeniach psychicznych i innych tematach związanych ze zdrowiem, na które nie ma czasu podczas standardowych lekcji. - Przedmiot nie musiałby przekazywać obszernych bloków tematycznych, ważna jest systematyczność i nauczenie młodych ludzi w atmosferze dialogu, ze dobre rady z internetu czasami mogą zagrozić nawet ich życiu - wyjaśniał.

Drugą ważną inicjatywą, o podjęcie której postuluje Bartłomiej Chmielowiec, jest powstanie Funduszu Edukacji Zdrowotnej. Jak wskazał rozmówca Interii, Fundusz byłby zasilany z kar nakładanych przez organy państwowe funkcjonujące w systemie zdrowia. - Gdyby pozyskane środki finansowe trafiały bezpośrednio do Funduszu Edukacji Zdrowotnej, to wówczas jeden podmiot mógłby z tych środków prowadzić kampanie edukacyjne i koordynować całą edukację zdrowotną obywateli - argumentował Rzecznik. To zaś - podkreślił - spowodowałoby wzrost świadomości chorych, bo sami pacjenci wiedzieliby, jakie mają prawa i jak mogą z nich skutecznie korzystać. - Czasami mam wrażenie, że wiele podmiotów prowadzi już różnego rodzaju programy edukacyjne ale są one nie do końca skoordynowane z tymi już wdrożonymi - przyznał minister Chmielowiec.

Zdaniem Rzecznika, ważną pomocą dla niepełnosprawnego pacjenta jest realizowany od kwietnia 2018 roku program Dostępność Plus. Jego celem jest likwidacja barier architektonicznych i komunikacyjnych dla osób z niepełnosprawnością. Biuro Rzecznika Praw Pacjenta uczestniczy w pracach Komitetu Dostępności Plus przy MZ, którego zadaniem jest wdrożenie odpowiednich standardów w zakresie poprawy dostępności i przystosowań dla potrzeb osób z różnymi niepełnosprawnościami w wybranych placówkach opieki zdrowotnej. - Pragniemy, aby placówki lecznicze, ich infrastruktura, stały się przyjazne dla pacjentów z niepełnosprawnością i zapewniały tym osobom równy dostęp do świadczeń medycznych - zapewnia Chmielowiec. Jednak - jak podkreśla - wszystkie działania powinny zostać wsparte edukacją. Bo dzięki niej pacjent będzie wiedział, jak skorzystać z istniejących udogodnień, które mu umożliwiają przepisy i jak wyegzekwować przestrzeganie prawa, kiedy na przykład osoba ze znacznym stopniem niepełnosprawności nie będzie traktowana jako osoba szczególnie uprawniona. - Właściwie poinformowany pacjent będzie najlepszym rzecznikiem swoich praw - podkreśla minister Chmielowiec.

e.w.

Biznes INTERIA.PL na Twitterze. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze