Posiedzenie Komisji Rządu i Samorządu Terytorialnego

W środę, 4 kwietnia, odbyło się w Kancelarii

Prezesa Rady Ministrów nadzwyczajne, programowe posiedzenie

Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu poświęcone założeniom nowej

ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. W spotkaniu

uczestniczył prezes Rady Ministrów Jerzy Buzek.

Spotkanie to zapoczątkowało cykl konferencji programowych, które

dotyczyć będą zasadniczych zagadnień współpracy rządu i samorządu

terytorialnego oraz rozwoju samorządności.

Taki tryb prac zaproponował premier Jerzy Buzek podczas

XXI Zgromadzenia Ogólnego Związku Miast Polskich. Premier

podkreślił wówczas, że podstawowym zagadnieniem rozważanym w 

dyskusjach o problemach reformy administracji publicznej i o

aktualnej sytuacji samorządu terytorialnego jest przede wszystkim

kwestia jego stabilności finansowej, co jest jednym z głównych

warunków możliwości efektywnego udziału samorządów terytorialnych

w realizowaniu polityki rozwoju lokalnego i regionalnego. Dlatego

też niezbędne jest dopełnienie reformy samorządowej o jej

podstawowy, finansowy wymiar.

Podczas środowego wystąpienia na posiedzeniu Komisji Wspólnej

premier zaakcentował, że doprowadzenie do porozumienia strony

rządowej i samorządowej co do rozwiązań, które znajdą się we

wspomnianym akcie prawnym, ma bardzo ważne znaczenie dla

ugruntowania pełnego rozwoju samorządności zgodnie z kierunkiem

reformy decentralizacyjnej państwa.

Wskazał także, że niezbędnym warunkiem dla zrealizowania tych

celów jest przyjęcie przez parlament nowej regulacji dotyczącej

finansowania jednostek samorządu terytorialnego.

Aby spełniony był postulat realnej samorządności - mówił premier -

proponowana ustawa powinna wprowadzać rozwiązania, pozwalające

nie tylko na podział korzyści z wpływów finansowych pomiędzy

budżet centralny i budżety jednostek samorządu terytorialnego.

Uwzględniać musi także wspólne ryzyko wynikające z okresowych

zmian koniunktury gospodarczej.

Premier zapewnił ponownie, że tak jak deklarował w Gdyni podczas

obrad Zgromadzenia Ogólnego Związku Miast Polskich, rząd wyraża

pełną wolę kontynuowania polityki decentralizacji państwa, jest

gotowy do zrealizowania założeń nowej ustawy o finansach jednostek

samorządu terytorialnego i że będzie to priorytetem politycznym w 

najbliższych miesiącach. Jednakże rząd nie podejmie się forsowania

proponowanych rozwiązań bez pełnego poparcia projektu i współpracy

ze strony samorządów.

Rozwiązania zawarte w projekcie nowej ustawy o dochodach

samorządów przedstawił minister finansów Jarosław Bauc. Wskazał on

na kilka charakterystycznych cech rozwiązań proponowanych w 

projekcie nowej ustawy:

- przejrzystość i czytelność konstrukcji projektu,

- dostosowanie zasilania finansowego poszczególnych szczebli

samorządu terytorialnego do zakresu ich zadań,

- uwzględnienie w finansach samorządów czynnika ryzyka wahań

koniunktury gospodarczej,

- zróżnicowanie źródeł zasilania finansowego,

- utrzymanie wzajemnej niezależności finansowej poszczególnych

jednostek samorządu terytorialnego,

- niezwiększanie obciążeń podatkowych obywateli w związku z 

proponowanymi rozwiązaniami.

Projekt ustawy utrzymuje subwencję oświatową jako zasadnicze

źródło finansowania zadań oświatowych. Nade wszystko ukierunkowany

jest on jednak na finansowe wzmocnienie samorządów terytorialnych.

Zasadniczym źródłem finansowania samorządu będą zwiększone

dochody własne (w tym zwiększony udział w dochodach z podatków) i 

subwencja. Dotacje celowe winny być kierowane wyłącznie za zadania

zlecone i inwestycje stymulujące rozwój gospodarczy.

Mechanizm wyrównawczy ma korygować skutki nierównomiernego

rozłożenia dochodów własnych i związany będzie z kilkoma źródłami

zasilana (VAT i podatki pośrednie). Projekt zakłada, że w sytuacji

dekoniunktury samorządy o najsłabszej kondycji finansowej będą

chronione. Zlikwidowane zostaną obowiązkowe wpłaty dokonywane

przez jednostki o wyższych dochodach na rzecz jednostek o niskich

dochodach.

W dyskusji premier zaakcentował, że wolą rządu jest

przeprowadzenie proponowanych zmian jeszcze w toku obecnej jego

kadencji.

Przedstawiciele strony samorządowej Komisji Wspólnej przedstawili

zasadnicze postulaty organizacji samorządowych dotyczące zasad

systemu finansowania samorządów. Kwestie te były przedmiotem

debaty z przedstawicielami Ministerstwa Finansów.

Ustalono, że Ministerstwo Finansów dokona jeszcze dodatkowych

symulacji proponowanych rozwiązań dla każdej jednostki samorządu

terytorialnego. Podstawą tych obliczeń będą dane finansowe o 

dochodach i wydatkach samorządów w 2000 roku (obliczenia za 1999

rok są już prowadzone). Następnie wszystkie organizacje samorządu

terytorialnego otrzymają tekst projektu ustawy w celu jego

zaopiniowania. Proces opiniowania winien przebiegać tak, by

powtórna debata o ustawie mogła odbyć się 8 maja br. na plenarnym

posiedzeniu Komisji.