Długi pozostawione po kryzysie finansowym z 2008 roku w połączeniu ze spowolnieniem w chińskiej gospodarce mogą doprowadzić do kolejnego globalnego załamania. Tym razem rozmiary kryzysu byłby jednak jeszcze większe niż przed ośmioma laty - ostrzegają ekonomiści.
- Patrzę na perspektywy gospodarki światowej przede wszystkim z poczuciem pokory. Bardzo mało wiemy. Zawsze wszystkie kryzysy nas zaskakiwały. Od 2008 roku było już kilka fali optymizmu i pesymizmu. Teraz jesteśmy w fazie raczej pesymistycznej - mówi agencji informacyjnej Newseria Ryszard Bugaj, profesor Instytutu Ekonomicznego PAN.
Ekonomista zwraca uwagę m.in. na spadek dynamiki chińskiego wzrostu gospodarczego. Zmniejszenie popytu w Państwie Środka jest szczególnie odczuwalne na rynkach surowcowych. Prof. Bugaj zaznacza, że z tego powodu na brak zamówień cierpią gospodarki tradycyjnie oparte na ich eksporcie, jak np. Brazylia.
- Niejasna jest także kwestia tego, co stanie się z ogromnym zadłużeniem, które pozostało po kryzysie. Co prawda nie przyniosło ono tego, czego oczekiwali liberalni ekonomiści, czyli wybuchu inflacji, zagrożenie nadal jednak istnieje - zauważa Bugaj.
Jego zdaniem obecne podejście rządu jest zbyt optymistyczne, a władza nie tworzy żadnych scenariuszy na wypadek ewentualnego kryzysu.
- To mnie o tyle martwi, że nie zrobiono porządnego bilansu. Zawsze trochę sympatyzowałem z propozycjami PiS-owskimi. Zawsze też mówiłem, że one muszą być sensownie skonkretyzowane i żeby się udało, to muszą być ku temu sprzyjające warunki. Nie jest z tym dobrze - stwierdza.
W opinii profesora PAN wyzwaniem dla rządu jest dążenie do osiągnięcia wewnętrznej równowagi pomiędzy realizacją celów politycznych a stymulowaniem gospodarki. Zauważa, że z jednej strony zacieśnianie polityki fiskalnej sprzyja utrzymaniu stabilnej sytuacji społecznej, jednak z drugiej zbyt ostra ingerencja w gospodarkę może ograniczyć jej potencjał do dalszego wzrostu.
- Jeżeli pójdzie się o jeden most za daleko, to oczywiście wybuch nierównowagi jest ciągle możliwy - ostrzega.
Członek Narodowej Rady Rozwoju porusza również kwestię zachowania polskiej waluty w przypadku wybuchu ewentualnego kryzysu gospodarczego. Realizacja negatywnego scenariusza może skutkować osłabieniem złotego do poziomu ok. 5 złotych za euro czy franka szwajcarskiego. Jednak zdaniem ekonomisty w obecnych realiach tak duża deprecjacja na razie nam nie grozi.
- Osłabienie złotego czy każdej innej waluty krajowej ma swoje dwie strony. Jedną z nich jest obsługa zadłużenia. Około 40 proc. naszego długu publicznego to dług denominowany w walutach obcych - wyjaśnia.
Według stanu na koniec III kwartału 2015 roku państwowy dług publiczny wynosił blisko 877 mld zł, z czego wysokość długu zagranicznego stanowiła niecałe 34,0 proc. ogólnej struktury zadłużenia (300 mld złotych).
- Z drugiej strony to są oczywiście bodźce dla eksportu. Po kryzysie w 2008 roku były one dla nas bardzo ważne. Pozwoliły nam uratować się przed recesją. Nie twierdzę, że to był jedyny powód, ale to jeden z głównych powodów, dla których nie wpadliśmy w recesję - ocenia Bugaj.
Profesor jest zdania, że aktualna polityka stóp procentowych nie ma zbyt dużego znaczenia dla panującej koniunkturę. Koszt pieniądza jest obecnie na rekordowo niskim poziomie, przez co dostęp do finansowania nie stanowi dla popytu większej bariery.
- Wydaje mi się też, że ich obniżenie nie spowoduje tu żadnej rewolucji. Choć po szczegółowej analizie mogą zostać podjęte kroki redukujące stopę procentową. Takim decyzjom sprzyja ciągle utrzymująca się deflacja - zauważa.
