Raport ESPON: Proces starzenia się Europy drastycznie przyspieszy!

Zdaniem KE głębokie zmiany demograficzne nie ominą również Polski.

Z daniem ekspertów ESPON - Europa starzeje się od dawna jednak proces ten w kolejnych latach będzie się jedynie gwałtownie pogłębiać. Populacja osób starszych (w wieku 65 lat lub więcej) zwiększy się z 90,5 mln w 2019 r. do 129,8 mln w 2050 r.

ESPON jest programem badawczym obejmującym wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej oraz Wielką Brytanię, Islandię, Lichtenstein, Norwegię i Szwajcarię. We współpracy z wieloma ośrodkami akademickimi i instytutami badawczymi, eksperci ESPON monitorują m.in. zachodzące w Europie procesy demograficzne.

A te, jak wynika z najnowszego raportu "The ageing revolution: towards a European Silver Deal?", stanowić będą w najbliższych dekadach duże wyzwanie dla rządów i społeczeństw na całym kontynencie.

Europa starzeje się od dawna i - zdaniem ekspertów ESPON - proces ten w kolejnych latach będzie się jedynie gwałtownie pogłębiać. Populacja osób starszych (w wieku 65 lat lub więcej) zwiększy się z 90,5 mln w 2019 r. do 129,8 mln w 2050 r.

W tym okresie przewiduje się, że liczba osób w wieku 75-84 lat wzrośnie o 56,1 proc., zaś osób w wieku 65-74 lat - o 16,6 proc. Według analityków, w latach 2019-2050 odsetek osób najstarszych (powyżej 85 roku życia) podwoi się - z 12,5 mln w 2019 r. do 26,8 mln w 2050 r., natomiast liczba stulatków ma w tym okresie wzrosnąć z 96 600 w 2019 r. do prawie pół miliona.

"Zmiana struktury wiekowej wynika zarówno z utrzymującego się od lat, niskiego poziomu przyrostu naturalnego, jak i wydłużenia się średniej długości życia, związanego m.in. z postępami w medycynie" - przekonują autorzy raportu.

Intensywność starzenia się społeczeństwa różni się wyraźnie w poszczególnych krajach. Według danych Eurostatu, w 2019 roku osoby 65+ stanowiły 20 proc. populacji całej Europy - odsetek ten był najwyższy we Włoszech (23 proc.), najniższy zaś w Irlandii ( zaledwie 14 proc.).

Podobne różnice zaobserwować można również na poziomie regionów w obrębie jednego państwa - w Wielkiej Brytanii odsetek osób starszych w 2019 r. wahał się od ok. 12 proc. w Londynie do ponad 23 proc. w niektórych hrabstwach. Z kolei w Niemczech większy odsetek osób starszych mieszka we wschodnich landach byłej NRD.

We wszystkich regionach kontynentu starzenie się populacji dotyka przede wszystkim obszarów mniej zaludnionych, peryferyjnych, często zacofanych ekonomicznie. Jak przekonują autorzy raportu, wynika to z masowej emigracji osób młodszych, wyjeżdżających w poszukiwaniu pracy oraz lepszej jakości życia.

Jak w tym kontekście przedstawiają się perspektywy demograficzne dla państw Europy Środkowo-Wschodniej, w tym Polski? Raport ESPON nie napawa optymizmem.

Co prawda w najbliższych dekadach odsetek osób starszych będzie u nas niższy niż w wielu, zwłaszcza południowych, krajach kontynentu (ok. 21 proc. w 2030 r. wobec powyżej 25 proc. we Włoszech czy Grecji) - jednak dynamika procesu starzenia się społeczeństw Polski, Czech czy Węgier przekroczy europejską średnią.

To efekt zarówno prognozowanego, zerowego lub nawet ujemnego przyrostu naturalnego, jak i faktu pozostawiania wielu milionów obywateli tych państw, głównie w wieku produkcyjnym, poza ich granicami.

Źródło informacji: PAP MediaRoom

Oznacza to, że połowa ludności UE-27 miała więcej niż 43,7 roku, a druga połowa była młodsza. Wśród państw członkowskich UE-27 mediana wieku wahała się w przedziale od 37,7 roku w Irlandii i na Cyprze do 46,7 roku we Włoszech, co potwierdza strukturę ludności odnotowaną w każdym z tych państw członkowskich.
Mediana wieku odnotowana w państwach EFTA i krajach kandydujących w 2019 r. była niższa od poziomu UE-27, z wyjątkiem Liechtensteinu (44,2 roku) i Serbii (43,7 roku, tak jak w UE-27).

Współczynniki obciążenia demograficznego mogą być użyte do badania poziomu wsparcia udzielanego przez ludność w wieku produkcyjnym osobom młodszym lub starszym. Odsetek ten wyraża się względną wielkością ludności młodszej lub starszej w stosunku do ludności w wieku produkcyjnym.

Na dzień 1 stycznia 2019 r. współczynnik obciążenia demograficznego osobami starszymi dla UE-27 wynosił 31,4 proc.  oznacza to, że na każdą osobę w wieku 65 lat lub więcej przypadały zaledwie ponad trzy osoby w wieku produkcyjnym. Współczynnik obciążenia demograficznego osobami starszymi w poszczególnych państwach członkowskich UE-27 był na niskim poziomie 20,7 proc. w Luksemburgu i 21,6 proc. w Irlandii, co oznaczało, że średnio na każdą osobę w wieku 65 lat lub więcej przypadało blisko pięć osób w wieku produkcyjnym, natomiast jego najwyższe poziomy wynosiły 35,7 proc we Włoszech, 35,1  proc. w Finlandii i 34,6  proc. w Grecji, co oznaczało, że średnio na każdą osobę w wieku 65 lat lub więcej przypadały mniej niż trzy osoby w wieku produkcyjnym.

W latach 2019-2100 odsetek ludności w wieku produkcyjnym będzie spadał, a osoby starsze będą prawdopodobnie stanowiły rosnący udział ogółu ludności: Do 2100 r. odsetek osób w wieku 65 lat i starszych wzrośnie do 31,3 proc. ogółu ludności UE-27, w porównaniu z 20,2 proc. w 2019 r.

Prognozuje się, że w wyniku przesunięcia ludności między grupami wiekowymi współczynnik obciążenia demograficznego osobami starszymi w UE-27 ulegnie niemalże podwojeniu z 31,4 proc. w 2019 r. do 57,1 proc. do 2100 r., a całkowity współczynnik obciążenia demograficznego wzrośnie z 54,9 proc. w 2019 r. do 82,6 proc. do 2100 r. Oczekuje się, że mediana wieku wzrośnie o 5,1 roku, z 43,7 roku w 2019 r. do 48,8 roku w 2100 r.

Raport EPSON,EUROSTAT

opr.MZB

Biznes INTERIA.PL na Twitterze. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze