Rozwiązywanie sporów transgranicznych na podstawie Europejskiego Nakazu Zapłaty
Dochodzenie roszczeń przez wierzycieli może nastąpić - według wyboru uprawnionego - albo na podstawie instrumentów prawa wspólnotowego, albo też w drodze środków krajowych. Skorzystanie przez uprawnionego z możliwości dochodzenia roszczeń w drodze ENZ nie oznacza bowiem pozbawienia go możliwości korzystania z dostępnych środków krajowych, opartych o obowiązujące zasady dotyczące np. postępowania cywilnego. Uzasadnione jest natomiast w przypadkach, gdy nie jest możliwe doręczenie nakazu zapłaty w kraju (w drodze postępowania nakazowego lub upominawczego).
Możliwość rozwiązywania sporów transgranicznych za pomocą instrumentu prawnego, jakim jest Europejski Nakaz Zapłaty (ENZ), pojawiła się na skutek wejścia w życie kilku aktów wspólnotowych, w tym rozporządzenia (WE) Nr 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 21.04.2004r. w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych. W dalszej kolejności uchwalono rozporządzenie (WE) Nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego postępowanie Europejskiego Nakazu Zapłaty (z dnia 2.12.2006r.). Oba rozporządzenia miały na celu zagwarantowanie unifikacji, a także uproszczenia procesu odzyskiwania wierzytelności. Przepisy rozporządzenia z 2006r. umożliwiają rozwiązywanie drobnych roszczeń w sprawach transgranicznych; postępowanie ma doprowadzić do uproszczenia oraz szybkiego rozwiązania sporu, jak też obniżenia kosztów postępowania spornego.
Europejski Nakaz Zapłaty stosowany w sporach transgranicznych dotyczy spraw cywilnych i handlowych, niezależnie od rodzaju sądu czy trybunału. Należy przez to rozumieć, że są to sprawy wynikające ze stosunków prywatnoprawnych. Spór transgraniczny - w rozumieniu wprowadzanym przepisami rozporządzenia - jest natomiast sporem, w którym co najmniej jedna ze stron ma albo miejsce zamieszkania albo miejsce zwykłego pobytu w innym państwie członkowskim, niż państwo członkowskie sądu rozpoznającego sprawę (lub trybunału).
Rozwiązywanie sporów o zasięgu transgranicznym w drodze ENZ podlega pewnym ograniczeniom przedmiotowym. Oznacza to, że postępowanie w tej formie nie dotyczy np. spraw dotyczących upadłości, praw majątkowych mających źródło w stosunkach małżeńskich, obowiązków alimentacyjnych czy zabezpieczenia społecznego.
Postępowanie ma na celu dochodzenie roszczeń wymaganych w momencie wniesienia pozwu i wszczynane jest na podstawie pozwu, określającego m.in. oznaczenie stron, kwotę dochodzonego roszczenia (a w tym także kwotę roszczenia głównego) wraz z odsetkami i ewentualnymi karami umownymi, uzasadnienie roszczenia wraz z opisem dowodów popierających roszczenie; ważnym elementem pozwu jest uzasadnienie transgranicznego charakteru sprawy. Pozew podlega uzupełnieniu, poprawie lub nawet zmianie w przypadkach określonych w rozporządzeniu.
Co do zasady, tak szybko jak to możliwe - maksymalnie w terminie 30 dni od wniesienia pozwu, sąd wydaje Europejski Nakaz Zapłaty. Istotną częścią nakazu jest pouczenie kierowane do pozwanego, który może albo zapłacić kwotę wskazaną w ENZ albo też wnieść sprzeciw od nakazu.
Niewątpliwą zaletą ENZ jest jego natychmiastowa wykonalność, która następuje w przypadku, gdy w ciągu 30 dni od otrzymania przez pozwanego nakazu nie wpłynie sprzeciw. Od momentu, gdy nakaz stanie się wykonalny w państwie wydania, przysługuje mu wykonalność w innych państwach członkowskich.
Kancelaria Prawna Skarbiec
